Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференцияның материалдары

10 
услуг[4].  
При этом они отмечают также, что к ключевым проблемам, возникающих при проведении 
процедуры госзакупок остаются: 
• формирование документации под конкретного поставщика; 
• неясность, неадекватность технических заданий(ТЗ); 
• невозможность участия в государственных закупках без посредников из-за неадекватности 
контрактов и высоких рисков[4, 5].  
Из вышеперечисленных факторов можно определить важность информатизации реализации 
процессов  государственных  закупок.  Специалисты  стран  ЕАЭС  выявили  для  развивающихся 
национальных экономик основные направления и цели информатизации государственного заказа, 
и к которым они относят нижеследующие положения:
 

 
реализация  государственной  политики  в  сфере  формирования  и  объединения 
информационных ресурсов государственного заказа, обеспечения прав организаций и граждан на 
информацию; 

 
создание  условий  для  интеграции  с  единой  информационно  -  телекоммуникационной 
системой  национальной экономики; 

 
осуществление  комплексной  информатизации  органов  государственной  власти  и  органов 
местного самоуправления как средства повышения эффективности их действия; 

 
создание  и  поддержка  в  необходимой  информационной  инфраструктуры  и 
информационных  ресурсов  государственного  заказа  для  ее  устойчивого  социально  - 
экономического развития; 

 
максимальное  использование  интеллектуального  и  кадрового  потенциала,  развитие 
современного информационного обеспечения государственного заказа[5]. 
При  этом  эти  эксперты  отмечают,  что  имеется  провалы  в  развитии  информатизации 
государственного заказа в регионе от требований потребностей времени. Далее они выявили ряд 
причин такого состояния, к которым можно отнести следующие положения: 

 
во-первых,  информатизация  и  компьютеризация  является  достаточно  дорогостоящим 
процессом. Особенно, если это касается приобретения современных технических и программных 
средств; 

 
во-вторых, высокая стоимость телекоммуникационных услуг; 

 
в-третьих,  эксплуатация  систем  сбора,  хранения  и  обработки  информации  требует  также 
существенных людских и финансовых ресурсов; 

 
в-четвертых,  дефицит  в  квалифицированных  специалистах  и  объективно  неизбежная 
инерционность перехода от традиционных к современным технологиям управления; 

 
в-пятых,  стихийность  процесса  информатизации,  отсутствие  единой  политики  в  этой 
области, согласованности действий субъектов информационного пространства региона[5]. 
Далее  эксперты  стран  ЕАЭС  едины  в  том,  что  «методология  управления  размещением 
государственного заказа, включающая учетные и контрольные функции, на практике реализуется 
через  интенсивный  документооборот:  сбор,  учет  и  анализ  данных  и  информации,  согласование, 
принятие  и  оформление  решений,  доведение  решений  до  исполнителей  и  контроль  за  их 
исполнением.  Широкое  практическое  внедрение  и  интенсивное  использование  электронного 
документооборота  сегодня  сдерживается  рядом  объективных  факторов,  основным  из  которых 
является проблема придания электронным документам юридической значимости»[ 5]. 
Поэтому  исходя  из  сложившихся  условий  бизнес  отношений  и  документооборота  нужно 
обеспечить  необходимый  уровень  юридической  значимости  электронного  документа, 
позволяющий  подтверждение  его  подлинности,  включая  подлинность  всех  его  реквизитов  с 
помощью электронной цифровой подписи(ЭЦП) на основе принципов нотариального заверения. 
В контексте вышеизложенного с учетом вступления в ЕАЭС для повышения эффективности 
управления  и  качества  результатов  размещения  государственного  и  регионального  заказа 
актуальными системными задачами   являются: 

 
создание  информационной  системы  размещения  государственного  заказа  с  реализацией 
автоматизированных процедур взаимодействия с государственным информационным центром для 
проверки и заверения подлинности электронной цифровой подписи в электронных документах; 

 
формирование  единой  государственной  системы  и  ЕАЭС,  и  подсистемы  регистрации  и 
идентификации участников электронных процедур размещения заказа[5].  
Для совершенствования процесса госзакупок в современных быстро меняющихся условий, 
как внешних, так и внутренних,   необходмо: 

11 
•  изучить  опыт  проведения  тендеров  корпорациями  с  целью  выявить  механизмы  и  схемы 
защиты от коррупции, применяемые бизнесом; 
•  изучить  процедуры  и  организацию  процесса  проведения  тендеров  на  получение 
государственного заказа в столицах стран ЕАЭС с целью обнаружения слабых мест; 
•  проанализировать  опыт  участия  в  процессе  государственных  закупок  компаний  для 
выявления проблемных этапов и процедур; 
•  исследовать  процедуры  и  организацию  процессов  проведения  тендеров  на  получение 
государственного заказа в других  
стран  с  целью  выявить  применяемые  за  рубежом  механизмы  противодействия 
мошенничеству[6]. 
При этом для сравнения и более объективного видения проблем, возникающих в процессе 
госзакупок,  также  нужно  будет  тщательно  проработать  документы,  отражающие  зарубежный 
опыт:  
— Benchmarking Report: Procurement Framework, KPMG; 
— Remedies and Public Procurement. Laws in Europe, Baker & McKenzie;  
— OECD Inventory of Mechanisms, OECD. 
— Public procurement bill;  
—  Проект  новой  директивы  по  госзакупкам  в  рамках  Евросоюза,  разработанный  и 
утвержденный Европейской комиссией; 
— Еuropean Public Procurement Guide, Johnson & Johnson; и другие.  
Основные выводы и предложения  
Проведенный  анализ проблем в процессе госзакупок, с которыми сталкиваются компании, 
показал недостатки и потенциальные направления их преодоления, что отмечаются экспертами:  
• низкий уровень квалификации и мотивации представителей заказчиков, готовящих заявку; 
•  неэффективное  планирование  и  сжатые  сроки  для  подготовки  предложений,  а  также 
проверки тендерной документации;  
•  невозможность  адекватной  проверки  тендерной  документации  из-за  отсутствия  в 
проверяющих органах соответствующих специалистов;  
•  отсутствие  проверки  (предквалификации)  поставщика  и  механизма  обратной  связи  об 
эффективности его работы;  
•  непрозрачность  и  тенденциозность  конкурсных  комиссий  при  проведении  оценки 
предложений и выборе поставщика; 
• недостатки организации и технические проблемы при проведении госзакупок[6]. 
• несоответствие документации требованиям действующего законодательства; 
•  отсутствие  специалистов,  способных  проверить  содержание  заявок  на  наличие 
дискриминационных факторов или избыточность требований к поставщику, специалисты также не 
входят в состав Конкурсной комиссии; 
• отсутствуют регламентированные процедуры проверки качества продукции при поставке и 
стандартного документа; 
• претензии по качеству/количеству продукции. 
• четко регламентировать контрольные функции от подготовки заявки до контроля качества 
поставленного продукта[6]. 
 
Список литературы: 
1.  К.С.  Айнабек.
Теория  общественного  хозяйствования
 
(Альтернатива  экономической 
теории  и  экономикса)
  Учебник:  исправл.  и  дополн.  –  Караганда:  КЭУК,  2014.  –  608с. 
http://www.aup.ru/books/m250/2_6_2.htm 
2«Национальная  антикоррупционная  практика  за  рубежом:  уроки  для  России». 
http://www.crime.vl.ru/index.php?p=3642&more=1
  
3. http://www.ua-tenders.com/rubrics/materials/205740/ 
4.  Совершенствование  системы  размещения  и  обеспечения  государственного  заказа. 
http://www.vipstd.ru/nauteh/index.php/---ep02-11/248-a 
5.http://www.iblfrussia.org/upload/iblock/239/Improvement_of_public_procurement_procedures_r
u.pdf 
6.http://www.iblfrussia.org/upload/iblock/239/Improvement_of_public_procurement_procedures_r
u.pdf 
 

12 
УДК. 811.512.122(03) 
 
ҚАЗАҚ ТІЛІН МЕҢГЕРТУДЕ ОЙЫН ЭЛЕМЕНТТЕРІН ҚОЛДАНУДЫҢ 
МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ 
 
АБДРАХМАНОВА А.Р. 
Қарағанды қ. № 52 ЖББОМ  
 
Қазақ  тілі  сабағында  балаларға  сабақ  қызықты  да  тартымды  өту  үшін  ойынның  рөлі  өте 
жоғары.  Оқушылардың  білуге  деген  ынтасы  мен  мүмкіндіктерін  толық  пайдалану,  оларды  оқу 
үдерісінде үздіксіз дамытып отыру және сабақ барысында алған білімдерін тәжірибеде, яғни сабақ 
барысында  жаттығу  орындауда  қолдану  дағдыларын  қалыптастыру  үшін  ойын  элементтерін 
пайдаланудың орны бөлек.  
Оқушылар  сабаққа  қарағанда  ойынды  ұнататын  белгілі.  Ойын  оқушылар  сабақта  зерігіп, 
шаршаған  кездерінде  сергіту  мақсатында  ғана  емес,  оларға  негізгі  ұғым,  түсініктерді  толық 
меңгерту  мақсатында  да  жүргізіледі.  Ойын  арқылы  оқушы  өздігінен  қорытынды  жасай  білуге 
машықтанады.  Ойынның  негізгі  мақсаты-  баланы  қызықтыра  отырып,  өткен  тақырыпты  берік 
меңгерту, саналарында сақталып қалуға жұмыс жасау. Сондықтан ойынның пәндік мазмұны басты 
назарда  болуы  керек.  Тек  сол  жағдайда  ғана  оқушылардың  ойлау  қабілетін  дамытып,  білімдік, 
тәрбиелік мақсаттарға жеткуге септігін тигізеді. Сабақта ойын элементтерін пайдалану сабақтың 
формалары  мен  әдістерін  жетілдіру  жолындағы  ізденістердің  маңызды  бір  бөлшегі.  Ойын 
элементтерін  оқу  үдерісін  пысықтау,  жаңа  сабақты  қорытындылау  кезеңдерінде,  қайталау 
сабақтарында  пайдаланған  өте  тиімді.  Ойын  элементтерінің  материалдары  сабақтың  тақырыбы 
мен  мазмұнына  сәйкес  таңдалынып  алынса,  оның  берер  пайдасы  мен  танымдық,  тәрбиелік 
маңызын  күшейте  түсері  анық.  Оны  тиімді  қолдану  мен  іске  асыру  сабақтың  әсерлігін, 
тартымдылығын  дамытып,  оқушылардың  сабаққа  деген  қызығушылықтарын  арттырады.  Түрлі 
дидактикалық, грамматикалық ойын жаттығуларының түрлері мен әдістері сабақтың белсенділігін 
күшейтуге  зор  пайдасы  бар.  Қазақ  тілі  сабағы  саяси-идеялық,  эстетикалық,  адамгершілік,  еңбек 
және патриоттық тәрбие беруде өте ықпал ететін пән болғандықтан, тіл маманынан терең білімді, 
ізденушілікті, қажырлықты талап етеді  [1, 43]. Бұл орайда оқушалардың өз бетімен жұмыс істей 
алуы,  ортаға  мән  бере  білуі,  жан-  жақты  қабілетті  болғаны  жөн.  Грамматикалық  ойындар  еркін 
шығармашылық  іс-әрекет  ретінде  оқушы  ойын,  қиялын  дамытып,  сөздік  қорын  молайтып,  өз 
бетімен  ізденуге,  еңбектенуге  дағдыландырады  және  оқушылардың  сабаққа  деген 
қызығушылықтарын,  белсенділіктерін  арттырып,  ойлау  қабілетін  дамытып,  ұжымшылдыққа 
тәрбиелейді  және  тапқырлық  пен  алғырлыққа,  жалдамдыққа  баулиды.  Оның  үстіне  оқушы 
іскерлік  пен  түрлі  дағдыны  меңгеріп,  бекітуді,  қорытынды  жасауды  үйренеді.  Ойын  тіл  дамыту 
жұмысының  нәтижесінде  оқушының  сөз  байлығын  молайтып,  олар  тілдің  фонетикалық  жүйесін 
меңгереді,  сөйлеу  мәдениетін  меңгеріп,  қалыптастырады.  Өйткені  сөздерді  дұрыс  айту,  дұрыс 
жаза  білу  тіл  мәдениетінің  басты  талаптарының  бірі.  Мұғалім  мәңгі  ізденіс  үстінде  болып, 
сабағының  қызықты  да  тартымды  болуына  жағдай  жасайды.  Бұл  дегеніміз  мұғалімнің 
шығармашылық  қабілетін  шыңдай  түседі,  әрі  өз  алдына  қойған  мақсатына  жетуге  ықпал  етеді. 
Қазақ тілі сабақтарында рөлдік ойындардың маңызы зор. Ойын оқушылардың сол орындалатын іс-
әрекеттер арқылы тіл үйренуге деген сенімін қалыптастырады. Олар:  
1. Қазақ тіліне ғана тән дыбыстарды дұрыс айтуға, жазуға жаттықтыруға;  
2. Оқушыларды тілдік қарым-қатынасқа түсу дағдыларын дамытуға;  
3. Жағдаяттар туғызып, іс-әрекеттер арқылы сөйлетіп үйренуге [2, 33].  
Белгілі  педагог  А.С.Макаренко  баланың  ойын  үстінде  түрлі  таным  түсініктері,  қасиеттері 
дамып,  қабілеті  мен  белсенділігі  артатынын  атап  көрсеткен.  Сабақта  ойналатын  дидактикалық 
ойындардың пайдасы өте зор. Ол ойындарды тақырып бойынша өзгертіп тұруға ыңғайлы болады. 
Ойын  мен  адам  мәдениетінің  өзара  байланысы  ғылыми  түрде  анықталды.  Олардың  тұлғаны 
дамытудағы  маңызы  анықталды,  оның  психологиялық  және  әлеуметтік  факторлармен  келісімі 
жөнінде кең қарастырылуда. Ойын технологиялары әлі де білім беру саласында жаңа инновация 
болып  табылады.  Педагогикалық  технология  ұғымы  түрлі  педагогикалық  ойын  түрлерін 
педагогикалық  процесте  әдістер  мен  тәсілдердің  кең  көлемді  топтарын  біріктіреді,  оның  жалпы 
ойындардан  ерекшелігі  оқытуда  нақты  мақсатының  қойылуымен  және  оның  оқу-танымдық 
бағыты  сипатталған,  негізі  салынған  педагогикалық  нәтижесіне  сай  анықталады.  Сабақ 
барысындағы  ойын  әдістері  оқушыларды  оқу  қызметіне  ынталандыру  құралы  ретінде  ойын 

13 
әдістері  мен  жағдайларының  көмегі  арқылы  құрылады.  Ойын  элементтерін  қолдана  отырып 
мұғалім оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын, зейінін арттыру мақсатында әртүрлі әдіс-
тәсілдерді  қолданады.  Атап  айтқанда,  мұғалім  ойын  жағдаяттарын  туғыза  отырып,  әртүрлі 
заттарды қолдану арқылы сұрақтар қойып, затты көрсетіп, түсіндіріп ойын сюжетін құрастырады. 
Ойындар  оқушылардың  ой—өрісін  дамытып,  ойлау  қабілетін  арттырумен  қатар,  үйретілген, 
өтілген  тақырыптарды  саналы  да  берік  меңгеруге  үлкен  әсер  етеді.  Ойындар  оқушылардың 
шығармашылық  ойлау  қабілеттерін  жетілдірумен  қатар,  сөздік  қорларын  молайтып,  сауатты 
жазуға да баулиды. Оқушылар ойын ойнау барысында үйренген сөздерін айтып қана қоймай, оның 
қандай мағынада қолданылатынын да біледі. Ойын оқу пәндерінің мазмұнымен тығыз байланыста 
жүргізілгенде ғана дұрыс нәтижелер береді. Сабақта ойын түрлерін пайдалану сабақ түрлері мен 
әдістерін  жетілдіру  жолындағы  ізденістердің  маңызды  бір  буыны.  Ойын  түрлерін  оқу  процесін 
пысықтау,  жаңа  сабақты  қорытындылау  кезеңдерінде,  қайталау  сабақтарында  пайдалануға 
болады.  Ойын  түрлерінің  материалдары  сабақтың  тақырыбы  мен  мазмұнына  неғұрлым  сәйкес 
алынса,  оның  танымдылық  маңызы  да  арта  түседі.  Оны  тиімді  пайдалану  сабақтың  әсерлігін, 
тартымдығын күшейтеді, оқушылардың сабаққа ынтасы мен қызығушылығын арттырады. Еңбек, 
ойын және оқу ерте кезден-ақ адам тіршілігінің негізгі үш тірегі болып есептелінген. Ол балалар 
үшін кәмелетке  келгенше  жүріп өтетін  өмір  сатысы.  Ойын  технологиясы балалардың  айналасын 
тану қызметіндегі белсенділігі мен шығармашылығының қалыптасуына жолды кең ашатын табиғи 
құбылыс.  Атақты  педагогтар  В.А.Сухомлинский,  Н.К.Крупская,  К.Д.Ушинский  ойынның 
балалардың ой өрісін дамытуда, дүние танымын қалыптастыруда практикалық маңызы зор екенін 
атап  көрсеткен  [3,  54].  Қазақ  халқының  ұлттық  ойындарының  педагогикадағы  ролі  туралы 
алғашқы пікірлерін айтқан Ә.А.Диваев, М.О.Әуезов. Ойын арқылы оқыту технологиясы бастауыш 
сыныптарда  кеңінен  қолданылады.  Әр  мұғалім  технологияның  нәтижесін  дұрыс  болуы  үшін 
мынандай жағдайларды ескеруі қажет.  
1. Әр ойынның тәрбиелік, білімділік, дамытушылық маңызын алдын-ала жете түсініп, оның 
балаларға қандай нәтиже беретіндігін анықтау. 
2. Ойын жүргізетін орынның мүмкіндігі, ойын жабдықтарының эстетикалық талаптарға сай 
болуы, алдын – ала әзірлеу.  
3.  Сыныптағы  оқушылардың  жас,  психологиялық  ерекшеліктеріне,  білім  деңгейлеріне, 
сөздік қорына сәйкес келуі.  
4. Ойын кезіндегі қозғалыс, техникалық қауіпсіздіктен қамтамасыз ету.  
5.  Ойынның,  сабақтағы  ойын  элементтерінің  оқушылардың  ынтасын  тартып,  пәнге  деген 
қызығушылығын арттыруға бағытталуы.  
 
Әдебиеттер тізімі: 
1. Закирова З. Сабақта ойын элементтерін// Әдіскер мұғалім. - 2006.-№6. 
2.  ӘділжановаҮ.Р.  Лексикалық  дағдыларды  қалыптастыруда  ойын  элементтерін  қолдану 
тиімділігі// Шетел тілін оқыту әдістемесі. - 2009.-№6. 
3. Сарсенова Қ. Қазақ тілі сабағында ойын элементтерін тиімді пайдалану жолдары// Қазақ 
тілі мен әдебиет орта мектепте. - 2012. - №1. 
 
 
УДК 37.013  
 
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ПРОЦЕССТІ ТИІМДІ ҰЙЫМДАСТЫРУ 
 
АЛМЕШОВ Н.А. 
Қарағанды қ. ЖББОМ №34  
 
Мектептегі 
оқу-тәрбие 
процесін 
демократияландыру 
мен 
гуманитарландыру, 
қоғамымыздағы негізгі міндеттердің бірі. Бұл міндетті шешу, оқушы жастарға эстехикалық білім 
және тәрбие берумен, бұл педагогикалық процеске мұғалімдердің даярлық дәрежесін қамтамасыз 
ету  мәселесімен  тікелей  байланысты.  Себебі,  ол  адам  баласының  жақсы  еңбегінде,  әдемі 
бастамаларында, атқарған тамаша істерінде, дене бітімінің жақсы үйлесімділігінде, жан дүниесінің 
кіршіксіз  тазалығы  секілді  ұғымдарда  өзіндік  бейнесімен  орын  алады.  Әр  түрлі  мектептерде 
тәрбие  жүйелері  ұжымдық  шығармашылық  жұмыстар,  қоғадық  -  пайдалы  және  өндірістік  еңбек 
жұмысты  ұйымдастырудың  әр  түрлі  формаларын  енгізу,  ұлттық  салт  дәстүрлер;  оқыту  процесін 

14 
ұйымдастыру негізінде қалыптасатын. Осылайша, тәрбие жүйесі мақсаттар жиынтығынан, тәрбие 
жұмысының ұйытқысы ретінде ұжым, ұжымдық қатынастар мен қоршаған ортаға деген жүйенің 
бірлігінен  тұрады.  Яғни,  кез-келген  тәрбие  жүйесі  негізінде  бүтіндей  ұжымның  тәрбие 
мақсаттарын  белгілеуі,  танымдық  іс-әрекет,  өзара  қатынастар,  оқушылардың  өзін-өзі  басқаруы, 
ұлттық салт-дәстүрлерге сүйену, әр жастағы ұжымдарды құру мен ұжымдық шығармашылық істің 
әдісін пайдалану. Мектеп пен жанұяның педагогикалық процесінде оқушылардың жеке тұлғасын 
қалыптастыру  жүзеге  асады.  Педагогикалық  процесті  сауатты  ұйымдастыру  үшін  мұғалім  оның 
теориялық негіздерін түсініп, оның мақсаттарын, тәсілдерін ажырата алуы қажет. Педагогикалық 
процеске  қатысушылардың  іс-әрекеті  мен  қарым-қатынасы  педагогикалық  ықпал  ету  арқылы 
жүзеге  асады.  Оқу  тәрбие  процесінің  субъектілері  әрекеттестігінің  формалар  мен  әдіс  тәсілдер 
арқылы шешілетін белгілі бір мақсаттары мен міндеттері, тиісті мазмұны бар, логикалық тұрғыдан 
аяқталған,  белгілі  бір  уақыт  аралығындағы  педагогикалық  процесс.  Ұйымдастыру  формалары 
тұтас  педагогикалық  процеске  қатысушылардың  қарым-қатынасы  мен  әрекеттестігінің  тәсілі 
ретінде де қарастырылады. Зерттеулер мен озат тәжірибелердің арасында педагогикалық ғылымда 
оқушылар арасында тәрбие жүйесі орын алғанда ғана тәрбие нәтижесі маңызды. Бүгінгі қоғамды 
қайта жүру жағдайында әрбір адамның, соның ішінде оқушы жастардың эстетикалық мәдениетінің 
қалыптасы айрықша маңызға ие. Соған орай мектеп оқушылары мен жастардың өнер саласының 
әр  түрімен  айналысуы,  нәтижесінде  көркемөнерпаздар  ұжымының  оқтын-оқтын  байқауының, 
сурет  көрмелері  мен  балалар  фестивалдарының  ұйымдастырылуы  біздің  қоғамымыздың  өскелең 
жас  ұрпағына  эстетикалық  тәрбие  беріп,  эстетикалық  мәдениетін  дамытуға  ерекше  маңыз  беруі 
деп  бағалаймыз.  Әр  түрлі  мектептерде  тәрбие  жүйелері  ұжымдық  шығармашылық  жұмыстар, 
қоғадық - пайдалы және өндірістік еңбек жұмысты ұйымдастырудың әр түрлі формаларын енгізу, 
ұлттық салт дәстүрлер; оқыту процесін ұйымдастыру негізінде қалыптасатын. Осылайша, тәрбие 
жүйесі  мақсаттар  жиынтығынан,  тәрбие  жұмысының  ұйытқысы  ретінде  ұжым,  ұжымдық 
қатынастар  мен  қоршаған  ортаға  деген  жүйенің  бірлігінен  тұрады.  Ақыл-ой  тәрбиесі  әр  заманда 
жастарға  білім  берудің  негізгі  құралы  болып  келеді.  Білім  алуға  және  ғылымға  ұмтылыс  халық 
санасының  тереңінен  әрдайым  орын  алды.  Халық  табиғат  пен  қоғам  дамуының  заңдылықтары 
бейнеленген  ғылымның  деректерін,  түсініктерін  және  заңдарын  мақсатты  игерудің  нәтижесі  деп 
білді.  Білімнің  мәнін  "Ақылдан  қымбат  байлық  жоқ",  "Ақылды  сатып  ала  алмайсың",  "Ақыл  — 
тозбас киім, білім — сарқылмас бұлақ" деген халықтың даналық сөздерінен-ақ байқауға болады. 
Оқушының  жан-жақты  дамуына  бағыт-бағдар  берушi-  мұғалiм.  Бiлiмнiң  мемлекеттiк 
стандартында  оқушыларды  ғылымдар  негiзiмен  таныстырып  қою  емес,  баланың  жалпы  ойын 
дамыту,  қажеттi  тәрбие  берiп,  оны  тәжiрибеде  қолдана  бiлу  үшiн  өздiгiнен  жұмыс  iстеуге, 
адамгершiлiк  мәдениетiн  қалыптастыру  талап  етiледi.  Бүгiнгi  заманның  педагогикалық, 
психологиялық зерттеулерiнiң анықтауы бойынша мектеп кезеңi баланың қай жағынан болсын ең 
қарқынды дамитын кезеңi. 
Ғалым-педагог  Л.В.Занков  “Оқыту-оқушының  жалпы  рухани  дамуын  қамтамасыз  етуi 
қажет”-  дейдi.  [1,  23]  Көрнектi  психолог  Л.С.  Выготский:  “Жақсы  оқыту  –  баланың  дамуын 
iлгерілететiн,  дамудың  алдында  жүретiн  оқыту”-  деп  тұжырымдайды.  [2,  31]Ал,  оқыту  мұғалiм 
арқылы  iске  асатын  процесс  болғандықтан  педагогтар  мен  ұстаздар  қауымына  үлкен 
жауапкершiлiк жүктейдi.  Қоғамның негiзгi бағыты бiлiмдi де дарынды балалар даярлау болса, ал 
мектептiң  негiзгi  көкейкестi  мәселелерiнiң  бiрi  бiлiм  мен  қатар  тәрбие  беру,  яғни  адамгершiлiк 
тәрбиесiн  қалыптастыру,  бастауыш  сыныптан  бастап  адамгершiлiк  мәдениетi  жоғары  деңгейдегi 
оқушылар тәрбиелеу. Жас ұрпақ бойына батылдық, әдiлдiк, мейiрiм мен қайырымдылық, iзеттiлiк 
пен  қамқорлық  сезiмдерiн  сiңiрудi  әр  ұстаз,  әр  пәнде  сабақпен  ұштастыра  жүргiзуі  қажет.  Осы 
тақырып төңiрегiнде көптеген ғұлама ғалымдар пiкiрлер айтып, зерттеулер жазған. Адамгершiлiк 
мәдениетiн қалыптастырудың тиiмдi тәсiлдерiне ұлттық педагогика элементтерi де жатады. Қазiргi 
таңдағы қазақ педагогикасының мiндетi – адам бойындағы жақсы қасиеттердi жас ұрпаққа үйрету, 
ұлтжанды,  отансүйгiш,  әдептiлiк,  ар-намысы  биiк  оқушылар  тәрбиелеу.  Халық  педагогикасында 
оқыту  мен  білім  берудің  принциптері  қазіргі  ғылыми  педагогика  тұжырымдарымен  ұштасып 
жатыр.  Халық  білім  мен  өмірдің  тығыз  байланысты  болуын  талап  етті.  Халық  педагогикасы 
оқытудың көрнекі болуын ойдан шығарған жоқ. "Көзбен көрген, құлақпен естіген ақиқат емес тек 
қана  мұқият  зерттелген  ақиқат".  Халық  педагогикасында  тәрбие,  оның  бөліктері  туралы 
ұғымдардың  анықтамаларының  да  ғылыми  педагогиканың  анықтамаларымен  сәйкес  келетіндігі 
байқалады. Халық педагогикасы бойынша ақыл-ой тәрбиесі деп шәкірттердің ойлау қабілеттерін, 
сана-сезімін  оқу  және  еңбек  процесінде  дамытуды  айтады.  Ғылыми  педагогикалық  анықтамасы 
бойынша ақыл-ой тәрбиесі деп оқушылардың ақыл-ой күштерін, ойлауын дамытудағы және ақыл-

15 
ой еңбек мәдениетін дарытудағы тәрбиешілердің мақсатты іс-әрекетін түсіндіруді айтамыз. 
Ақыл-ой тәрбиесі тұлғаның жан-жақты дамуының негізі. Ақыл-ой тәрбиесі еңбек өнімділігін 
арттыруға,  еңбектің  шығармашылығына  зор  ықпал  жасайды.  Ең  бастысы,  ол  ғылым  мен 
техниканың, мәдениеттің жедел дамуының қайнар бұлағы екендігін үнемі есте ұстағанымыз жөн. 
Ақыл-ой  тәрбиесінсіз  дүниеге  адамгершілікті  көзқарас,  саналы  тәртіп  пен  орынды  мінез-құлық, 
еңбек  нәтижесі,  экономикалық  білімдер,  дағдылар,  тіршілік  ету  ортасы,  табиғат  және  қоғам 
құбылыстарына талғампаздық, дене күш-қуатын арттыру жолдарын білу, қоғам өмірінің құқықтық 
негіздерін  игеру  мәселелерін  шешу  мүмкін  емес.  Егемендi  елiмiздiң  болашағы  жас 
жеткiншектердiң бiлiм дәрежесiнiң тереңдiгiмен өлшенедi. Қазiргi заманғы бiлiм беру әлеументтiк 
құрылымының маңызды элементтерiнiң бiрiне айналды. Адамның жеке басын қалыптастыру негiзi 
бастауышта  қаланатыны  бәрiмiзге  белгiлi.  Мектептен  бастап  оқушыларға  бiлiмнiң  қыры  мен 
сырын  жетiк  таныту,  қабiлеттерiн  шыңдау  адамгершiлiк  қасиеттерiн  дарытып  Қазақстан 
Республикасының  азаматы  деген  атаққа  лайық  болатындай  етiп  тәрбиелеу  —  бiздiң  мiндетiмiз 
болмақ. Сондықтан да мектептен бастап оқушының жан-жақты дамуына басты назар аударылуы 
керек. 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1.Абдолов,  Жақсылық.  Оқушылардың  тілдік  мәдениетін  қалыптастыру//  Қазақ  тарихы.- 
2006.- № 5.-93-94 б. 
2.Абзелова,  Л.  Оқушыларға  эстетикалық  тәрбие  берудің  бір  жолы:  Ғылым  ғаламында// 
Ұлағат.- 2007.- №1.- 40-43 б. 
3.Азимбаева,  Г.Ж.  7-сыныптағы  Қазақстан  тарихы  оқулығының  оқушылардың  білімім  мен 
білік  сапасын  жақсартудағы  рөлі:  Білім  беру  әістемесі:  дәстүршілдік  және  жаңа  үрдіс//  Білім-
Образование.- 2007.- № 1.- 19-23 б. 
 
 
УДК 37.013  
 
ЖЕКЕ ТҰЛҒА ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ ҰСТАЗДЫҢ РӨЛІ 
 
АМАНЖОЛОВА А.Е. 
Қарағанды қ. ЖББОМ №12  
 
Мектеп өмірінде мұғалім – басты тұлға. Мектеп мұғалімі балаларды оқытып қана қоймайды, 
сонымен  бірге  оларды  тәрбиелейді.  Ол  белгілі  бір  сыныпта  оқушылардың  оқу-тәрбие  жұмысын 
ұйымдастырушысы әрі ұстазы, ақылшы-кеңесшісі болып саналады. Сондықтан да ол қиын да әрі 
жауапты міндетті іс. Соған қарамастан мұғалімдердің кейбіреуі бұл міндетті өздерінің білім беру 
қызметіне  қосымша  іс  ретінде  қараса,  ал  басқалары  оны  негізгі  педагогикалық  әрекеті  ретінде 
қарастырады. Дегенмен, сынып жетекшісінің тәрбиелік қызметі қаншалықты қиын болғанымен де, 
әрине ол балаларға өте қажет. Себебі, мектеп құрылымындағы ең негізгі буын ол – сынып. Мұнда 
оқушылардың  таным  әрекеті  ұйымдастырылып,  олардың  өзара  әлеуметтік  қатынастары 
қалыптасады. Балалардың болашақ әлеуметтік жағдайға бейімделуі, олардың демалысына қатысты 
мәселелері,  алғашқы  ұжым  болып  қалыптасу  дәрежесі,  соған  сәйкес  сыныптың  жағымды  көңіл-
күй  жағдайы  жүзеге  асырылады.  Олай  болса,  сыныпта  оқушылардың  оқу-тәрбие  әрекетін 
ұйымдастыру, тәрбиелік шаралардың ықпалын үйлестіру тек сынып жетекшілеріне жүктеледі. Ол 
оқушыларға  қатысты  мектеп  өміріндегі  мәселелерді  шешуде  нақтылы  көмектесуге  және  оларды 
тартымды  әрі  қызық  ұйымдастыруға  тырысады.  Ол  өзіне  қатысты  сыныпта  оқушылар  ұжымын 
ұйымдастыра  отырып,  осыған  сол  сыныпта  дәріс  беретін  пән  мұғалімдерін,  оқушылардың  ата-
аналарын  және  жұртшылықтың  бала  тәрбиесіндегі  ықпалын  біріктіріп,  балаға  деген  талаптарын 
ортақтастырып  отырады.  «Мұғалімнің  жұмысының  негізгі  мақсаты  –  мектеп  оқушыларын 
қоғамның  белсенді  және  саналы  азаматы  етіп  тәрбиелеуге  барынша  ықпал  жасау.  Сыныптағы 
әрбір жеке тұлғаның ғылыми дүние танымының қалыптасуын, адамгершілік қасиеттерін, еңбекке 
деген  сүйіспеншілігін  қамтамасыз  етіп,  жан-жақты  жарасымды  дамуына  жағдай  туғызу».  [1,  17] 
Сондықтан  оның  жұмысының  мазмұны  мен  тәрбиелік  шараларының  бәрі  осы  мақсатқа 
бағытталуы тиіс. Атап айтқанда тәрбиенің негізгі салалары: ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық, 
еңбек және дене тәрбиесіне, елжандылық т.б. тәрбие міндеттерін мектеп пен сыныптың нақтылы 
өмір  жағдайларына  байланысты  қарастыру.  Мұғалімнің  тәрбие  жұмысы  оның  шәкірттерінің 

16 
бойында жалпы-адамзаттық құндылықтарды қалыптастыруға негізделеді. Отбасы-баланың бірінші 
ұжымы,  оның  тіршілік  ортасының  табиғилығы,  сондықтан  қалыпты  отбасының  пайда  болу 
қажеттілігін  тәрбиелеу  қажет.  Мұғалім  -  тек  адамзаттық  құндылықтарға  үйреніп  қана  қоймай, 
сонымен  қатар  әр  баланың  бойындағы  бейімділігін,  кәсіби  икемділігін,  табиғи  мүмкіндіктерін 
ашып, сүйіспеншілік, сенім, түсінушілік және достастық хал-ахуалын тудыру білуі керек.  
Мұғалімінң  негізгі  қызметі-оқушы  тәрбиесі  мен  оларды  бір  ұжымға  біріктіру,  өзін-өзі 
жетілдіруге,  тәрбиелеуге  және  іске  асыруға  жағдай  жасау.  Ол  оқушылардың  жан-жақты  дамуы, 
патриоттық  сезімдерін  қалыптастыру  тәрбиесі  туралы,  еңбексүйгіштігін,  ұжымшылдығын,  оқу 
үлгерімінің жақсаруы мен тәртіптің нығаюын және еңбекке дайындығы бағытындағы жұмыстарды 
ұйымдастырады. 
Мұғалім  балалар  тұлғасының  жеке  дамуына  және  адамгершілік  тұрғысынан  қалыптасуы 
үшін жағымды жағдайлар жасауға әрекет етеді, оның тәрбие жүйесіне қажетті түзетулер енгізеді. 
Оқушы  тұлғасын  және  оның  қызығушылығы  мен  қабілет  мүмкіндіктерін  зерттеуді  жүзеге 
асырады.  Жағымды  өз  ортасын  құрып,  сыныпта  әр  бала  үшін  моральдық-психологиялық  ахуал 
жасайды.  Қарым  —  қатынастың  дамуына  ықпал  етедію.  Баланың  өз  құрбыларымен, 
мұғалімдермен,  ата-аналармен  қарым-қатынасында  пайда  болатын  проблемаларын  шешуге 
көмектеседі. Тәрбиеленуші тұлғасынан өзін-өзі тәрбиелеуіне және өзін-өзі дамытуға бағыттайды. 
Оқу  іс-әрекетінде  оқушыларға  көмек  береді.  «Үйірме,  клуб,  спорт  секциясы  мен  бірлестіктер 
жүйесі  арқылы  оқушыларға  (тәрбиеленушілерге)  қосымша  білім  алуға  ықпал  етеді.  Балалардың 
жас  ерекшеліктеріне  және  тұрмыстық  талаптарына  сәйкес  сынып  жетекшісі  сынып  ұжымы 
өміршендігінің  мазмұнын  жаңартады».  [2,  31]  Оқушылардың  құқықтары  мен  бостандығын 
сақтайды,  олардың  өмірі,  денсаулығы,  қауіпсіздігі  үшін  жауап  береді.  Мұғалім  жұмысын  ең 
алдымен  оқушыларды,  олардың  арасындағы  қарым-қатынастарды,  оқушылардың  отбасын 
зерттеуден бастайды. Зерттеу барысында сынып оқушыларының тәрбиелік дәрежесі анықталады. 
Соған  байланысты  тәрбиелік  міндеттер  мен  мақсат  айқындалады.  Белгіленген  мақсатқа  сәйкес 
тәрбие жоспары жасалады. Мұғалім жоспар жасағанда сыныбының ерекшеліктерін (жас ерекше-
ліктері,  тәрбиелік  дәрежесі,  қызығушылығы),  өзінің  қабілетін  ескергені  жөн.  Мұғалімінң  негізгі 
міндеттері:  Тәрбиеші-педагог  назарынан  тыс  қалдырмайтын  бірінші  объект,  бастапқы  міндет 
тәрбиелік  және  дамытушылық  маңызы  бар  әрекет  ұйымдастыру.  Ұйымдастыру  қызметі 
болмағанда  тәрбие  болмайды,  тұлғаның  даму  барысында  кездейсоқ  жағдайлар  орын  алады. 
Мұғалімінң  назарындағы  екінші  объектісі  мен  міндеті  -  ұжымды  ұйымдастыру  және  дамыту. 
Мұғалімінң  үшінші  міндеті  -  оқушы  тұлғасының  калыптасуына  көмектесу,  оның  қабілеттерінің, 
қызығушылығының,  бейімділігінің  және  ішкі  табиғи  күштерінің  ашылып,  арта  түсуіне  жағдай 
жасау. Кейбір зерттеушілердің пайымдауы бойынша, сынып жетекшілері оқушылар және олардың 
ата-аналарымен қарым-қатынастар ұйымдастырғанда төрт түрлі міндеттер атқарады:  Бірінші топ 
міндеттері  -  әлеуметтік  міндеттер:  баланы  қорғау,  көмек  көрсету,  әлеуметтік  байланыстар 
жүйесіне енгізу, Отбасымен және тәрбие институттарымен баланың дамуына және оның даралық 
қасиеттерін калыптастыруға қолайлы жағдай жасау үшін байланыс орнату. Екінші топ міндеттері - 
диагностикалық-әдептік-этикалық:  сыныппен  тәрбие  жұмысын  дұрыс  ұйымдастыру,  өз 
оқушыларын,  олардың  ерекшеліктерін,  дара  қасиеттерін  білу.  Үшінші  топ  міндеттері  — 
адамгершілік міндеттер: баланың жақсылық пен жамандықтың белгілерін ажырата алуына, белгілі 
жағдаяттарда оқушының адамгершілік шешімдер қабылдай алуына мүмкіндік беру. Төртінші топ 
міндеттері  —  жеке-дара  тәжірибелік  сипаттағы  міндеттер:  оқушылармен  жұмыс  ұйымдастыруға 
тиімді  педагогикалық  құралдарды  таңдап  алу,  өз  жұмысын  жоспарлау,  талдап  түзету  және 
педагогикалық рефлексия. Осы бастапқы міндеттерді ескере отырып, сынып жетекшісінің негізгі 
қызметтері  айқындалады.  Олар:  диагностикалық,  коммуникативтік,  тәрбиелік,  жобалаушылық, 
ұйымдастырушылық-әрекеттік,  дамытушылық,  әдептілік,  ынталандырушылық,  бағалаушылық, 
қорғаушылық-қамқоршылық, түзетушілік. 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1.
 
ӘбенбаевС.Ш. Тәрбие теориясы мен әдістемесі. –А.:2004 - 56 
2.
 
Педагогика. Ред. басқарған Н.Д. Хмель. Алматы, 2003 - 97 
3.
 
Педагогикалық ізденіс. Құрастырған Н.Н.Баженова. Алматы, 1990 - 62 
 
 
 
 

17 
УДК 811.512.122 (075.8)  
 
ИННОВАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ ОБУЧЕНИЯ ИНОСТРАННЫМ ЯЗЫКАМ 
 
АУБАКИРОВА Г.Т. 
 к.ф.н., профессор 
Карагандинский Экономический Университет Казпотребсоюза 
 
Современный  этап  развития  общества  ставит  перед  системой  образования  целый  ряд 
принципиально  новых  проблем,  обусловленных  политическими,  социально-экономическими, 
мировоззренческими  и  другими  факторами,  среди  которых  следует  выделить  необходимость 
повышения  качества  и  доступности  образования.  Увеличение  академической  мобильности, 
интеграции  в  мировое  научно-образовательное  пространство,  создание  оптимальных  в 
экономическом  плане  образовательных  систем,  повышение  уровня  университетской 
корпоративности и усиление связей между разными уровнями образования. 
В высших учебных заведениях предпочтение отдается активным методам обучения, которые 
направлены  на  формирование  у  студентов  самостоятельности,  критичности  мышления.  Самым 
мощным  источником  познавательной  активности  студентов,  развития  их  творческих 
способностей,  интересов,  умений,  навыков  и  других  интеллектуальных  характеристик  являются 
сегодня новые инновационные технологии. 
Инновационные  технологии  в  образовании  –  это  прежде  всего  информационные  и 
коммуникационные  технологии,  неразрывно  связанные  с  применением  компьютеризированного 
обучения. Основными вопросами в использовании инновационных технологий является структура 
учебных компьютерных программ, их содержание и оптимальная организация Web-пространства. 
Главной  целью  инновационных  технологий  образования  является  подготовка  человека  к 
жизни в постоянно меняющемся мире. Сущность такого обучения состоит в ориентации учебного 
процесса  на  потенциальные  возможности  человека  и  их  реализацию.  Образование  должно 
развивать  механизмы  инновационной  деятельности,  находить  творческие  способы  решения 
жизненно  важных  проблем,  способствовать  превращению  творчества  в  норму  и  форму 
существования человека. 
Целью инновационной деятельности является качественное изменение личности учащегося 
по  сравнению  с  традиционной  системой.  Это  становится  возможным  благодаря  внедрению  в 
профессиональную  деятельность  не  известных  практике  дидактических  и  воспитательных 
программ,  предполагающему  снятие  педагогического  кризиса.  Развитие  умения  мотивировать 
действия, самостоятельно ориентироваться в получаемой информации, формирование творческого 
нешаблонного мышления, развитие обучающихся за счет максимального раскрытия их природных 
способностей,  используя  новейшие  достижения  науки  и  практики,  -  основные  цели 
инновационной  деятельности.  Инновационная  деятельность  в  образовании    как  социально 
значимой практике, направленной на нравственное самосовершенствование человека, важна тем, 
что способна обеспечивать преобразование всех существующих типов практик в обществе.  
Учитывая  переход  к  глобальному  информативному  обществу  и  становлению  знаний,  об 
адекватности  образования  социально-экономическим  потребностям  настоящего  и  будущего 
можно  говорить  лишь  в  том  случае,  если  его  модернизация  будет  основываться  не  только  и  не 
столько на организационных нововведениях, сколько на изменениях по существу – в содержании 
и технологиях подготовки кадров и подготовке научных исследований. Как социальный институт, 
воспроизводящий  интеллектуальный  потенциал  страны,  образование  должно  обладать 
способностью к опережающему развитию, отвечать интересам общества, конкретной личности и 
потенциального работодателя. 
Использование  информационно-коммуникационных  технологий  дает  возможность 
значительно  ускорить  процесс  поиска  и  передачи  информации,  преобразовать  характер 
умственной деятельности, автоматизировать человеческий труд. Доказано, что уровень развития и 
внедрения  информационно-коммуникационных  технологий  в  производственную  деятельность 
определяет  успех  любой  фирмы.  Основой  информационно-коммуникационных  технологий 
являются  информационно-телекоммуникационные  системы,  построенные  на  компьютерных 
средствах и представляющие собой информационные ресурсы и аппаратно-программные средства, 
обеспечивающие хранение, обработку и передачу информации на расстояние.[2;с.33-36] 
Современная  школа  должна  стать  передовой  площадкой  в  части  информационных 

18 
технологий, местом, где человек получает не только необходимые знания, но и проникается духом 
современного  информационного  общества.  Без  применения  информационно-коммуникативных 
технологий (ИКТ) образовательное учреждение не может претендовать на инновационный статус 
в образовании. Ведь инновационным считается образовательное учреждение, широко внедряющее 
в  образовательный  процесс  организационные,  дидактические,  технические  и  технологические 
инновации  и  на  этой  основе  добивающееся  реального  увеличения  темпов  и  объемов  усвоения 
знаний и качества подготовки специалистов. 
Знание  иностранного  языка  (английского  особенно)  делает  специалиста  любой  области 
более конкурентоспособным на рынке труда. Образовательная роль иностранного языка связана с 
возможностью  приобщиться  к  источникам  информации,  своевременный  доступ  к  которым 
практически закрыт при незнании языка, с расширением общего и профессионального кругозора, 
с  овладением  навыка  общения  с  зарубежными  коллегами,  с  повышением  культуры  речи. 
Воспитательный 
потенциал 
реализуется 
в 
готовности 
содействовать 
налаживанию 
межкультурных связей, относиться с пониманием к духовным ценностям других народов.  
Нововведения,  или  инновации,  характерны  для  любой  профессиональной  деятельности 
человека и поэтому естественно становятся предметом изучения, анализа и внедрения. Инновации 
сами  по  себе  не  возникают,  они  являются  результатом  научных  поисков,  передового 
педагогического  опыта  отдельных  учителей  и  целых  коллективов.  Этот  процесс  не  может  быть 
стихийным, он нуждается в управлении.  
Неоценимую  помощь  студентам  в  овладении  иностранным  языком  способен  оказать 
Интернет.  Всемирная  сеть  представляет  уникальную  возможность  для  изучающих  иностранный 
язык пользоваться аутентичными текстами, общаться с носителями языка, создавая естественную 
языковую  среду  и  формируя  способность  к  межкультурному  взаимодействию.  Доступ  к 
информационной  сети  Интернет  стимулирует  стремление  к  свободному  владению  иностранным 
языком.  Интернет  как  средство  доставки  информации  особенно  актуален  для  самостоятельной 
работы  студентов  во  внеурочное  время,  поскольку  тратить  на  это  аудиторные  занятия  вряд  ли 
целесообразно.  У  студентов  при  работе  в  Интернете  формируются  умения  самостоятельно 
приобретать  знания,  навыки  работы  с  большими  объемами  информации,  навыки  анализа 
информации; умения видеть и решать возникающие проблемы. 
Оснащение учебных заведений компьютерами позволяет активно внедрять в преподавание 
иностранных  языков  компьютерные  программы.  Практика  показывает,  что  они  имеют 
определенные  преимущества  перед  традиционными  методами  обучения.  Компьютерные 
программы обеспечивают большую информационную емкость, интенсификацию самостоятельной 
работы каждого студента, создание коммуникативной ситуации, личностно значимой для каждого, 
повышение познавательной активности студентов, а также усиление мотивации. 
Современные  компьютерные  средства  позволяют  создавать  новые  компьютерные 
программы  как  обучающие,  тренировочные,  так  и  контролирующие.  Такого  рода  программы 
создаются  в  специальных  учебных  целях  и широко  используются  в  процессе  самостоятельной и 
домашней работы при изучении иностранного языка. При самостоятельной проработке материала 
использование компьютера обеспечивает: 1) свободный режим работы, 2) неограниченное время 
работы,  3)  исключение  субъективных  факторов,  4)  максимальную  поддержку  при  овладении 
иностранным  языком.  Компьютерные  средства  контроля  повышают  эффективность 
самостоятельной  работы,  оперативность  в  получении  результата,  увеличивают  объективность 
оценки на 20-25%. 
Исходя  из  вышесказанного,  следует  отметить,  что  компьютерная  форма  обучения  не 
нарушает  основные  закономерности  учебного  процесса,  а  открывает  реальные  перспективы 
совершенствования организации процесса обучения. 
Таким  образом,  информационные  технологии  способствуют  повышению  эффективности 
процесса  обучения,  его  индивидуализации,  активному  педагогическому  взаимодействию 
преподавателя  и  обучающихся,  создают  оптимальные  условия  для  творческого  использования 
информации в самостоятельной познавательной деятельности студентов. 
 
Литература: 
1.Нилов О. Английский без репетитора // Компьютерное обозрение. – №27. – С. 35-38. 
2.Ротмистров Н.Д. Мультимедиа в образовании // Информатика и образование. – 1994. -№4. 
–С. 89-96. 
3.Гаевский А., Леонтьев О. Справочник по программным продуктам. – К: Диа Тайп, 1998. –

19 
С.187-192. 
4.  Warshauer  M.  Computer  Learning  Networks  and  Student  Empowerment  //  System.-1996.  -№ 
24.–С. 1-14. 
 
 
УДК 334+338(574) 
 
ЭКОЛОГИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ «ЗЕЛЁНОЙ» ЭКОНОМИКИ В РК 
 
БАЙКЕНОВА Г.Г., 
д.х.н., ассоц.профессор 
Карагандинский экономический университет Казпотребсоюза 
БЕНЦ Т.В. 
магистр экологии 
Карагандинский экономический университет Казпотребсоюза 
 
Одним из ключевых приоритетов посткризисного развития в последние годы стал переход к 
основанной  на  инновациях  «зелёной»  экономике.  На  это  нацелены  усилия  международных 
организаций  –  ООН,  ОЭСР,  “Большой  Восьмёрки»,  Евросоюза,  «Большой  Двадцатки»  (G20),  а 
также стран – США, Японии, Китая и других ведущих государств мира [1]. 
После  прошедшего  Саммита  «РИО  +  20»  Президент  нашего  государства  предопределил 
этому  понятию  высокий  приоритет  как  один  из  первостепенных  факторов  на  пути  дальнейшего 
развития страны [2].  
«Зеленая» экономика - это экономика, направленная на сохранение благополучия общества, 
за счет эффективного использования природных ресурсов, а также обеспечивающая возвращение 
продуктов  конечного  пользования  в  производственный  цикл  [3].  В  первую  очередь,  «зеленая» 
экономика  направлена  на  экономное  потребление  тех  ресурсов,  которые  в  настоящее  время 
подвержены  истощению  (полезные  ископаемые  –  нефть,  газ)  и  рациональное  использование 
неисчерпаемых ресурсов.  
«Зеленая»  экономика  является  зависимым  компонентом  естественной  среды,  в  пределах 
которой  она  существует,  и,  одновременно,  является  ее  частью  и  базируется  на  3-х  аксиомах: 
невозможно  бесконечно  расширять  сферу  влияния  в  ограниченном  пространстве;  невозможно 
требовать  удовлетворения  бесконечно  растущих  потребностей  в  условиях  ограниченности 
ресурсов; все на поверхности Земли является взаимосвязанным [4]. 
В основе зеленой экономики – чистые или «зеленые» технологии. По словам специалистов, 
развитие «зеленой» экономики позволит избежать нашей стране экологического кризиса, который 
затронул своими масштабами уже многие постиндустриальные страны [1-3].  
По  инициативе  Президента  Н.А.  Назарбаева  была  разработана  Концепция  по  переходу  к 
«зеленой» экономике. В первую очередь, в Концепции представлен перечень приоритетных задач, 
которые  нацелены  на  реформирование  определенных  отраслей  экономики,  которые 
рассматривают такие ключевые направления как: 
- внедрение возобновляемых источников энергии; 
- энергоэффективность в жилищно-коммунальном хозяйстве; 
- органическое земледелие в сельском хозяйстве; 
- совершенствование системы управления отходами; 
- совершенствование системы управления водными ресурсами; 
- развитие “чистого” транспорта; 
- сохранение и эффективное управление экосистемами. 
Модель  «зеленой»  экономики,  направлена  на  уменьшение  экологических  рисков  и 
дефицитов  и  одновременно  на  рост  благосостояния  общества  и  социальных  гарантий,  в  связи  с 
этим  осуществляются  принципиально  новые  шаги,  которые  позволят  решить  социальные, 
финансовые,  топливные  и  климатические  проблемы  комплексно  и  добиваться  не  только 
количественного роста, но и существенных качественных и реальных улучшений.  
«Зеленая  экономика»  -  это  путь  к  решению  многих  проблем  в  экологии  в  условиях 
изменяющегося  климата.  В  рамках  реализации  этого  политического  курса  важно  держать  на 
особом контроле социально-экономическую составляющую экспертизу всех «зеленых» проектов. 
В настоящее время работа в данном направлении координируется в рамках принятой в 2013 году 

20 
Концепции по переходу Республики Казахстан к «зеленой» экономике [5].  
Реализация  этой  Концепции,  а  также  всех  государственных  программ,  имеет  общую 
целевую  направленность  на  выполнение  стратегических  задач  долгосрочного  развития  и 
вхождения Казахстана в число 30 развитых стран мира [2].  
В  «зеленой»  экономике  рост  доходов  и  занятости  обеспечивается  государственными  и 
частными  инвестициями,  уменьшающими  выбросы  углерода  и  загрязнение,  повышающими 
эффективность использования энергии и ресурсов и предотвращающими потерю биоразнообразия. 
Эти  инвестиции  необходимо  катализировать  и  поддерживать  посредством  целевых 
государственных расходов, реформ в области политики и изменения регулирования.  
Эффективное  решение  приоритетных  задач  по  ключевым  направлениям  будет 
способствовать  экономическому  прогрессу  и  обеспечит  рост  внутреннего  валового  продукта, 
увеличение доходов страны, создание рабочих мест для населения, уменьшая при этом показатель 
безработицы в стране, и в первую очередь снизит риски от глобальных угроз, таких как изменение 
климата, истощение полезных ископаемых и дефицит водных ресурсов [2]. 
Такой путь развития должен сохранять, увеличивать и, где это необходимо, восстанавливать 
природный  капитал  как  важнейший  экономический  актив  и  источник  общественных  благ, 
особенно  для  бедных  слоев  населения,  источники  дохода  и  защищенность  которых  зависят  от 
природы [6]. 
Главное  отличие  «зеленой»  экономики  от  традиционной  в  том,  что  она  преследует 
высокогуманную цель – сохранения  окружающей среды и экологии для будущих поколений, т.е. 
устойчивое  развитие.  При  переходе  к  «зеленой»  экономике  наиболее  важным  является 
формирование у граждан нового «зеленого» мышления и поведения.  
Растущая  нехватка  природных  ресурсов,  рост  экологических  и  энергетических  издержек 
производства становится главной причиной нового мирового экономического кризиса. И в то же 
время  страны,  сохранившие  свои  экосистемы,  почву,  воду  и  лес,  получают  конкурентные 
преимущества [7].  
Казахстан  имеет  огромный  потенциал  возобновляемых  источников  энергии  (около  1 
триллиона  кВт/ч),  органического  сельского  хозяйства,  производства  органических  удобрений  и 
комбикормов,  ценных  донных  отложений,  биотоплива,  биогаза  и  фитотоплива,  пресных,  в  том 
числе  подземных  вод,  международного  экологического  туризма,  транспортного  транзита, 
заменителей древесной  бумаги  и  целлюлозы  из  травяного  сырья,  производства  композиционных 
материалов, в том числе экологических стройматериалов. Недра Казахстана содержат 1/15 часть 
разведанных  мировых  запасов  полезных  ископаемых,  99  химических  элементов  периодической 
системы Менделеева [5]. 
Важно,  что  внедрение  наукоемких  зеленых  технологии  должно  не  просто  развиваться  по 
принципу  импорта  зарубежных  «зеленных»  технологии,  а  начинаться  с  развития 
производственной базы «зеленой» экономики страны. Государство и финансовые фонды должны 
направить  часть  ресурсов  на  поддержку  инновационных  «зеленых»  проектов  казахстанских 
ученых  и  экспертов,  включая  предпринимателей  и  населения,  обладающие  новыми  подходами 
мышления  и  развития  «зеленой  экономики».  Это  позволит  не  только  развить  новую  «зеленую» 
отрасль  Казахстана,  но  и  при  правильном  стимулировании,  выстроить  эффективную 
производственную цепочку от производства до потребления, переработки и экспорта «зеленных» 
товаров и продукции, причем с возможностью выхода новых брендовых компании Казахстана на 
мировой арене [8]. 
Новая долгосрочная Стратегия развития Республики Казахстан до 2050 года определила для 
многоотраслевого  народнохозяйственного  комплекса  страны  серьезные  задачи  по  обеспечению 
продвижения к «зеленой» экономике. «Казахстан-2050» должен стать чистой и зеленой страной со 
свежим  воздухом  и  прозрачной  водой  –  такую  задачу  на  обозреваемую  перспективу  выдвинул 

жүктеу/скачать 2,56 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: