267
КІРІСПЕ
ІІІ БӨЛІМ. ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТТАНУ ҒЫЛЫМЫНЫҢ
ҚАЛЫПТАСУ ЖОЛДАРЫ
1-ТАРАУ. 1940-1955 жылдардағы ғылыми-зерттеушілік
ой-пікірдің дамуы мен дағдарысы
қа» қарсы күрес ұранын желеу етіп
қазақ зиялыларының бір тобын
атқанын атып,
қалғанын айдауға
жіберіп елден аластады. Ал «халық
жауын» әшкерелеу науқанына сай
жүргізілген қызыл қырғын кезінде
оқыған, білімді, өнерлі 105 мың адам
тұтқындалып, 22 мыңы жазықсыз
атылып кетті.
Міне, осының салдарынан қазақ
әдебиеттану
ғылымы өзінің даму
жолын бастаған жаңа дәуіріне әде-
биет туралы ұлттық ғылымның туып,
аяғынан қаз тұрып кетуіне жан-
қиярлықпен еңбек сіңірген, әдебиет
тарихы мен теориясының күрделі
мәселелерін бар мүмкіндікті
пайда-
лана отырып шешіп бере алған, кей-
де заман талабына сай қателіктерге
ұрына отырса да ғылыми зерттеу
жұмыстарының бағыт-бағдары мен
негізін салып кеткен білікті де бі-
лімді
әдебиетші, сыншы, зерттеуші
Ізденістері мен іркілістерге толы
туу дәуірінде сан қилы қиыншы-
лықтарды бастан өткерген,
саясат
пен идеология қыспағында құр-
бандықтарға да баруына тура кел-
ген, маркстік-лениндік әдіснамалық
қағидаларына біржола мойынсұна
бастаған
ұлттық әдебиеттану ғы-
лымы 40-жылдардың басынан бас-
тап өзінің даму, қалыптасу кезеңіне
қадам басты. Қазақ халқының өнері
мен
әдебиеті, ғылымы, оқу-ағарту
саласы үшін бұл өте бір қиын мезгіл
еді. Социализм орнату жолында қазақ
халқына аяусыз қатал саясат ұстанған
қызыл империя ұлттық өнер мен
әдебиетті, ғылымды жаңа заманға
қажет деп тапқан маркстік-лениндік
әдіснама
мен идеологияға бағын-
дыру мақсатында тарихта бұрын-
соңды болмаған зұлмат қырғынға
жол берді. 1929-1930 жылдары
«ұлт шылдық-алашордашылдық-
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У