Ядролық реакциялар. Алғашқы ядролық реакция - бөлшектермен (гелий атомының ядросы) азот атомдарын атқылап протонды ашу болды.
(1919жыл, Э.Резерфорд): 14N7 + 42 He = ( 189F) = 178O + 11H. Егер қысқартылған символ арқылы жазса, 147N(, p)178O.
Радиоактивтілік - өздігінен тұрақсыз бір химиялық элементтің изотобының екінші элемент изотобына айналуы, бұл кезде элементар бөлшек не ядролар бөлінеді. Ядроактивтілік құбылысын А.Беккерель 1896 жылы ашты, 1903жылы Э.Резерфорд пен Ф.Содди түсіндірді. Радиоактивті бөлінудің бірнеше түрі бар. Мысалы, - бөліну және электронды не - бөліну процестері: 22688Ra 22286Rn + 42He және
146C 147N + e. Позитронды не - бөлінуді 1934жылы Ирен және Фредерик Жалио-Кюри ашты: 2713Al + 42He 3115 P 3114Si +e. Мұндай бөліну – жасанды радиоактивтілікдеп аталды, алынатын радиоактивті изотоптар әр түрлі зерттеулерде қолданылады. СИ жүйесінде радиоактивті бөліну бірлігі ретінде беккерель- Бк алынады .
Бк – 1 секундтағы 1 бөліну акті (с-1 ). Кюри (Кu) = 31010 Бк ( 1 с аралығында массасы 1 г радийдің бөлетін - бөлшегі).
Жартылай бөліну периоды Т1/2 – радиоактивті элементтің алғашқы мөлшерінің жартысының бөліну уақыты. Мысалы, Ро үшін 3107 с, ванадий үшін 61015 жыл.
Қайталауға және өздік бақылауға арналған сұрақтар: 1.Н.Бор теориясының постулаталары қалай оқылады?
2.Атомдық электрондық орбиталь (АО) деген не?
3.Квант сандары және олардың сипаттамалары;
4.Хунда ережесін, Паули принципін, Клечковский ережелерін түсіндіру керек;
5.Иондану энергиясы, оның мәні период бойынша және топ бойынша қалай өзгереді?
6.Радиоактивтілік деген не?
