І. Бөлім Оқушылардың кәсіптік шеберлігін қалыптастыруда еңбек тәрбиесінің теориялық негізі
Оқушылардың кәсіптік шеберлігін қалыптастыру - өнімді еңбек нәтижесі
жүктеу/скачать 299,5 Kb.
|
| 2.3. Оқушылардың кәсіптік шеберлігін қалыптастыру - өнімді еңбек нәтижесі
Қоғамдық пайдалы еңбек — қоғамдық қажеттілікті қанағаттандыру жеке адамның жан-жақты дамуына мүмкіндік жасау құралы. Мектеп жағдайында өткізілетін қоғамдық пайдалы жұмыстың тәрбиелік мәні өте зор. Қоғамдық пайдалы жұмыстың барысында оқушылардың ғылыми дүниетанымы дамиды, мамандықты тануда көзқарасы кеңиді, денсаулығы жақсарады, саяси сенімі және мәдени-адамгершілік ұғымы артады. Қоғамдық пайдалы жұмыстың мектеп өмірінде бірнеше түрлерін атауға болады. 1. Халық қоныс тепкен жерлерді, мектептерді абаттандыру, көшелерді, алаңдарды көгалдандыру, жолды, тротуарларды жөндеуге қатысу, экологиялық жағдайға байланысты тазалықты сақтау, табиғатты күту және қорғау. 2. Мәдени-ағарту жұмысы оқушыларды белсенділікке, орындағыштыққа, қоғамшылдыққа тәрбиелейді, олардың әлеуметтік ортамен қарым-қатынасын кеңейтеді. Әсіресе ауыл мектептерінің жоғары сынып оқушылары жұртшылық арасында үкіметтің қаулы-қарарларын насихаттайды, әр түрлі әдеби; этикалық, эстетикалық тақырыптарға әңгімелер өткізіп, лекциялар оқиды, концерт береді. 3. Шефтік жұмыс — адамгершілікті адам тәрбиесінің ең жоғары формасы. Ол баланы ілтипаттылықка, қамқорлыққа, кайырымдылыққа, жауапкершілікке тәрбиелейді. Мектеп өмірінде пайдаланып жүрген шефтік жұмыстарға отан соғысы және еңбек мүгедектеріне, кәрі адамдарға, көп балалы аналарға, балалар бақшасына қамқорлық, мәдени мұраларды (мирас) қорғауы жатады. Осындай дәстүрге айналған шефтік жұмыстардың нәтижесін үнемі қорытындылап, балалардың еңбегін бағалап отырудың үлкен тәрбиелік мәні бар. Өнімді еңбек арқылы адам баласы өзіне және қоғамға қажетті материалдық құндылықты жасайды. Жалпы білім беретін орта мектеп оқу-өндірістік кооперативтері, жалға алу, кіші кәсіпорны, мектепаралық оқу-өндірістік комбинаттар, оқушылардың өндірістік бригадалары, т. Б. Арқылы оқушыларды өнімді еңбекке қатыстыруды іске асырады. Бұлардың кейбіреулерінің іс-әрекеті «төртінші бөлімде» баяндалған. Өнімді еңбек барысында оқушылар өз мүмкіншіліктеріне сәйкес жалпы халықтық іске үлес қосады. Оқушылардың өнімді еңбегін ұйымдастырудың бірнешс объектілері аталды. Сол объектілердің бірі оқушылардың өндірістік бригадасы. Бұл еңбек тәрбиесін, политехникалық білім беруді, өнімді еңбекті ұйымдастырудың негізгі формасы. Оқушылардың өндірістік бригадасы іс-әрекетінің байырғы мәселелері: а) материалдық базаны жасау, оған өндірістік және тәжірибелік жер учаскелері, техника және ауыл шаруашылық құралдары, мал шаруашылық фермасы, далалық қос т. Б. Жатады; Ә) оқушылардың өндірістік бригадасы vii-х сынып оқушыларымен ұйымдастырылады; Б) бір жылдық оқу-өндірістік жоспар жасалады. Жоспарға машиналарды, агротехниканы, зоотехниканы оқып үйрену, тұқымды, топырақты дайындау, технологиялық карта, агрономиялық жоспар жасау, тәжрибені қою, оку-практикалық тапсырмаларды орындау, егінді ору және жинау мәселелері кіреді. Оқушылардың өндірістік бригадасының жұмысы екі бағытта жүргізіледі: өнімді еңбек процесін ұйымдастыру және ауыл шаруашылық тәжірибелік жұмысын істеу. Оқушылардың өндірістік бригадасы ауыл шаруашылық дақылдарын өсіреді, өнім алады, оны мемлекетке тапсырады. Өнімді еңбек процесінде оқулшылар мектептен алған теориялық білімдерін практикада қолданады. Оқуды өнімді еңбекпен байлалыстырудың тиімді формасы ауыл шаруашылық тәжірибелік жұмыс. Оның педагогикалық негізі: ғылымилық, оқумен байланыстылығы, шығармашылық даму, оқушылардың өз бетімен жұмыс істей білуі. Ғылыми-зерттеу мәліметтеріне қарағанда ауыл шаруашылық тәжірибесіне қатысқан оқушылардың химия, биология т.б. Пәндер бойынша үлгерімі, ауыл шаруашылық тәжірибесіне қатыспаған оқушылардан анағұрлым жоғары болатындығы байқалады. Оқушылардың өндірістік бригадасы жағдайында оқытуды өнімді еңбекпен байланыстырудан басқа да формаларын атауға болады. Олар оқушылардың өндірістік экскурсиясы, мектептердегі агрохимия үйірмелері, колхоздар мен совхоздардағы агрохимия лабораториялары т.б. Сонымен, оқуды еңбекпен ұштастыруда, оқушылардың кәсіби ынтасын, қызығушылығын, ауыл шаруашылық еңбегін дамытуда, еңбек және адамгершілік тәрбиесін кешенді тұрғыдан іске асыруда оқушылардың өндірістік бригадасының ролі өте зор. Еңбекке тәрбиелеу бірқатар педагогикалық шарттарға байланысты: - еңбекке тәрбиелеудің нәтижелі жүруі баланың еңбекке неғұрлым ертерек қатыстырылуына байланысты: Балалардың еңбек әрекетінің қоғамдық мағынасы және идеялық өнегелік негізі болуы керек: Еңбек тапсырмасын орындағаннан кейін оның болымды нәтижесі баланың өз күшіне сенімділігін қуаттайды, қуаныш сезімі артады. Неғұрлым еңбек нәтижелі болса, соғұрлым онын тәрбиелік ықпалы күшті болады. - еңбек балалардың психикалық және физиологиялық ерекшеліктеріне сай ұйымдастыруы қажет. Еңбегініц негізгі түрі ойын болып табылатын кіші мектеп жасындағы баланың еңбегі ойынмен ұйымдастырылуы керек. Еңбектегі сияқты ойында да ойға күш салу және жауапкершілікті сезіну бар; - еңбек іс- әрекеті барысында оқушылар тек тапсырманы орындап қана қоймай, өз еңбегін өз бетімен ұйымдастыруды үйренуі керек. Осы сияқты шарттарды, талаптарды, еңбек процесінде ұтымды пайдалану мұғалімнен іскерлікті, “педагогикалық шеберлікті” талап етеді. жүктеу/скачать 299,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|