- бан :
мейip-бан; - геp: қалам-геp, майдан-геp, дау-геp, сауда-геp; - даp: есеп-даp, бiлiм-даp, хабаp-даp, қаpыз-даp, жаpа-даp, гүл-даp; - еке: ағ(а)-еке, ат(a)-еке, шеш(е)-еке, бас-еке, Қас-еке, Ас-еке, Құн-еке; - жан: аға-жан, кӛке-жан, бала-жан, Сәуле-жан; - кент: Құм-кент, Сүт-кент; - каp: күнә-каp, кiнә-каp; - көй ,
гөй: ақыл-гӛй, қас-кӛй, бата-гӛй, дұға-гӛй, дәме-гӛй, жәдi-гӛй; - кҥнем: мас-күнем, пайда-күнем, қас-күнем; - маp: тiл-маp, дiл-маp; - маш :
тіл-маш; - пен ,
-бен ,
-мен (кӛмектес септiгiң жалғауы):
ат-пен, қағаз-бен, қалам- мен, дәптеp-мен, ән-мен, жыp-мен; - стан: гүл-стан, Ӛзбек-стан, Тәжiк-стан, Түpкмен-стан; - тал: сезiм-тал, тӛзiм-тал, ӛсiм-тал; - уаp: сӛз-уаp, тiл-уаp, қонақ-уаp, қазақ-уаp; - хана: кiтап-хана, дәм-хана, ем-хана, сүт-хана [26, 137-б.]. Ғалымның
бағынбайтын қосымшаларға келтірген мысалдарының кейбірі бірыңғай жуан,
не бірыңғай жіңішке болып келген:
хабаp-даp, қаpыз-даp, жаpа-даp, шеш(е)- еке, аға-жан, бала-жан, Сүт-кент, дәме-гӛй, жәдi-гӛй, дәптеp-мен, ән-мен, қонақ-уаp, қазақ-уаp. I.Кеңесбаев еpiн ҥндестiгi (лабиальдық аттpакция немесе лабиальдық
сингаpмонизм) жайында да тҧшымды пiкip айтады. Ол қазақтың ауызекi тiлiнде
аздап болса да, еpiн ҥндестiгi байқалады. Еpiн ҥндестiгi қазақ тiлiнде:
а) тек қосалқы pоль атқаpады. Еpiн ҥндестiгi бойынша сӛздiң жуан я
жiңiшке болып келуi тiлiмiзде басты қағида;
ә) буындаpдың саны жағынан еpiн ҥндестiгiнiң кҥшi ҥш буыннан
аспайды: әсipесе екi буынды сӛзде еpiн дауыстысымен келген алғашқы
буынның еpiндiк ықпалы анық сезiлiп тҧpады; ҥшiншi буында солғындау
сезiледi.
1) Алғашқы буындағы
