Іі халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференциясы ғылыми баяндамалар

511

HTML ТІЛІНІҢ КӨМЕГІМЕН ГЕОГРАФИЯ ПӘНІ БОЙЫНША ЖАСАЛЫНҒАН 

ЭЛЕКТРОНДЫ ХРЕСТОМАТИЯЛЫҚ АТЛАСЫНЫҢ БІЛІМ САПАСЫН 

АРТТЫРУДАҒЫ МАҢЫЗЫ                                                                         

Рысбаев М.Т.

№8 Бесоба орта мектебі Қазақстан республикасы

Аңдатпа

Бұл  жазылған  жұмыстың  басты  мазмұны - HTML  гипермәтінді  тілі  көмегімен  электрондық 

оқулықтардың құру мүмкіншіліктерін қарастыру болып табылады. География пәні бойынша жасалынған 

электронды  хрестоматиялық  атласының  оқушы  білімін  арттырудағы  артықшылықтары  ғылыми 

негізде ұсынылған.

Аннотация

Данная  статья  раскрывает  важность  языка HTML в  создании  электронного  учебного  пособия – 

«Атласа хрестоматии по географии», предназначенного для развития знаний учащихся и написанном на 

научной основе. 

Abstract

This work opens importance of the HTML language in creations of the electronic manual of the atlas of the 

anthology of geography, is intended for development of knowledge of pupils, written on a scientifi c basis.

Кіріспе

Қазіргі заман талабы бойынша білім беруді ақпараттандырудың негізгі талаптарының бірі – оқу үрдісіне 

- электрондық оқулықтарды енгізу. Осыған орай электрондық оқулықты құруда HTML гипермәтінді тілін 

қолдану өте тиімді мәселелердің бірі. Сондықтан да «HTML-де электрондық оқулықты өңдеу» тақырыбын 

қазіргі қоғам талабына сай мәселе деп қарастырылады. [3, 239-б]

Электрондық оқулықтар – ғылым негізінде дайындалған педагогикалық ақпараттық өнім. Электрондық 

оқулық  дайындаудың  негізі  модулдік  оқудың  педагогикалық  теориясы  болады.  Және  де  электрондық 

оқулық дайындаудың педагогикалық ұсынымдар жүйесі оқытудың дидактикалық жүйесіне сәйкес келеді. 

Электрондық оқулықтармен жұмыс істеу әрбір оқушының өз мүмкіндігін есепке ала отырып, оқып үйрену 

ісін жеке дара жүргізуге жол ашады. 

Электрондық оқулық – оқу пәнінің негізгі ғылыми мазмұнын қамтитын компьютерлік технологияға 

негізделген оқыту, бақылау, моделдеу, тестілеу т.б. бағдарламаларының жиынтығы.

1 Электрондық оқулық түсінігі, құрылуы және оның сценарийі

Электронды окулық түсінігі

Электрондық оқулықтың автоматтандырылған оқу үрдісі ашық дамитын әдістемелік жүйе екені белгілі. 

Сонымен қатар электрондық оқулық оқу ақпаратын тасымалдаудың жаңа құралы болып табылады. Онда 

оқу ақпараты толық мазмұндалып, әр қосымшалар, анықтамалық материалдар, бақылау тапсырмалары, 

ұсынылатын әдебиеттер тізімі және тақырыптық ресурстарға сілтемелер береді. 

Ең басты электрондық оқулықтарды дайындаудың бір жүйге келтірілген заңдылығы болуы керек. Оған 

байланысты электронды оқулықтарды дайындау мынадай дидактикалық шартты ескерген жөн:

- белгілі бір пәнге байланысты дайындалған электрондық оқулықтың сол пәннің типтік бағдарламасына 

сәйкес келуі;

-  электронды  оқулықтар  курста  оқылатын  тараулар  мен  тақырыптарға  қатысты  дәріс  конспектісін 

қамтитын негізгі зертханалық және тәрбиелік тапсырмаларды орындауға арналған қосымша материалға 

қатысты анықтама, библиографиядан тұратын көмекші, аралық немесе қорытынды бақылау сұрақтарынан 

тұратын тест, материалдарды дайындауда пайдаланған әдебиет тізім бөлімдерін қамту;

512

- электронды оқулықтың кәдімгі оқулық мазмұнын қайталамауын, яғни берілген тақырыпқа қатысты 

ақпараттың нақты әрі қысқа берілуін ескеру;

- белгілі бір тақырыпқа қатысты материал 2-3 экрандық беттен артық болмау.

Егер мәтін көлемі бірнеше экрандық бетті қамтитын болса, онда экранда пайда болатын оң жақ тік 

төменгі көлденеңінен жылжыту сызықтарын электрондық оқулықты пайдаланудың көп пайдалануына тура 

келеді. Мұның өзі пайдаланушының материалға қатысты ойын бөледі және мәтінді жоғары-төмен, оңға-

солға жылжыта беру пайдаланушының шыдамдылығына да әсер етеді. Сондай-ақ кейбір пәндерге, атап 

айтсақ география, физика, химия, биология,  секілді пәндерге қатысты үрдістерді анимациялап көрсету, 

тіпті  кинофильмдер  мен  диафильмдер  үзінділерін MPEG, AVI типті  файлдар  ретінде  сақтап,  оларды 

гипермәтінді формат арқылы электронды оқулыққа кірістіру оқулықтың көркемдік деңгейін артыра алады.

Қорыта келе электронды оқулықтың құрамында титул беті, мазмұны, аннотация, оқу материалының 

толық  мазмұны  (сызбалар,  графиктер,  иллюстрациялар,  кестелер),  тапсырмалар  жүйесі,  бақылау  тестік 

жүйесі, мәтін бөлігін іздеу жүйесі, автор жөніндегі мәлімет және бағдарламамен жұмыс істеу тәсілдері 

жөнінде нұсқаулар болу керек. 

Білім  беру  сапасында  электронды  оқулықтарды  пайдалану  оқушылардың  танымдық  белсенділігін 

арттырып  қанай  қоймай,  қисынды  ойлау  жүйесін  қалыптастыруға,  шығармашылықпен  еңбек  етуіне 

жағдай туғызады.

Электронды оқулықты құру

Жалпы электронды оқулық мақсаты кез-келген оқулықтың жетістеген материалдарын жеткізе отырып 

электронды тұрғыдан беру болып табылады. 

Осыған байланысты электронды оқулықтарды дайындауда мынадай дидактикалық шарттарды ескерген 

жөн:

-  Белгілі  бір  пәнге  байланысты  дайындалған  оқулықтың  сол  пәннің  типтік  бағдарламасына  сәйкес 

болуы.

- Электронды оқулықтар курста оқытылатын тараулар мен тақырыптарға қатысты дәріс конспектісін 

қамтитын  негізгі  сарамандық  және  тәжірибелік  тапсырмаларды  орындауға  арналған  қосымша 

материалдарға  анықтама,  библиографиялық  көмекші,  аралық  және  қорытынды  бақылау  сұрақтарынан 

тұратын тест материалдарды дайындауда пайдаланылған әдебиеттер тізімдері бөлімдерін қамтуы. [4, 178-

180 б.]

Түрлі  сабақтарда  электронды  оқулықпен  жұмыс  нәтижелерін  бағалау  үшін  түрлі  диагностикалық 

зерттеу жұмыстарын жүргізуге мүмкіндік бар:

1.Білім мониторингісі 2.Сауалнама 3.Түрліше тестілік бақылаулар 4.Жеке оқушылармен әңгіме, пікір 

алмасу т.б.  5.Оқушыларды сырттай бақылау

Электронды оқулықты құрастыру алгоритмі:

- оқу пәнінің мазмұндық көлемін бағалау;

- үйренушінің білімділік, икемділік дағдыларын қалыптастыру;

- оқу материалын өзіндік білім алу деңгейіне бөлу;

- глоссарий дайындау;

- лекциялар конспектісін дайындау;

- тест материалын дайындау;

- материалдарды электрондық түрде дайындау;

- өзіндік және практикалық сабақтардың материалын дайындау.

Электронды оқулықтың құрамы:

- аннотация;

- пән туралы қысқаша ақпарат;

- жұмыс бағдарламалары;

- электрондық оқулықпен және оның бөлiктерiмен жұмыс жасау туралы әдiстемелiк нұсқаулар;

- ұсынылатын бiлiм беру бағдарламалары;

513

- теориялық материалдар (лекция конспектiлерi);

- теориялық материалдарға негiзделген оқу құралы;

- трактикалық жұмыстарды орындауға негiзделген әдiстемелiк құрал;

- практикалық жұмыс пен бақылау жұмыстарының тапсырмаларының тiзiмi;

- бақылау тапсырмалары;

- лабораториялық жұмыстардың әдiстемелiк нұсқалары;

- бiлiмдi бағалау критерийлерiн айқындайтын тапсырмалар;

- бақылау тестiлерiнiң жинағы;

- телекоммуникациялық құрылғыларды қолдану арқылы консультация түрлерi мен графигi;

- глоссарий;

- әдебиеттер тiзiмi және интернеттiң ақпараттық ресурстарына сiлтемелер;

- озат мұғалiмдердiң жасақтаған қосымша авторлық материалдары;

- үйренушiнiң жұмыс папкасы;

- мұғалiмнiң жұмыс папкасы;

- электронды оқулықтың негізгі қасиеттері;

- жинақтылық;

- жүйелілік;

- эстетикалық көркемділігі;

- жылдамдылығы және т.б. [1, 11-12 б.]

Электрондық оқулықтың интерфейсі

Электрондық  оқулықты  құру  кезінде  олар  бірнеше  интерфейс  элементтерінен  тұруы  керек.  Мысал 

үшін  оларды  бір-бірімен  байланыстыру  жолдары  болу  керек.  Жалпы  электрондық  оқулық  интерфейсі 

төмендегідей сызбамен жұмыс жасайды.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сызба 1. Оқулық интерфейсі

Интерфейс  деген - қолданушы  мен  компьютер  арасындағы  байланысты  тудырушы  құрал  болып 

табылады.  Кез-келген  электронды  оқулықта  интерфейстің  элементтері  бар.  Интерфейстің  элементтері 

дегеніміз - ол  алға  қадам,  артқа  қадам,  мазмұнына  шегіну  деген  сияқты  жұмысты  ұйымдастырушы 

элементтер болып табылады.

2 Электрондық оқулықтардың түрлері, олардың артықшылықтары      мен  кемшіліктері

Компьютер мүмкіндіктері психология мен дидактика тұрғысынан талданып, керек кезінде педагогикалық 

талаптарға сай қолданылуы керек.

Енді электронды оқулықты пайдаланудың тиімді және тиімсіз жақтарына  тоқталайық. Кесте 1

514

Электронды оқулықтардың тиімді және тимсіз жақары

Тиімді жақтары

Тиімсіз жақтары

-Оқушының  уақытын  үнемдейді,  оқу  материалын 

іздеп отырмайды.

-Оқушы  оқулықты  қажет  етпей-ақ  информатика 

негіздерінен  кез  келген  мәліметті  алып,  оқып 

үйренуіне болады.

-  Тақырыптың  үлкен,  қиын  бөліктерін  өткенде 

қосымша  бейнехабар,  клиптер,  аудиохабарларды 

пайдаланады.

- Таңдап алған хабарды көшіруге мүмкіндік бар.

-Сарамандық жұмыстар жылдам түсіндіріледі.

-Бағдарламаны меңгеруге арналған тест сұрақтармен 

қамтамасыз етілген.

-Көрнекілік  құралдарға  деген  мұқтаждықты 

азайтады.

-Мүғалім  әр  оқушымен  дербес  жеке  жұмыс 

жүргізуіне мүмкіндік туғызады. 

-Оқушының  ой  өрісін,  дүниетанымын  кеңейтуге, 

тану үрдісіне ықпал етеді.

- Зерттеушілік қабілеті бар тұлға қалыптасады.

- ҰБТ-ге даярлаудағы тиімділігі жоғары

-Психология-педагогикалық 

талаптардың 

жоқтығы.

- Пән аралық байланыстың аздығы.

- Көрнекілік материалдарда бірыңғай таңдау.

-Оқып  үйренудегі  мамандық  бойынша  бағыты 

ескерілмеген.

-Материалды толық қамтуы немесе оқулықтарды 

толық аудару.

-Оқушының жеке ерекшелігі, денсаулық жағдайы 

ескерілмеген.

-Берілген материалдағы санитарлық-гигиеналық 

нормалардың сақталмауы.

-Компьютердің  графикалық  мүмкіншілігінің 

қолданылуының нашарлығы және әлсіздігі.

-Оқушының  тіл  мәдениетінің  төмендеуі  «тірі» 

қарым-қатынасқа түсе алмауы.

Жоғарыда айтылған тиімсіз жақтарды болдырмау үшін төмендегідей ұсыныс жасауға болады:

1. Компьютерді сабақтың белгілі бір кезеңдерінде ғана пайдалану;

2. Компьютерді пайдалану уақытын сақтау;

3. Компьютерді пайдалануда қауіпсіздік ережесін сақтау;

4. Дәстүрлі және электронды оқытуды кіріктіру арқылы жүргізу. Себебі электронды оқыту – оқу пәнінің 

негізгі ғылыми мазмұнын қамтитын компьютерлік технологияға негізделген оқыту, бақылау, модельдеу, 

тестілеу  т.б.  бағдарламалар  жиынтығы.  Электрондық  оқулық  жай  оқулықтарға  өте  тиімді  қосымша 

мүмкіндіктер береді. Атап айтқанда: 

- Кері байланысты іс жүзінде тез арада қамтамасыз етеді.

-  Жай  оқулықтағы  кездеспейтін  қосымша  материалдарды  электронды  оқулықтардан  қысқа  уақытта 

табуға болады.

- Гипермәтінді түсіндірмелерге өту барысында уақытты үнемдеуге көмектеседі. 

Кез келген сабақ бойынша ең бастысы электронды оқулықтарды дайындаудың бір жүйеге келтірілген 

заңдылығы болуы керек. 

3 HTML-де электронды хрестоматиялық атластың құрылуы

Оқулық HTML-гипермәтінді тілінде 7 сыныпқа арналып жасалынған. Ол негізгі бес бөлімнен тұрады: 

теориялық, практикалық - лабораториялық жұмыстар бөлімі,  сонымен қатар оқушылардың білім деңгейін 

бақылау жұмысы бөлімі және де қосымша бөлімнен тұрады. Оқулықтың кез-келген бөліміне тез көшуге 

мүмкіндік  беретіндей  бөлім  аттары  және  бағдарлама  мен  оның  тапсырмалары  туралы  терезе  аттары 

орналасқан.

Электрондық  оқулықтың  негізгі  бөлімдерінің  бірі - теориялық  бөлім.  Мұндағы  дәрістік  сабақтар – 

дисплей экранда көрінетін жаң ғана мәтін емес, - ол оқушыға өз жолымен керекті материалдарды жеке 

515

меңгеруге арналған күрделі, көпсатылы жүйе, оқулықтың қажетті бөлімдерін қайталап, игеру тәсілі мен 

логикасын да өзіне тән етіп таңдап алып, осы сәтте ең керек деген материалдарды қарап шығуға мүмкіндік 

береді.  Оның  гипермәтіні  нақты  құрлымдардан  тұрады  да,  бір-бірімен  тығыз  байланысқан  ықшам 

логикалық жүйе болып табылады. Бұл жүйемен таңысу арқылы оқушы практикалық негізінде алгоритмдік 

ойлау қабілетін дамыта алды. Ал өзіне қажетті мәліметті компьютер жадының керекті ұясынан іздеп таба 

білу де әрбір баланың бүгін талап ететін стратегиялық ойлау қабілетін қалыптастырады.

Оқулық  электронды  атлас  болғандықтан  дүние  жүзі  материктері  мен  олардың  бөліктеріне  арналған 

карталар молынан қамтылған.

Электронды  оқулықтың  жай  оқулықтан  басты  айырмашылықтары  мен  артықшылықтарының  бірі 

дыбыстық және бейнекөріністердің болуы. Оқушының таным қызығушылығын арттырып, білім сапасын 

көтереді.  Әлемді  визуалды  түрде  елестете  алып,  шығармашылық  қабілеті  жетіледі.  Бұл  электронды 

оқулықта әлемнің табиғаты мен ғажап сәулеттік ескерткіштері туралы 13 бейнекөрініс қамтылған.

Электронды  оқулықта  үш  деңгей  бойынша  тестінің  екі  түрі  берілген:  бірі    иллюстрациялар  арқылы 

берілсе, екінші мәтін арқылы көрсетілген.  

Электрондық  оқулықтың  қосымша  бөлімі  қолданушылар  үшін  аса  қажеттті  болмағанымен,  оны 

қолдану қажеттіліктер болуы мүмкін деген беттерді қарастырдық. Атап айтар болсақ олардың қатарына 

глоссарий, яғни «түсіндірме сөздіктер», «ұсынылған әдебиеттер», «электрондық пошта байланысы» және 

«оқулықтың авторы туралы мәлімет» гиперсілтемелері қолданылған.

4 Құрылған электронды хрестоматиялы атластың оқушы білімі сапасын арттырудағы ролі мен 

маңызы

Оқу – тәрбие үрдісінде компьютерлік технологияны пайдалану қажеттілігі бүгінгі күннің әлеуметтік 

– экономикалық талаптарынан туындап отыр. Көп жылдан бері қалыптасқан дәстүрлі сабақ беру әдісіне 

компьютерлік технологияның жаңаша өзгерістер мен идеологияларды қосатынына сенімім мол.

Оқушының  шығармашылық  дамуына  мұғалім  көмектессе,  ал  компьютерлік  технологияны  оқыту 

үрдісіне  енгізу  барысында  компьютер  оқушының  зияткерлік  дамуына  игі  әсерін  тигізеді.  Мұндай  үрдіс 

кезінде «оқушы – компьютер - мұғалім» байланысы жүзеге асады. 

И.И.Мерхель берген анықтама бойынша, оқытудың компьютерлік технологиясы дегеніміз – оқушының 

өз  бетінше  таным  қызметін,  оқытуды  оқу  үрдісін  басқаруды  жеделдетуге  бағытталған  әдістемелік – 

психологиялық – педагогикалық  бағдарлама.  Оқытудың  компьютерлік  технологиясы – бұл  компьтер 

арқылы ақпаратты дайындау және беру үрдісі. [5, 76-б. ]  

Мақсаты:  Ақпаратпен  жұмыс  жасай  білуді  қалыптастыру,  коммуникативтік  қабілетті  дамыту, 

ақпараттық қоғам мүшесін дайындау.

Әдістемесінің  ерекшеліктері:  Мұғалім  мен  оқушының  әрекеті  сұқбаттасу  арқылы  жүзеге  асады, 

оқытудың мұндай компьютерлік әдістерін интерактивті деп атайды.

Қазіргі заманғы электрондық оқулық басылымдарын әзірлеуге және оқу үрдісіне еңгізуге, жалпы білім 

беретін мектептің негізгі пәндері бойынша электрондық оқулық басылымдарының таралуын ұйымдастыру 

және оларды дәстүрлі оқыту,  сонымен қатар оқыту құралдарымен кіріктіруді жүзеге асыруға ат салысуымыз 

қажет. [2, 6-8 б.]

География пәні басқа пәндермен салыстырғанда картамен егіз екенін ескеріп, оқушылардың география 

сабағында  материкпен  дүние  бөлігіндегі  және  аралдардағы  елдер  мен  халықтар  жайында  қызғылықты 

деректерді тек оқулық мәтініндегі берілген карта, сызба, сурет немесе диаграммалар пайдаланумен ғана 

шектелмей, электронды оқулықта көрсетілетін бейне арқылы пайдаланған тиімдірек. Оқушылар бұрынғы 

дәстүрлі  оқыту  бойынша  диаграммалар  мен  графиктерді  түсіруде  дәптерге  қолмен  сызып,  пайыздық 

қатынасын  транспортир  арқылы  анықтаса,  ал  компьютерде  ол  Еxcel  немесе Power Point программасын 

қолдану арқылы пайыздық қатынасын дәлме-дәл түсіре алады. Бұл оқушы бойындағы іс-әрекет дағдысын 

қалыптастыруда  үлкен  маңызды  роль  атқарады.  География  сабағында  электрондық  оқулық  арқылы 

дарынды  балалардың  есте  сақтау  қабілетін  жетілдіру  және  одан  әрі  дамыту  мақсатында  «Тренинг» 

компьютерде өтіледі. Оқушылар Enter –ді басу арқылы электрондық оқулықтағы картаны пайдаланып, әр 

516

аймақ бойынша (Азия, Еуропа, АҚШ, Ресей т.б.) номенклатура тапсыра алып, атластағы білімдерін саралау 

мүмкіндігіне ие болады. Яғни оқушының танымдық қабілеті мен жылдамдық әрекеті әрбір берілген дүние 

бөліктерін  өз  бетінше  орналастыру  арқылы  іске  асады.  Мониторда  көрсетілген  дүние  бөлігін  оқушы 

орналастыру  үстінде  әрбір  мемлекеттің  астанасын,  мемлекеттік  туын  және  шекаралас  елдерін,  пішінін 

ажырата алады. Компьютерде уақыт, деңгейі, ұпай саны көрсетіліп отырады. Оқушының білім деңгейінің 

көрсетілуі, оның танымдық қабілетінің, жылдамдық әрекетінің және есте сақтау қабілетінің артуы арқылы 

іске асады. Оқушылар толық  ұпай санына жету мақсатында әрбір мемлекеттің пішінін жаттайды және оны 

басқа мемлекетпен ажырата біледі. Нәтижесінде оқушылардың география пәніне деген қызығушылығы 

артып, өз бетінше жұмыс жасауға талпынады. Сарамандық жұмыстарды орындағанда атласты пайдаланбай 

кескін  картаға  кез-келген  географиялық    объектілерді  түсіре  алады.  Осының  нәтижесінде 7 сыныпта 

өтілетін  «Материктер  мен  мұхиттар»  географиясы  бойынша  екі    7  және 7 эксперименттік  сыныптарды 

алып, 2011-2012 оқу жылы бойы электронды оқулықты сынақтан өткіздім. Нәтижесін білуде тест және 

сынама жұмыстар алынды. Кесте 2

Оқушы білімінің сапасы

№

Сыныбы

Оқушы

саны

5

%

4

%

3

%

2

%

Сапа

%

Үлгерім

%

1.

7

13

1

8

5

38

7

54

-

-

46

100

2.

7э

10

4

40

4

30

2

30

-

-

80

100

Нәтижесінде 7 эксперименттік сынып, бақылаушы сыныпқа қарағанда білім сапасы 80% құрап, 33%-

ға  артық  көрсетті.  Бұл  көрсеткіш  сабақта  электронды  оқулықты  қолданудың  артықшылығын  дәлелдей 

түседі.

Әдебиеттер тізімі

1. Бақыт Н. Электрондық оқулықтың әдістемелік аспектілері // Қазақстан мектебі.:№9 2006. 

2. Бейсенова Г. Электрондық оқулықтың алатын орыны // Бастауыш мектеп.-2006. -№4 

3.  Гончаров А. Самоучитель HTML. Санкт-Петербург, 2001.

4.  Омарбеков  Е.Е.  Электрондық  оқу-әдістемелік  материалдардың  тиімділігі // Қазіргі  замандағы 

маңызды проблемалар.:№2, 2006. .

5. Уәлиева И.М. Адам мен компьютер арасындағы әрекеттестік. Оқу құралы. Алматы: Баспа ТО Print 

S, 2004

СОВРЕМЕННЫЕ ТРЕБОВАНИЯ К ЭЛЕКТРОННОЙ СРЕДЕ ОБУЧЕНИЯ

Рыспекова М. С. - Есилбек Р. Т.

 ГУ «Комплекс школа – детский сад» поселка Шашубай Актогайского района Карагандинской 

области

Республика Казахстан

Аңдатпа

  Қазіргі    мұғалімнің    міндетіне  оқушылар  білімді  өз  бетінше  меңгере  алатындай  құралдармен 

жабдықталу  кіреді.  Ең  заманауи  модель – «1 компьютер – 1 оқушы»  моделі  бүгінде  мұғалімдердің 

белсене меңгеретін және оқыту үдерісін қарапайым, тартамды, тиімді өткізуге көмектесетін оқыту 

технологиясы болып табылады.

Аннотация

Задача учителя сегодня   заключается   в вооружении инструментом, который можно использовать 

для  получения    знаний  учащимися  самостоятельно.  Модель «1 компьютер – 1 ученик»  одна  из  самых 

517

современных  моделей  обучения  в  школе,  технология  работы  с  которой  сегодня  активно  осваивается 

учителями и помогает сделать учебный процесс простым, привлекательным и эффективным. 

Abstract

The task of the teachers is consist to get the knowledge of the pupils independent.  The model “One computer 

– one pupil” is one of the best modern model of teaching at school, the teachers mastering today the technology  

of work with this model and it helps to do the lesson interesting, simple and effective.

Современное  состояние  общества  характеризуется  важным  историческим  этапом  перехода  к  стадии 

информационного  общества.  Суть  экономической  и  социальной  трансформации  общества  заключается 

в  способности  информационно-телекоммуникационной  технологии  содействовать  людям  и  обществу  в 

использовании  знаний  и  идей,  достижения  которых  потребует  разработки  эффективных  национальных 

и  международных  стратегий.  Информатизация  включена  в  состав  наиболее  приоритетных  научно-

технических программ  промышленно развитых  стран мира.

В силу своей актуальности и значимости проблемы информатизации образования привлекают к себе 

пристальное  внимание  исследователей  разных  стран.  Сложный  характер  рассматриваемых  вопросов, 

а  также  фактор  быстро  меняющихся  социально-экономических  условий  и  интенсивности  научно-

технического  прогресса  позволяют  сделать  вывод  о  том,  что  разработка  данной  проблемы  требует 

постоянного    научного  внимания  и  поиска.  Современное  состояние    общества  ставит  перед  учеными  и 

педагогами задачу оптимизация объективного процесса его информатизации.

Электронное обучение (e-learning) рассматривается сегодня как действенный инструмент строительства 

динамической конкурентоспособной экономики, основанной на знаниях, и создания пространства обучения 

в  течение  всей  жизни.  Как  подчеркивается  в  Долгосрочной  стратегии  развития  Казахстана  «Казахстан 

– 2030», Республика  Казахстан  уделяет  данной  проблеме  большое  внимание: «Процесс  глобализации  и 

научно-технического прогресса,   особенно в развитии новых информационных и телекоммуникационных 

технологий, представляет уникальные возможности для нашей большой, но малонаселенной  страны». [ 1 ]

В связи с этим система образования должна  создаваться на основе сочетания новейших естественно-

научных и гуманитарных знаний, и одной из приоритетных задач ее должно быть формирование у людей 

таких   качеств, которые позволят им успешно адаптироваться, жить и работать в современных условиях. 

Среди этих качеств можно выделить системно-научное мышление,  экологическую культуру, творческую 

активность, толерантность, высокую нравственность, а также информационную культуру.

Школа  как  базовое    звено  образования  играет  значительную,  основополагающую  роль  в  развитии 

каждого человека. В современном постиндустриальном обществе она не только готовит к жизни в условиях 

активной деятельности в разных сферах экономической, культурной, политической жизни общества, но 

и  должна  обеспечить  ребенку  эту  жизнь,  эту  деятельность  в  условиях  возрастающей  ответственности 

за  самостоятельный  выбор  и  поведение.  В XXI веке  изменяются  цели  и  задачи  образования.  Объем 

информации в мире постоянно возрастает, и в дальнейшем даже ее простое накопление ведет к перегрузке 

учащихся. Поэтому задача педагога сегодня заключается не в снабжении учащегося суммой знаний, а в 

вооружении инструментом, который можно использовать для получения этих знаний самостоятельно.  [3]

 По инициативе корпорации Intel, начиная с ноября месяца 2010 года, в опорной    школе реализуется  

пилотный проект «Электронная среда: 1 ученик - 1 компьютер», который  охватил 4 общеобразовательные 

школы  Карагандинской области. В рамках данного проекта более 20 учителей прошли  международные 

курсы  по  программе Intel, получи  практические  навыки  использования  современных  компьютерных 

технологий  в  работе  со  школьниками.  Были  получены 33  нетбука  для  учащихся 3 класса,  которые 

успешно          продолжают обучение на выпуске начальной школы. Модель «1 компьютер – 1 ученик» 

одна  из  самых  современных  моделей  обучения  в  школе,  технология  работы  с  которой  сегодня  активно 

осваивается учителями и помогает сделать учебный процесс простым, привлекательным и эффективным. 

Среда  электронного  обучения  позволяет  для  учащихся  начальных  классов  раскрыть  многообразие 

518

компьютерного  мира  и  использовать  компьютерное  обеспечение  для  совместной  деятельности, 

которая  позволяет  повысить  качество учебного   процесса.

Благодаря этой модели обучения, становится личностно-ориентированным, которое позволяет выявить 

скрытые способности учеников к творчеству и самореализации, вовлечь в процесс «цифрового обучения». 

Компьютер становится электронным посредником между учителем и учеником. Он позволяет организовать 

процесс обучения по индивидуальной  программе. Ученик, обучающийся за пультом компьютера, может 

сам выбирать наиболее удобную для него скорость подачи и усвоения материала. 

Новый вид применения технологий открывает совершенно новые возможности для обучения, позволяя 

достичь более глубокого понимания и изучения материала, так как доступ к точным и детальным данным 

по теме становится доступным. В ходе любого урока учитель, направляя школьников, может организовать 

исследовательскую  деятельность  учащихся,  ориентировать  их  на  углублённый  поиск  информации, 

оценку  надёжности  различных  информационных  источников,  конспектирование  изучаемых  материалов 

и  обсуждение  их  с  одноклассниками,  создание  мультимедийных  презентаций.  Все  эти  возможности 

позволяют увлечь школьников процессом обучения и создать для них прочную мотивацию. [4]

Как  и  любое  техническое  средство, «персональный  компьютер»  не  может  использоваться  весь  урок 

и,  согласно  санитарно-гигиеническим  нормам,  с  ним  разрешается  работать  не  более 20 минут,  поэтому 

педагог  тщательно  планирует  не  только  время  работы  с  компьютером,  но  и  использование  его  именно 

тогда, когда он действительно необходим.

Компьютер  можно  использовать  на  всех  этапах  обучения:  при  объяснении  нового  материала, 

закреплении, повторении, контроле знаний, умений и навыков. 

Во-первых, компьютер представляет источник учебной информации, наглядное пособие (качественно 

нового уровня с возможностями мультимедиа и телекоммуникаций).

Обучение на основе мультимедийных программ делает процесс обучения более интересным и творческим. 

То, что ученик видит на экране подчас с музыкальным сопровождением и визуальными эффектами надолго 

остаётся у него в памяти. Учащиеся перестают отвлекаться от темы урока, концентрируют свое внимание 

на  отрабатываемом  материале.  Возможности  учитывать  уровни  информационной  подготовки  учащихся 

являются  основой  для  реализации  принципов  индивидуализации  и  дифференцированного  подхода  в 

обучении.  При  этом  соблюдается  принцип  доступности  и  учитывается  индивидуальный  темп  работы 

каждого ученика.

Во-вторых,  как  тренажер,  помогают  решить  эти  проблемы  учебные  компьютерные  программы  по 

русскому языку, литературному чтению, математике, познанию мира, которых в настоящее время создано 

достаточно много. 

Они позволяют повысить интерес учащихся к предметам, успеваемость и качество знаний учащихся, 

помогает усваивать материал как бы незаметно  для него, дают возможность учащимся самостоятельно 

заниматься не только на уроках, но и в домашних условиях. 

В-третьих,  как  средство  диагностики  и  контроля  знаний  учащихся.  В  настоящее  время  имеется 

достаточно  большое  количество  тестов  для  начальной  школы.  Этот  способ  организации  учебного 

процесса удобен и прост для оценивания в современной системе обработки информации. В зависимости 

от  характера  ответов  на  контрольные  вопросы  компьютер  может  предложить  наводящие  вопросы, 

подсказать или замедлить темп обучения. При проведении тестов каждый ученик, самостоятельно отвечая 

на предложенные задания,  получает на экране результат своего ответа. Происходит открытая, объективная 

оценка  знаний  учащихся.  Это  очень  важно  для  ребёнка.  Он  видит,  что  отметка  не  зависит  от  желания 

учителя, а оцениваются его реальные знания и умения. Снимается страх получения оценки. Ученик может 

посмотреть процент и качество своих знаний. 

В-четвертых, при организации самостоятельной работы учащихся с дополнительной информацией с 

использованием  Интернет-ресурсов  и  других  источников  по  формированию  основополагающих  знаний 

школьного курса. 

Очень  интересным  оказался  тот  факт,  что  дети  при  проведении  самостоятельных  работ  на  нетбуках 

не  боятся  допустить  ошибку.  А  обычно  они  стараются  скрыть  свои  результаты,  замыкаются.  Но  на 

519

компьютере им не страшно их демонстрировать, они спокойнее воспринимают работу над ошибками и 

рабочий потенциал намного выше, чем при проведении занятий в традиционной форме.

Еще  один  положительный  момент  программы «1 ученик: 1 компьютер»,  который  особенно  хорош 

именно  при  реализации  в  начальной  школе,  заключается  в  реальной  возможности  каждому  освоить 

работу  с  нетбуком.  Учителя  могут  проследить  выполнение  задания  каждым  ребенком,  скорректировать 

отставания,  поддержать  интерес  хорошо  успевающего  ученика.  Именно  здесь  мы  видим  реальный 

личностно-ориентированный подход в обучении. И это возможно не только на уроках информатики, а на 

любом предмете, так как каждый школьник имеет свой нетбук. 

Появление  нетбуков  способствовало  значительному  увеличению  интереса  к  учебе  со  стороны 

учащихся.  Их  привлекает  возможность  самостоятельно  еще  раз  просмотреть  материал,  изучаемый  на 

уроке или уже пройденный, выполнить тестовое задание и тут же получить независимую оценку, увидеть 

и проанализировать неверные ответы.

Таким  образом,  создаются  условия  для  самообразования  учащихся  и  развития  их 

самостоятельной  мыслительной деятельности, развития умения ориентироваться в  различных источниках, 

в том числе умение использовать электронные ресурсы. Учащиеся учатся обосновывать свою точку зрения, 

планировать решения, делать свои выводы и заключения.

Надо отметить, что ребятам нравится выполнять задания на компьютере. Это тот самый случай, когда 

приятное соединяется с полезным. Кроме этого, использование информационных технологий на уроках 

позволяет  осуществлять  интеграцию  с  информатикой,  реализовывать  приобретаемые  на  этом  занятии 

навыки в практической деятельности. Этот союз приятен и  преподавателям информатики.

Для  подведения  итогов  реализации  проекта  были  исследованы  качественные  характеристики  по 

изменению компетенций и практик участников образовательного процесса: учащихся и учителей, а также 

мнение родителей по использованию информационно-коммуникационных технологий в образовательном 

процессе.

жүктеу/скачать 13,88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: