Секция 4. Компетентностное моделирование профессионального образования
будущего учителя иностранного языка начальной школы
2. Reading: Brain storming (talking about the background of the story);
– Pre teaching the key vocabulary items (if necessary) ;
– Reading (once or twice with different tasks, reading part by part and/or reading until the
resolution);
– follow-up activities.
3. Speaking: Acting roles (dialogue), retelling the story (characters in other situations
or characters beyond the story), writing the dialogues of the story, retelling the story from
another point of view etc.
4. Writing: Using the discourse of the story in other contexts, rewriting the story with
differences in events, completing an unfinished story, extending a finished story, rewriting
from a different point of view, rewriting as a character in the story...etc.”[7].
When using a story with the children the teacher should keep in mind their psychological
and physiological characteristics, which are peculiar to their age.
“Young learners are active and creative. Young learners like to play. Young learners learn
through doing. Young learners have short attention span. Young learners need repetition. Young
learners need clear directions. Young learners have limited knowledge about the world” [5].
Nunan gives more detailed characteristics of Young Learners.”Generally, they have a
holistic approach to language, which means that they understand meaningful messages but
cannot analyze language yet. They have lower level of awareness about themselves as well
as about the process of learning. They have limited reading and writing skills, even in their
first language. Generally, they are more concerned with themselves than others. They have
limited knowledge about the world. They enjoy fantasy, imagination and movement” [4].
So taking the facts mentioned above into consideration how can we answer the following
question: “What can work with younger learners?”
Reading will be easier for the children if the print size is larger; there are a lot of pictures,
illustrations and other visual aids. Reading is easier when students read something they are
familiar with. For example, if children read a fairy-tale “Cinderella” it is better to read the
analogy story in their first language. With the children, whose native language is Russian
such story will be “Zolushka”.
As learners have short attention span it’s better to use such technique as a “picture story”.
“Teacher makes up herself or writes with the children a very short story, consisting of 4-5
sentences. All sentences should contain simple grammar and words. It can be a story-answer
to the question like “Why does the giraffe have a long neck? “Alternatively, “Why does an
elephant have a long nose?” Teacher and children illustrate the story either with their own
pictures (then they will need colored pencils) or with the photos from the magazine.
Examples of very short stories:
“Why does the giraffe have a long neck?
1) Once upon a time there lived a giraffe. He fell in love. His girlfriend lived on the
other side of the wide river. There was no bridge. Every day they tried to kiss each other.
Nevertheless, they could not. They tried so hard, that their necks grew long. Then they
kissed each other. Since then all their children have very long necks.
2) Once upon a time there lived a little giraffe. She wanted to be beautiful. She visited
Africa and she saw many women with rings on their necks. The giraffe bought a lot of neck
rings. She wore them for a long time. When she took them off she had a beautiful long neck.
3) Once upon a time there lived a giraffe. He liked to play basketball, but he played very
badly. Therefore, he practiced to jump very high every day. Gradually his neck grew long
and the giraffe became a champion”[6, p. 137].
– 263 –
Секция 4. Бастауыш мектептің болашақ
шет тілі мамандарының кәсіби білім беруінің құзыреттілік үлгісі
Many children are kinesthetic. They like to move around and it is very difficult for them
to sit on one place for a long period of time. A teacher can dramatize the story with them
using the Total Physical Response method and puppets.
In conclusion, I want to say that stories are enjoyable for young learners and they give
the teachers the wide range of opportunity to develop a child, motivation and child’s level
of Foreign language.
References
1. Oxford Advanced learners’ dictionary , Oxford University press, 2000.
2. Emma Sue Prince “Life skills” Macmillan webinar.
3. John D Mayer, Glenn Geher, University of New Hampshire “Emotional Intelligence and the
Identification of Emotions”, journal intelligence 22,-1996. – С.89-113.
4. Nunan D. “Teaching english to young learners” Anaheim University. -2010.
5. Video: Shaping the Way we teach English-module 12-Younger learners.
6. Nam “Using pictures in do-it-yourself handouts while teaching english to young learners” //
Материалы международной науч.-практ. конф «Excellence in english teaching and researchfor
better learning outcomes». – Шымкент, С. 28-29.
7. Cameron, L. Teaching languages to young learners. Cambridge University Press. – 2001.
УДК 37.01
Тулекенова Д.Т.,
п.ғ.м., шетел тілін оқыту
әдістемесі кафедрасының оқытушысы,
Абылай хан атындағы ҚазХҚ және ӘТУ,
Алматы, Қазақстан
dinartul@mail.ru
ШЕТЕЛ ТІЛІН ЕРТЕ ЖАСТАН ҮЙРЕТУДЕГІ
СИНКВЕЙН ӘДІСІН ҚОЛДАНУ
Түйін: Шетел тілінде білім берудегі ең соңғы нәтиже ол – үйренушілердің мәдениетаралық
қатысым құзыреттілігін қалыптастыру. Осыған орай шетел тілін ерте жастағы үйренушілерге
оқытуда қатысым құзыреттілігі бірінші орында тұрғандықтан, синквейн әдісі өте тиімді әдіс
екенің анықтадық. Мақалада жалпы синквейн әдісі, оны құрастыру қағидасы және тіл мате-
риалымен бірге қолдану жолдары қарастырылды.
Тірек сөздер: синквейн, әдіс, мәдениетаралық қатысымдық құзыреттілік, қатысым, сыни
ойлау
Шетел тілін ерте жаста игертуде құзыреттілік қарым-қатынас бірінші орында
тұрғандықтан, тіл материалдары болсын, оны игертуге негізделген жаттығулар
болсын, сондай-ақ тіл дамыту жұмыстары болсын түгелдей өзге тілде сөйлей білуге,
өз ойын айта білуге бағытталуы қажет. Шетел тілін қазақ топтарына нәтижелі үйрету
үшін оның оқыту әдістемесін жетілдіру – бүгінгі күннің маңызды мәселесі.
Сондықтан қазақ тілді сыныптарда өзге тілді дамыту жұмыстары оқушылардың
қатысымға еркін шығуына бағытталады. Яғни, оқушылардың тілін дамыту мәселесі
олардың ойлау қабілетімен сөйлеу қабілетін байланыстыра бірлікте ұйымдастыру.
– 264 –
Секция 4. Компетентностное моделирование профессионального образования
будущего учителя иностранного языка начальной школы
Өзге тілді оқыту тіл дамыту жұмысын ұйымдастырудың негізгі мақсатынан
басталады, оқушыларды белгілі бір дәрежеде өзге тілде ойлап, сөйлеп, өз ойын басқа
біреуге жеткізе алатындай, сондай-ақ өзгенің сөзін ұға, түсіне алатындай құзыреттілік
деңгейіне жеткізе білу.
Ерте жастағы оқушыларды осындай деңгейге жеткізу үшін синквейн әдісін пайда-
лана отырып, оқытып үйреткен тиімді.
Синквейн (ағыл. cinquain) әдісі – француз тілінен (cinquains) аударғанда бес
жолдан тұратын өлең шумағы. Ең алғаш жапон поэзисының ықпалымен АҚШ-та
шығып, негізін американдық поэтесса Аделаида Крэпси қалады.
Бұл әдіс оқушылардың сөздік қорын жақсартуға және әрі қарай кеңейтуге көмектеседі.
Осы әдісті қолдана отырып, әр жаңа сабақ барысында оқушыларға жаңа сөздерді
үйретуде, олардың осы сөздерді тез және оңай есте сақтауға жәрдемдеседі. Сонымен
қатар, оқушылардың қызығушылығын оятып, сабаққа деген белсенділігін арттырады.
Психологиялық тұрғыдан қарағанда бұл әдіс – жеке тұлғаға бағдарланған әдіс
болып табылады. Себебі, тұлға дара ойланып, оны сезініп, сөздерді орын-орнына
қою арқылы құрастырып, тоқсан ауыздын тобықтай түйінің береді.
Синквейн әдісінің өзіне тән белгілі бір ережемен жүретін өз қағидасы бар.
Синквейнді құрастыру барысында оқушылар грамматиканы: зат есім, сын есім және
етістікті қолданып, өз ұнататын заттарын сиппатап береді.
Оқушы тақпақ немесе өлең шумағын құрастыру барысында осы қағидаларды
ұстанған дұрыс:
1. Ең бірінші шумақ – зат есім (Кім? Не?) немесе іс-әрекетті білдіретін бірғана
сөзден тұратын тақырыптан басталады, Мысалы: Flower – гүл
2. Екінші шумақ – екі сын есімді (Қандай?) сөздерден құралады, мысалы: Beautiful
– әдемі, colorful – түрлі түсті
3. Үшінші шумақ – үш етістікті (Не істейді?) сөздерден құралады, мысалы:
Growing – өседі, flowering – гүлдейді, smelling–иіс шығарады
4. Төртінші шумақ – осы тақырып бойынша авторөз ойын бірнеше сөзден тұратын
қысқа сөйлемше құру арқылы жеткізеді, мысалы: Make us feel happy – бізді шат-
тандырады
5. Бесінші шумақ – тақырыпқа ұқсас бір синоним сөзді табу арқылы қорытындылау,
мысалы: Rose – раушан гүл
Flower
Beautiful, colorful
Growing, flowering, smelling
Make us feel happy
Rose
Осылайша біз біліп, есте сақтаған жаңа сөздер арқылы өз ойымыздан өлең
шумағын немесе тақпақ жолдарын өзіміз құрастыра аламыз екен. Синквейн әдісін
сабақ үрдісінде қолданудың әр түрлі жолы бар: сабақтың бас кезінде миға шабуыл
секілді, әр түрлі тақырыпқа кіріспе негізінде беруге болады;
Мысалы: «Food» тақырыбына өтетін сабаққа –What kind of food do you like?
Қандайтағам түрлерін жақсы көресіңдер? – деп сұрап, сол айтылған атауларға
синквейн, яғни бес шумақты тақпақ құрастыру, мысалы: Apple – алма
Apple
Fresh, healthy
Peeling, cracking, eating
– 265 –
Секция 4. Бастауыш мектептің болашақ
шет тілі мамандарының кәсіби білім беруінің құзыреттілік үлгісі
So yummy to eat
Fruit
– немесе сабақ аяғында өткен сабақты бекітіп, қорытындылауда бұл әдісті қолдану;
Мысалы: сабақ жоспарыңыздағы жұмыс тәртібі тез аяқталып, уақыт қалса,
мысалы “Weather”– ауа райы тақырыбы бойынша оқушылар біліп қалған сөздерге
тақпақ құрдыруға болады: Ice – мұз
Ice
Cold, bright
Shaping, melting, falling
We can skate on the ice
Crystal
– сабақ барысын интерактивті өткізу, яғни тіл үйренушілердің жеке, жұппен немесе
топпен біріге талқылап, өлең шумағын құрастыру;
Мысалы: әрбір оқушыға тақырып бойынша заттардың пішінің түрлі түсті қағазға
түсіріп, оны кесіп, адынғы немес артқы жағына бес сызықты сызып, бірінші сызыққа
зат атауын жазып өз ойларынан тақпақ құрастыруды ұсыну. Ал топтық жұмысқа
келетін болсақ – әр топтарға зат атауларымен сипаттауға арналған сын есімдері және
іс-әрекеттері бар сөздер жазылған карточкаларды таратып, толтыруға арналған ақ
қағаз үлестіріп, жарыс ұйымдастыруға болады.
– әр түрлі үйлестірмелі материалдарды (сурет, фото, видеоны) интерактивті
тақтамен көрсету арқылы ауызша тақпақ құрастыру, немесе т.б., тапсырмаларды
ұсыну.
Тілді оқыту үрдісінде синквейн әдісі біріншіден, сыни ойлау тұрғысынан
логикалық ойдыдамытса, екіншіден,тілүйренушілердің сабаққа деген ынтасы мен
қызығушылығын оятып, үшіншіден, үйреніп жатқан тілде еркін қатысым жасай
алуына көмектеседі.
Қорыта келгенде шетел тілін оқыту үрдісі барысындағы синквейн әдісінің
тиімділігін айтатын болсақ:
– жаңа сөздерді жаттап, есте сақтауға көмектеседі;
– логикалық сыни ойлауды дамытады;
– шет тілінде оқу, жазу, есту және сөйлеу дағдыларын қалыптастырады;
– тіл үйренушілердің қызығушылықтарын оятып, сабаққа деген белсенділігін арт-
тырады;
– мәдениетаралық қатысымдық құзыреттілікті қалыптастырады;
– рефлексиялық тұрғысынан өзін-өзі бақылауды және бағалауды жетілдіреді;
– оқулық кешеніне қосымша материал болып табылады.
Әдебиеттер
1. Логинова Н.А. Несколько шагов к развитию речи дошкольника. Синквейны. Информа-
ционный портал.
2. Кenn. How to write a сinquain poem, 2011. http://www.poetry4kids.com
3. Kim Kautzer. How to write a cinquain poem. Posted April 6, 2015http://writeshop.com
Abstract: The final goal of Foreign Language Education is the formation of students' Intercultural
Communicative Competence. As the communicative competence is in the first place, we see that the
method cinquain a very effective way in teaching Foreign Languages for young learners. The article
deals with the method of cinquain, about its rules and ways of using with the language materials.
– 266 –
Секция 4. Компетентностное моделирование профессионального образования
будущего учителя иностранного языка начальной школы
УДК 37.013
Кабдулова К.Л.,
д. п. н., профессор
кафедры общего языкознания и лингвистики
КазУМОиМЯ им. Абылай хана,
Алматы, Казахстан
lastochkanao@mail.ru
ПОЛИЛИНГВАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ: ПОИСКИ,
ПРОБЛЕМЫ, ПУТИ РЕШЕНИЯ
Аннотация: Данная статья посвящена вопросам многоязычного образования в общеоб-
разовательных школах. Также рассмотрены определения многоязычного образования и не-
которые приемы согласованного использования языков: параллельный перевод, сообщение
предварительной информации, обобщение информации на родном языке, а так же переход с
языка на язык.
Ключевые слова: многоязычное образование, полилингвальные программы, взаимосвя-
занное обучение языкам, базисный учебный план, модели и технологии полилингвального
образования
Одна из актуальнейших задач современного казахстанского образования – форми-
рование полилингвальной личности. Уже в молодости надо учиться жить и общать-
ся в поликультурном обществе. Умение осознавать принадлежность к собственной
национальной культуре и, понимая, уважать самобытность культуры своего собесед-
ника, т. е. умение участвовать в межкультурном диалоге, необходимо для успеха во
многих жизненных ситуациях. При этом мы, преподаватели, должны осознавать, что
наши обучающиеся живут и взрослеют в такое время, которое психологи называ-
ют временем «информационного взрыва», интенсивных межличностных контактов,
когда дружеские и деловые связи современного человека, как правило, не ограничива-
ются только своей национально-культурной средой, а напротив, очень часто выходят
за ее пределы. Именно поэтому освоение того или иного языка должно строиться с
учетом современных мировых тенденций и охватывать различные сферы использо-
вания языка, чтобы подготовить студентов к жизни в условиях мультилингвизма и
глобализации, к диалогу в межкультурной коммуникации.
Необходимость интеграции нашего государства в мировое сообщество создает
благоприятные социальные, морально-психологические условия для развития этноя-
зыковых процессов, служит основой формирования культуры межнационального
общения. Все большая открытость нашей страны, развитие и укрепление межгосу-
дарственных политических, экономических и культурных связей, интернационали-
зация всех сфер жизни в нашей стране способствует тому, что реально востребован-
ным в нашей стране становится многоязычие.
По Конституции нашей страны, в отношении использования мировых языков
нет никаких ограничений. Образовательная политика в области обучения предме-
там гуманитарного цикла основывается на признании важности всех языков и созда-
нии необходимых условий для развития полиязычия на территории нашего государ-
ства. Учитывая различные трактовки языковых явлений, заметим, что речь идет не
просто об обучении языку, а о полилингвальном образовании. В настоящее время
– 267 –
Секция 4. Бастауыш мектептің болашақ
шет тілі мамандарының кәсіби білім беруінің құзыреттілік үлгісі
дефинициями «лингвистическое образование», «полилингвистическое образование»,
«полилингвокультуральная личность», «билингвальное образование» пользуются
более чем широко, поэтому мы, в какой-то мере обобщив некоторые определения
полилингвального образования и соотнеся их с собственной педагогической практи-
кой, руководствуемся следующей дефиницией: полилингвальным является такое
образование, когда в процессе обучения используется два и более языков [1, c.7].
Формы использования всех языков (устная, письменная, визуальная, аудио и др.), а
также виды дидактических материалов не регламентируются, но должны соответ-
ствовать средней языковой компетентности обучаемых, причем все языки в процес-
се обучения равноправны. При полилингвальном образовании языки одновременно
являются и средством, и целью образовательного процесса. Такой подход позволяет
воспринимать эти языки не просто как учебные предметы, а как одно из условий
получения непосредственного знания.
В процессе реализации полилингвальных программ все чаще используют различ-
ные приемы обучения, именуемые моделями или подходами, и в самых разнообраз-
ных вариациях. Во многих странах мира общеобразовательные предметы препо-
даются на нескольких языках. Иногда на уроках говорят на одном, а в процессе
неформального общения – на другом языке.
Существует интересная практика использования языков в ходе одного урока.
Например, новый материал излагается на английском, а при повторении и закреплении
используют казахский или русский языки. Такие методы позволяют активизировать и
пополнять лексический запас, более эффективно закреплять понятийный аппарат.
Существует и другая интересная методика. Во время уроков преподаватель и
учащиеся говорят на одном языке, а на внеклассных мероприятиях – на другом.
Какими же принципами и подходами пользуются авторы полилингвальных программ,
руководствуясь интересами учащихся и уважением к личности ребенка?
Во-первых, необходимо поддерживать национальную, культурную, религиоз-
ную, лингвистическую идентичность в процессе обучения. Во-вторых, чем быстрее
учащийся усваивает второй или третий язык, тем больше учебных предметов ему
следует преподавать на этих языках. В-третьих, программы желательно разрабатывать,
руководствуясь целью достижения языкового плюрализма, а не для ассимиляции.
Следовательно, ни один из языков не должен иметь преимущества перед другими.
В целях интеграции практикуется проведение общих занятий по предмету, которые
можно назвать «уроками Казахстана», когда на одном и том же занятии используются
несколько языков [1, C.24-26 ].
Обязательное условие – учителя должны безупречно владеть языком, на котором
преподают свой предмет, тем самым создавая свою среду. Общее количество часов
второго языка, как самостоятельного предмета, может быть любым, так как это в
значительной степени зависит от динамики лингвистической компетенции учащихся.
Недостаточное знание языка не должно мешать приобретению знаний. Новые
программы в будущем станут основой концепции образования на нескольких языках,
создадут положительную мотивацию учащихся, подкрепляемую надеждами их
родителей и общим настроением школьной среды, ориентированной на открытое
общество.
Специалисты рекомендуют несколько приемов согласованного использования
языков: параллельный перевод, сообщение предварительной информации, обобще-
ние информации на родном языке, а так же переход с языка на язык [2, c.37].
– 268 –
Секция 4. Компетентностное моделирование профессионального образования
будущего учителя иностранного языка начальной школы
Параллельный перевод в системе нашего образования заменен так называемым
техническим переводом. Эти приемы предполагают неограниченное использование
различных учебных материалов, проведение нетрадиционных творческих уроков.
Об этом свидетельствует опыт наших коллег из стран Балтии и России.
На основе анализа результатов полилингвального образования можно сделать
следующие выводы:
1. Такое образование является элитарным. Оно эффективно при обучении подготов-
ленных и развитых учащихся. Поэтому в общеобразовательной школе целесоо-
бразно формировать на конкурсной основе специальные классы или группы. Об-
учение языкам предполагает пропедевтическую подготовку на начальной степени
обучения.
2. Изучение всех предметов начинается на родном языке и основывается на культур-
ном наследии своей страны.
3. В ходе частичного включения учебного материала на иностранном языке прово-
дится сравнительно-сопоставительный анализ рассматриваемых явлений в кон-
тексте различных культур.
4. Чаще всего выбираются следующие дисциплины:
– Физическая культура (I-II классы);
– Окружающий мир (II-III классы);
– Природоведение (III-IVклассы);
– Музыка и изобразительное искусство (III-VIII классы);
– Трудовое обучение (I-IX классы);
– География (V-VIII классы);
– Биология (V-IVклассы).
В педагогике успешно применяется обучение на трех языках. Существуют
различные варианты таких образовательных моделей. Изучение нескольких языков
поможет интеграции Казахстана в экономическую и культурную сферы мирового
сообщества. Это возможно при построении целостной системы школьного образова-
ния, суть которой заключается в следующем:
– Динамичное сочетание единства и многообразия путей получения образования
на каждом уровне общеобразовательной школы в контексте взаимосвязанного об-
учения трем языкам;
– Обязательное обучение на родном языке в начальных классах: особое внимание
уделяется уровню изучения устной и письменной речи на казахском, русском и
английском языках, достаточной для осмысленного усвоения и обработки любого
учебного текста;
– Организация учебного процесса на трех языках, с соответствующим распреде-
лением учебной нагрузки, в целях создания единой казахстанской многоязычной
школы [3, c. 95].
Взаимосвязанное обучение трем языкам в казахских школах и школах с русским
языком обучения может осуществляться отдельно, на основе двух самостоятельных
типовых учебных планов.
В пользу такого варианта говорит тот факт что, конечной целью взаимосвязанного
обучению языкам является формирование коммуникативной компетенции, наиболее
эффективно реализуемое на базе гуманитарных предметов.
Взаимосвязанное обучение трем языкам (в казахских школах и школах с русским
языком обучения) также может осуществляться в профильных школах. Уровень
– 269 –
Достарыңызбен бөлісу: |