Тіл- жұтқыншақ және кезбе нервтер соматикалық және вегетативтік қызметтерді үйлестіреді.
Соматикалық фуңкциялары Екеуіде жұмсақ таңдай, жұтқыншақ және көмей бұлшық етерінің жиырылуын, жұтыну және дыбыс шығару актысын үйлестіреді.
Екеуіде тіл түбірі, жұтқыншақ, көмей және ортаңғы құлақ сезімдігін қамтамасыз етеді, ал тіл жұтқыншақ нервтері бұған қосымша тіл түбіріндегі дәм сезу қабілетіне әсер етеді.
Кезбе нерв кіші жамбас қуысы ағзаларынан басқа ішкі ағзаларыдң тегіс парасимпатикалық иннервациямен қамтамасыз етеді.
Тіл- жұтқыншақ және кезбе нервтерін зерттеу: Дәрігер сырқатттың ауызын кең аштырады да тыныштық жағдайда көмейіне қарап кішкене тілге, жұмсақ таңдай имегіне назар аударады а-аа-а дыбысын шығартып, таңдай мен кішкене тілдің қаншалықты қимылдатқанын бақылайды.
Ширатылған қағаз түтікті көмейдің түбіне тигізіп, жұтқыншақ рефлексін, содан кейін жұмсақ таңдайға тигізіп, жұмсақ таңдай рефлексін тексереді. Жұмсақ таңда й жоғары көтеріледі, б.еттері жиырылады.
Сырқат дауысының үнділігін байқау кеерек, қажет болса отоларингологқа жіберіп, ларингоскопия жасалады.
Жұтыну актсын байқау керек.
Қышқыл және тұзды ерітнділері көмегімен тіл түбінің оң және сол жағындағы дәм сезіну қабілетін тексеру.
Тіл- жұтқыншақ және кезбе нервтерінің жартылай зақымдаоуылары:
-Маңқаланып сөйлеуі Наолалия.
Дыбысы шықпай қалуы афония
Жұтынудың қиындауы- дисфагия сұйықтықты жұта алмайды, егер жұтпақшы болса шашалып қалады, сұйық мұрынан қайтаышғады.
Жұтыну рефлектері төмендеп немесе жоғалып кетеді
Таңдайдың салбырап кетуі, оның қимылының шектелуі немесе жоғалуы,
Тіл түбірінде дәм сеу баяулауы гипогейзия немесе мүлдем сезілмеуі агейзия
Тіласты нерві ядролары екі жағынан зақымдалса, тіл қозғалмай қалады глоссопоегия, сөйлеу мүмкіндігі жойылады анартрия.
7.Тіласты нерві: құрылысы, қызметі, зақымдану симптомдары, зерттеу әдістері.
