Қылмыстық іс жүргізу кодексінің адамдарға келтiрiлген мүлiктiк зиян: 1. Жалақыны, зейнетақыны, жәрдемақыны, олар айырылған өзге де қаражаттар мен кiрiстер;
2. Соттың үкiмiнiң немесе өзге де шешiмiнiң негiзiнде заңсыз тәркiленген немесе мемлекеттiң кiрiсiне айналдырылған мүлiктi;
3. Соттың заңсыз үкiмiн орындау үшiн өндiрiлiп алынған айыппұлдарды;
4. Сот шығындарын және адам заңсыз әрекеттерге байланысты төлеген өзге де сомаларды;
5. Көрсетiлген заңгерлiк көмек үшiн адам төлеген сомаларды;
6. Қылмыстық iзге түсудiң салдарынан келтiрiлген өзге де шығыстарды өтеудi қамтиды.
Мүлiктiк зиянды өтеуге ақшалай төлем жасау туралы талап ақталған адамдар мұндай төлемдердi жасау туралы қаулыны алған сәттен бастап үш жылдың iшiнде ұсыныла алады.
Өзге де құқықтарды қалпына келтiру туралы талап құқықтарды қалпына келтiрудiң тәртiбi түсiндiрiлген хабарлама алынған күннен бастап алты айдың iшiнде ұсыныла алады. Бұл мерзiмдердi дәлелдi себептермен өткiзiп алған жағдайда оларды мүдделi адамдардың өтiнiшi бойынша қылмыстық процестi жүргiзушi орган қалпына келтiредi.
Қылмыстық процестi жүргiзушi органның заңсыз iс-әрекеттерiнен заңды тұлғаларға келтiрiлген зиянды толық көлемде және белгiленген мерзiмдерде мемлекет өтейдi.
Егер ақтау немесе зиянды өтеу туралы талап қанағаттандырылмаса не адам қабылданған шешiмге келiспесе, ол азаматтық сот iсiн жүргiзу тәртiбiмен сотқа шағымдануға құқылы.
Бақылау сұрақтары: 1. Азаматтық талаптар.
2. Азаматтық талапкер
3. Зиянды өтеудің негіздері.
4. Зиянды өтеу шарттары.
5. Зиянды өтеу көлемі мен әдісі.
6. Азаматтық талаптан бас тарту
Глоссарий: 1. «Некені бұзу ісін қарау» - некені бұзу туралы істерді аудандық (қалалық) халық соты шешеді. Сот жұбайларды татуластыруға шаралар қолданады. Егер жұбайлардың бұдан әрі бірлесіп өмір сүруі және отбасын сақтауы мүмкін емес екенін сот анықтаса, неке бұзылады.
2. «Тең құқықтылықты бұзу» -адамның құқықтарымен бостандықтарын тегіне, әлеуметтік, лауазымдық немесе мүліктік жағдайы, жынысы, нәсілі, ұлты, тілі, дінге көзқарасына сенімі, тұрғылықты жері, қоғамдық бірлестіктерге қатыстылығына жанама немесе жанама шектеу
