Іс-әрекеттегі тәжірибені зерттеу (action research) Іс-әрекеттегі тәжірибенізерттеу. Ерекшеліктері. Кезеңдері. Зерттеу саласынанықтау. Зерттеу жобасын әзірлеу. Іс-әрекеттегі зерттеу- мұғалім-практиктің зерттеу формасы ретінде
жүктеу/скачать 261,92 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- LS тобыныңбіріншікездесуі
| САБАҚТЫ ЗЕРТТЕУ (Lesson study)
Сабақтызерттеу- тәсілретіндеалғашрет ХХІ ғасырдаЖапониядааймақтықжәнеұлттықдеңгейдеқолданылды, ал Жапонияжаңабілім беру жүйесіненгізді. Мұғалімдероқытудыңжаңаәдісінталқылауғакірістіжәнеоны нақтысабақтарментолықтырабастады. Кейінненбұл процесс Lessonstudyдепаталды.БұлтәжірибеЖапонияныңбарлықмектептеріндеұсынылған. Бұлтәсілдіңнегізгіпроцесі – сабақты зерттеу. СабақтызерттеуҚазақстандаөткізілетінашықсабақтарғаұқсас. Бірмұғалімсабақтаншамаменбір ай бұрынзерттеусабағы (сабақты зерттеу), сабақжоспарындайындауүшінөз еркімен жауапкершілікті алады. Соданкейінолөзініңсабақжоспарынсолсыныпта (жастобында) оқытатынмұғалімдержиналатынжиналыстаұсынады. Мұғалімсабақжоспарынаөзгерістеренгізеді, олбасқамұғалімдерменталқылауғанегізделген. Кейбіржағдайларда, басқосу циклі жәнетүзетужоспарыбірнешеретқайталанады. Басқажағдайларда, мұғалімсабақжоспарынжақсартуүшінмектепкеңесіәдіскеріненкерібайланысберудісұрайды. Зерттелетінсабақтамұғалімсабақжоспарынорындайотырып, сабақтыөзсыныбындаөткізеді.Бұлсабақтымектептіңбарлықмұғалімдерінемесесолсыныптыңмұғалімдерібақылайды, соданкейінмұғалім мен бақылаушылар осы сабақтыталқылайды. Кейдешақырылғанконсультанттар, мысалы, мектепкеңесіәдіскерлерінемесеуниверситет профессорлары, талқылауғақатысып, кездесугеқатысқанмұғалімдергенақтыкеңестерберудісұрайды. Бұл процессайынабірретжүзегеасырылады. Сабақтызерттеумақсаттарымектепкебайланыстыәртүрліболады.Сабақтызерттеудіңүштүрі бар. Біріншітүрісабақтызерттеудіңжекетақырыбынабағытталған, екіншітүріоқытудағдыларынжетілдіруге, үшіншітүрібайқаудағдыларынжетілдіругебағытталған. Сабақтызерттеудіңбіріншітүріндебарлықмұғалімдербір-біріменбірлесіпжұмысжасайды, біртақырыптытаңдайды, зерттеутақырыбынасәйкессабақөткізедіжәнесабақбарысындаақпаратжинайды. Оқужылыныңсоңындаоларесепшығарады. Сабақтызерттеудіңбұлтүріне сәйкесәрмұғалімсабақөзіүшінемес, ортақзерттеутақырыбыүшінөткізеді. Әрбір жеке мұғалімдердің жүргізген Сабақты зерттеуі жалпы мектептікСабақты зерттеу процесінің бөліктерін қамтиды. Бұлжағдайдасабақтызерттеудіталқылауерекшемаңызғаие. Әрсабақмектептегіоқутақырыбыменбайланыстыболуыкерек. Сабақтыңәрцикліменмұғалімдероқуүшінмаксималдынәтижеалуғатырысады. Сабақтызерттеутақырыбыкелесідейболуымүмкін: Оқушыларарасындапікірталасдағдыларындамыту Оқушылардасыниойлаудыдамыту Топтықнемесежұптықжұмыстыпайдалану АКТ қолдану Оқудағдыларын дамыту Өзойынбілдірудағдыларындамыту Нақтыобъектілердіқолданаотырып санныңмәнінтереңдету Жапониядакөптегенмектептерсабақтызерттеудіңосы түрінқолданадыжәнеқазіргіжұмыс осы типтіңтиімділігінкөрсетеді. Алайда, сабақтызерттеудіңбұлтүріүлкентәжірибеніқажететеді. Сондықтан оны қазақстандықмұғалімдергеқолдануұсынылмайды. Сабақтызерттеудіңекіншітүріндемұғалім-ерікті(волонтер) өзбетіншесабақөткізеді. Мұғалімөзтақырыбынтаңдайдыжәнеоқытушылықшеберліктіөзбетімендамытуғатырысады. Таңдалғантақырыпқасәйкессабақжоспарынжазадыжәнебір топ мұғалімдербақылайтынсабақтыөткізеді. Сабақбақылаушыларменталқыланады, соданкейінмұғалімсабақжоспарынжетілдіріп, екіншісабақтыөткізеді. Бұлжағдайда, сабақжүргізетінмұғалім, Сабақты зерттеу циклініңбарысындакері байланыс алып отырадыжәнеөзінің сабақ беру дағдыларын жетілдіреді. СабақтызерттеудіңбұлтүріҰлыбритания мен АҚШ-та өткізіледі. Мысалы, британдықғалым Дадли (2011) LessonStudy (LS) мұғалімдідамытатын процесс ретіндесипаттайды.Олсыныптаоқушылардыңәртүрлітоптарынұсынатыноқушыларданақпаратжинаудыңмаңыздылығына баса назараударады.Оқушылардыбақылап, сұхбаттасуарқылыбақылаушылароқушылардыңсабақбарысынданеніүйренетінінжәнесабақжоспарыныңқаншалықтытиімдіекенінтүсінеді. ЖақсартудықажетететінаспектілердіанықтауүшінLS тобыныңбіріншікездесуі: Біріншісабақтыбірлесіпжоспарлау. Біріншісабақтыөткізу. Оқушыларменәңгімелесу. 1-сабақтанкейінталқылаужәне 2-сабақтыжоспарлау. Бірлескенжоспарлау 2-сабақ. 2 -сабақөткізу. Оқушыларменәңгімелесу. 1 -сабақтанкейінталқылаужәне 3-сабақтыжоспарлау. Бірлескенжоспарлау 3 -сабақ. 3 -сабақөткізу. Оқушыларменәңгімелесу. 3 -сабақтанкейінталқылаужәнежалпықорытынды. Өзіңізүшінжаңанәрсенісипаттаңыз. Қоғамдастықарасындасауалнамажүргізіңіз. АмерикандықғалымLewis (2002) сабақтызерттеудісабақтыбасқарупроцесіретіндесипаттайды: Сабақтызерттеутобынқұру. Мақсат пеноқушылардыңұзақмерзімдідамуын тұжырымдау. Сабақтыжоспарлаудағыынтымақтастық. Сабақтыөткізубарысындатоптыңбірмүшесісабақөткізеді, ал екіншісіоқушылардыңдайындығы мен дамуытуралыақпаратжинайды. Сабақбарысындажиналғанақпараттыталқылау, ақпараттыпайдаланужәнебірыңғайнұсқаулықтардыдайындау. Басқасыныптақайталаусабағынөткізу. Сабақтызерттеудіңбұлтүрімұғалімніңоқытушеберлігіндамытады. Екіғалымда мұғалімдер-еріктілертоптарыменжүргізілетін Сабақтызерттеупроцесінсипаттайды. Сабақтызерттеудіңүшіншітүріне сәйкесбарлықмұғалімдерLessonStudyжүргізеді,сонымен қатар басқалардың да сабақтарын бақылайды. Бақылаукезіндемұғалімдертәжірибеалмасып, оқытужәнебақылаудағдыларындамытаалады. Сабақтызерттеудіңосы түріне сәйкесмұғалімдерөздерініңтақырыптарынтаңдайды, дегенменжекетақырыпқұруәлдеқайдапайдалы. Осындайтүрдеәрмұғалімжылынабірретсабақбереді, бірақбақылаупроцесінекөңілбөледі. Жақсыдамығанбақылау дағдыларыменмұғалімәроқушыныбайқауғамүмкіндікалады.Әдетте, сабаққа қатысушы мұғалімдерсабақты бақылауда оқушыларғаемес, мұғалімгеназараударады. Оқушылардыбақылау үшінмұғалімдербақылау дағдыларындамытукерек. Сыныпта талантты, дарындынемесеәлсізәртүрлі оқушылар болуымүмкін, бірақ мұғалімбарлығын оқытукерек.Олүшінмұғалімолардыңқалайоқитынынжәнесабақтықалайтүсінетіндерінтүсінуікерек. Сабақтызерттеумұғалімдердіңпікірлеріменсенімдерінтексеругеынталандырады, мұғалімдерарасындағыкеңдиалогтыдамытады,ұжымдықмәдениеттіжәнекәсібидамудықалыптастырады, мұғалімдердіоқушылардыңтанымдыққажеттіліктерінебағыттайдыжәнекурстыкеңіректүсіндіреді. жүктеу/скачать 261,92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|