Исследование» научные доклады «Білім беру саясаты, тәжірибе және зерттеу»

үйлесіміне қол жеткізу арқылы тілімізді, дінімізді, салт-дəстүрлерімізді  сақтап қала аламыз, 

жаңғырта аламыз. Бүгінгі таңда əр ұстаздың алдына қойып отырған басты мақсаттарының бірі 

– білімді де білікті шығармашыл тұлға қалыптастыру. Оқушылардың ақыл-ой қабілеттері мен

мінез-құлық сапаларын əлемдік жəне ұлттық психология негізінде дамыту. Орыс, ағылшын 

тілдерін мектепте оқытудың негізгі мақсаты - оқушының бұл тілдерді қатынас құралы ретінде 

пайдалана алу қабілеттерін дамытуда, өздерінің төл мəдениетін, тілін оқып, үйреніп отырған 

елдің тілімен, мəдениетімен салыстыра алуда, тілдердің ортақ белгілері мен ерекшеліктерін 

ажырата білуде жатыр. Бүгінгі таңда еліміздің мектептерінде үш тілді оқытудың маңызы арта 

түсумен  қатар,  оның  бағыттары  да  кеңеюде.  Жалпы  үш  тілді  оқытудағы  басты  міндет 

оқушының тілдік қарым-қатынас жасай алу қабілетін, біліктілігін жетілдіру болып табылады.  

          Қорыта айтқанда Елбасымыз өзі айтып өткендей, тілдік біліктілігі мен кəсіби біліктілігі 

жоғары  деңгейде  ұштасқан  маман  ғана  елдің  əлеуетін  арттырумен  қатар  өзге  елдердің 

мамандарымен бəсекеге түсуге қабілетті бола алатыны ақиқат. Еліміздің болашағы жарқын 

болуының кепілі – өзге елдермен иық тіресер жағдайда білімді де, білікті мамандардың көп 

болуы.  Қай  салада  болмасын  өз  тəжірибесін  өзге  халықтармен  салыстыра  жұмыс  атқару, 

бірінен үлгі алып, енді біріне үлгі көрсету арқылы озық ойлы мемлекетімізді əлемге бұдан да 

жоғары деңгейде таныта аламыз. Ана тілінің қадірін жетік меңгеріп, өзге тілдерде еркін ой 

бөлісе алатын жас ұрпақ еліміздің іргесінің берік қалануына мол үлесін қоспақ. Халқына шын 

жаны ашып, елім деп еміренген əрбір перзентті ел болашағы бей-жай қалдырмасы анық. Олай 

болса, əрбіріміз қолымыздан келгенше, өз мəдениетімізді құрметтеп, рухани байлығымызды 

бағамдап, оны өз деңгейінде əлемге танытуға тиіспіз.

 

Əдебиеттер тізімі 

1. Шетел тілін оқыту əдістемесі. №1, 2014

2. "Қазақстан - 2030" стратегиялық бағдарламасы.

3. Ағылшын тілі мектепте. №4, 2013. 49-б.  №3, 2013

4.

Назарбаев Н.Ə. Жаңа əлемдегі жаңа Қазақстан (Қазақстан халқына жолдауы). Астана,

2007 

5.

Мұғалім шеберханасы. №8, 2012. 6-б.

899

ANALYSIS OF THE EFFECTIVENESS OF COMPETENCIES APPROACH 

IN THE ASSESSMENT OF STUDENTS IN NIS OF CB DIRECTION OF

UST-KAMENOGORSK BY THE RULES OF FUZZY LOGIC 

Kapassova R., Kaliullayev B., Bexoltanov D. 

Nazarbayev Intellectual school of Physics and Mathematics in Ust-Kamenogorsk 

Republic of Kazakhstan 

Аңдапта 

Мақалада  білімді  бағалауда,  практикалық  жəне  коммуникативті  дағдыларды, 

өзіндік  жəне  құқықтық  сауаттылықты  қалыптастыруға,  лидерлік  сапаның 

қалыптасуына  əсер  ететін  құзыреттіліктің  тиімділігі  жайында  ХББ  НЗМ  студенттері 

жəне түлектерінен алынған сауалнама нəтижелері берілген. 

Аннотация 

 В  данной  статье    приведены  результаты    анкетирования    выпускников  и 

студентов НИШ ХБН об эффективности компететностного подхода при оценивании 

знаний,  практических  и  коммуникативных  навыков,  самообразования  и    правовой  

грамотности, влияющих на формирование их лидерских качеств.   

Abstract  

This article represents the results of the survey of students and graduates of NIS of 

CBD. The survey was about the effectiveness of competencies approach in the assessment 

of students by knowledge, practical and communicative skills, self-education and legal 

literacy which influence to the formation of their leadership qualities.

 

Relevance.  Nazarbayev Intellectual Schools are the pilot project on the modernization of 

school education for the development of leader qualities among the youth in the Republic of 

Kazakhstan. Teaching of school subjects is carried out in three languages by new integrated 

programs directed to the formation of such competencies as: knowledge, practical skills, self-

education, communicative skills and legal literacy.  In modern world the development of school 

education will demand the spreading and support of scientific mode of reasoning from the society. 

It will influence to the system of education and will lead to the reduction of the role of humane 

knowledge that nowadays predominates over the scientific one. Stages that accompany the 

development of NIS can be reflected graphically in the coordinates “brouhaha” and “time”. These 

stages are: positive hyperbolization-peak of baseless expectations-negative hyperbolization-

minimum of disappointments-raising-plat of productiveness. Our problem is to conduct the analysis 

of assessment by the five most important parameters within the time of school existence based on 

the opinion of students. It will help to determine the stage at which we are nowadays. 

Purpose.  This study is directed to the elucidation of the effectiveness of the competence 

approach in assessment and students’ attitude to it; also to determine the stage at which we are 

nowadays. 

900

Methods.  Survey of 40 school graduates and 40 students. Questionnaire consists of 1 

question where a score should be written and 12 closed questions directed to the elucidation of 

students’ opinion about the competency approach in their assessment, the degree of satisfaction 

with the work of teachers and departments and understanding of this system by students. The data 

obtained were processed by the program based on the rules of fuzzy logic. [1, с.17].   

Results and their discussion.  

The rules of fuzzy logic were used for the processing of obtained data. Fuzzy logic is applied for the 

formalization of human abilities toward inaccurate or approximate reasoning that allow more 

adequate describing of situations with indefinitude. Data processing consists of three stages.  

The 1

st

 stage is definition of variables. For the formation of the rules for determining quality 

of the assessment were used input variables s1 - s5 and output variable d. As an input variable (s1) 

linguistic variable –“KNOWLEDGE” was used. It has the following term set:

Т1 = 

{“incorrect”, 

“correct”}.

71% 

named 

knowledge 

competence 

as 

the 

main 

one.

Variable (s2) “PRACTICAL SKILLS” was used as the 

next 

variable. 

The 

term-set 

is: 

T2 

= 

{“incorrect”, 

“correct”}.

43% answered that the mark for practical skills competence is put according to the results of 

problems solving and tasks doing. 

The third linguistic variable (s3) “SELF-EDUCATION” 

has the following                                      term set:                          T3 = {“incorrect”, “correct”}. 

76% wrote that self-education competence is evaluated by the results of student’s  independent 

work;                                                                                                                          

The fourth linguistic variable (s4) “COMMUNICATIVE 

SKILLS” 

has 

the 

following 

term 

set: 

T4 

= 

{“incorrect”, 

“correct”}.  

66% noted that mark for communicative skills competence depends on oratory. 

time 

brouhaha 

peak of baseless expectations

 

negative 

hyperbolization 

New NIS 

positive 

hyperbolization 

minimum of 

disappointments

raising

 

plat of 

productiveness

 

901

The fifth linguistic variable (s5) “LEGAL LITERACY” has the following term set: T5 = 

{“incorrect”, “correct”}. 

33% marked that legal competence is evaluated by the knowing of laws and provisions; the same 

percentage of students don’t know about the putting marks for this competence. 

Output variable (d) is a linguistic variable "QUALITY OF ASSESSMENT SYSTEM", which has a 

term set: T6 = {“excellent”, “good”, “satisfactory”, “unsatisfactory”}.[2, с. 180]. 

Picture 1 - Scheme fuzzy definition quality of assessment system 

Conclusion.  The carried out survey revealed the opinion of respondents towards the 

effectiveness of new approach in assessment of students based on putting marks for five 

competences. The results showed imperfection of the system: students don’t completely understand 

it, not all teachers and departments work properly. It might be caused by the absence of a base or 

pattern for the assessment by a particular competence. The following results testify about it:   

1) the effectiveness of introduced approach is 5.26 (out of 10, where 0 – is minimum and 10 is

maximum); 

2) 38% of respondents think that the introducing of model was right step but some changes should

be done; 

3) 70% are partially satisfied by the work of teachers according to this approach;

4) chemistry, biology, English and aesthetics departments are those one that work by the system

best way; 

5) 33% still haven’t understood how the system has influenced to the objectivity in putting of

marks; 

6) 43% noticed the normal attitude of the teachers to the system; the same percent think that the

teachers percept the system as something inevitable; 

7) the attitude of 57% of students to any innovations in our education is skeptical.

Thus, we started the analysis of assessment system from the opinion of students because they are 

the main element in the sequence “teacher-student-parents”. By the opinion of students nowadays 

we are at the interval between “minimum of disappointments” and “raising” stages that is the 

•

Knowledge

•

Practical

skills

•

Self-

education

•

Communica

tive skills

      Fuzzy rules 

•

Quality of

assessment

system:

excellent, good,

•

satisfactory,

•

unsatisfactory

902

penultimate one before the “plat of productiveness” stage. It means that the time is necessary for the 

introduction of integrated program to school life.  

It is necessary to carry out the survey among the teachers and parents at our school and also to carry 

out the same procedure at other NISs for the correction of work, prevention of negative moments. 

In modern world the development of school education will demand the spreading and support 

of scientific mode of reasoning from the society. Stages that accompany the development of NIS 

can be reflected graphically in the coordinates “brouhaha” and “time”. These stages are: positive 

hyperbolization-peak of baseless expectations-negative hyperbolization-minimum of 

disappointments-raising-plat of productiveness. This study is directed to the elucidation of the 

effectiveness of the competence approach in assessment and students’ attitude to it; also to 

determine the stage at which we are nowadays. Survey of 40 school graduates and 40 students. 

Questionnaire consists of 1 question where a score should be written and 12 closed questions 

directed to the elucidation of students’ opinion about the competency approach in their assessment, 

the degree of satisfaction with the work of teachers and departments and understanding of this 

system by students. The data obtained were processed by the program based on the rules of fuzzy 

logic. The survey revealed the opinion of respondents towards the effectiveness of new approach in 

assessment of students based on putting marks for five competences. The results showed 

imperfection of the system: students don’t completely understand it, not all teachers and 

departments work properly. It might be caused by the absence of a base or pattern for the 

assessment by a particular competence. It means that the time is necessary for the introduction of 

integrated program to school life. 

In its basis fuzzy (or implicit) logic - it is translated into the machine language of approximate 

reasoning person. Often there is a situation where we can not assert with absolute probability that a 

fact. In this case, classical logic fails, and we can not construct an algorithm based on our 

arguments. Operates the same fuzzy sets and introducing linguistic variables, we can create an 

algorithm (which can be transferred into the program code) based on the implicit logic.[3, с.102]. 

Naturally, these solutions at the intersection of computer science and many other sciences 

(blocked in 1994 the same Zadeh called "soft computing" or softcomputing) received the widest 

distribution of programming. And when you consider that this was in the age of mass 

computerization of science and education in the world, soon on the principles of fuzzy logic were 

built almost all of the innovative projects that use artificial intelligence. [4, с.301]. 

References 

1. Borisov A.N., Alekseev A.V, Decision making model based on linguistic variable. - Riga

Zinatne, 1982. - 256.  

2. Bellman R. and Zadeh  L.A., Decision-making in vague terms. - New York: Wiley, 1976. - S.

172-215. Abstract. 

3. 

Штовба  С.Д.  Введение  в  теорию  нечетких  множеств  и  нечеткую  логику  [Электронный  

ресурс]  —  Режим  доступа.  —  URL:  (http://matlab.exponenta.ru/fuzzylogic/book1) 

903

4. 

Асаи  К.,  Ватада  Д.,  Иваи  С.,  Прикладные  нечеткие  системы:  пер.  с  япон.  Под  ред.  Та

рано  Т,  Асаи  К.,  Сугэно  М.  —–  М.:  Мир,  1993. 

904

КІРІКТІРІЛГЕН БІЛІМ БЕРУ БАҒДАРЛАМАСЫ НЕГІЗІНДЕ ТОПТЫҚ 

ОҚЫТУ ƏДІСТЕМЕСІ АРҚЫЛЫ ҮШТІЛДІК МАҚСАТТЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ 

Карамурзина Ш.О, Аянасова Л.А. 

Ақтөбе қаласындағы физика-математика бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ 

Аңдатпа 

Көптілділік білім беру жеке тұлғаның үш тілді үйренуге жəне тілді білуін жетілдіруге  

негіз  болып  табылады.  Үш    тілді      білім    беру    ортасын    қалыптастыру  жəне    негізгі  

құндылықтар    мен    педагогикалық    қағидаларды    енгізу    арқылы    оқытудың    заманауи  

үрдісін  нығайтып,  топтық    оқыту    əдістемесі    арқылы    жүзеге  асырудамыз.  Командалық 

оқыту əдістемесі негізінде  кіріктірілген  білім  беру  бағадараламасының үштілді білім беру  

саясатының мақсаты бұл тақырыбымызда  көрініс тапқан.    

Аннотация 

Обучение многоязычию является основой для изучения и развития трехязычья каждой 

личности.  Формирование  централизованного  трехязычного  образования  способствует 

укреплению современных образовательных тенденций на основе педагогических принципов 

и  ценностей  через  групповую  форму  обучения.  Метод  командного  преподавания, 

основанный  на  интегрированной  образовательной  программе,  является  целью  реализации 

политики трехъязычия, что находит отражение в нашем выступлении. 

Abstract 

Multilingual learning is the basis for the investigation and development of each individual’s 

ability to speak three languages. Formation of centralized 3-lingual education promotes modern 

educational trends based on pedagogical principles and values via learning in groups. The aim of 

trilingual policy implementation is a Team Teaching method which is based on the integrated 

curriculum and that’s the focus of our work. 

Жоспары 

1. Кіріктірілген  оқу  бағдараламасы негізінде  топтық оқыту  əдістемесінің жүзеге асуы

2. Топтық   оқыту əдістеменің үштілдік білім беру саясатына  əсері

3. Топтық оқыту арқылы үштілдік саясатты  практикада  қолдану  нəтижесі, сараптама;

1.

Қазақстанның барлық білім беру ұйымдарында да, Назарбаев Зияткерлік

мектептерінде  де  жəне жоғары білім беру жүйелеріне бағытталған қандай реформа 

болмасын ол мұғалім, оқытушы арқылы жүзеге асады. Бүгінде ұстаз қасиетті міндетін 

атқара отырып, білім беруді одан əрі ізгілендіру, жеке тұлғаны қалыптастыруда озық, 

жаңғыртылған  əдістемелік  жүйені  меңгеру,  əлемдік  білім  беру  кеңістігіндегі  ел 

дамуына оңтайлы ізгі қадамдарды игеру сияқты жаңа талаптарға сəйкес істерді жүзеге 

асыруға  бет  бұрды.  Сапаға  жетелейтін,  оны  қадағалайтын  түрлі  тетіктер  жеткілікті. 

«Əлеуметтік-экономикалық  жаңғырту-Қазақстан  дамуының  басты  бағыты»  атты 

Қазақстан  халқына  Жолдауын  жүзеге  асыру  мақсатында  Назарбаев  Зияткерлік 

мектептерінің тəжірибесін оқу-тəрбие үрдісіне енгізе  отырып , тарату қазіргі  таңдағы 

білім  беру  саласындағы тырнақ  алды  маңызды  мəселелердің бірі  болып  табылады. 

Қазақстанның  барлық    білім    беру    мектептерінде  НЗМ  инновациялық  білім    беру  

тəжірибесінің  тиімділігін ғылыми  тəсілдер  арқылы  жəне   оқытушы  - əдіскерлердің 

ғылыми – əдістемелік ұстанымдарындағы   ерекшеліктеріне   тоқталып  өтсек.    

905

          Кіріктірілген  білім беру бағдарламасының  ерекшеліктері:  

-

 Оқушыларға  алған    білімдерін    оқудағы    жəне    өмірдегі    мəселелерді    шешуде  

пайдалануды  үйретуге  бағдарлау; 

-

 Тілдерді  деңгейлік үйретуді  ұйымдастыру; 

-

 Пəндерді  кіріктіру ; 

-

 Жаңа  пəндерді  енгізу; 

-

 Тереңдетіп  жəне  стандартты  оқуға  арналған  пəндерді  жоғары  мектепте  таңдау  

құқығы; 

-

 Жоғары  оқу  орныдарға  түсуге мақсатты  түрде  дайындалу 

-

 Бағалаудың  критерийлік  жүйесі; 

  Осы  бағдарлама  негізінде  оқушылардың  дағдаларын  дамыту : 

-

 Сын  тұрғысынан  ойлау; 

-

 Білімдерді  шығармашылықпен  пайдалана  білу; 

-

 Зерттеушілік  дағдыларды  қалыптастыру; 

-

 АКТ дағдылары: 

-

 Топта  жəне  жеке  жұмыс  істей  білу;  

-

 Коммуникациялық      дағдылар  тілдік    дағдыларды    қосқанда  міндеттер    мен 

мəселелерді  шеше  білу; 

Кіріктірілген  білім  беру  ісін  ұйымдастыру   ерекшеліктері : 

-

 Үш  тілді  білім  беру  ортасы ; 

-

 Тəрбие мен  оқытуды  кіріктіру; 

-

 Заманауи  педагогикалық əдістер  мен  тəсілдер қолдана  білу;  

 Үш  тілде  білім  берудің  тиімділігі  Халықаралық  зерттеулер  үш  тілде жүргізілетін 

оқу  бағдарламалары бойынша  білім  алатын оқушылар жұмысқа  ұқыпты, мотивациялары 

жоғары  ,бірнеше    тіл    білудің    артықшылықтарын    түсінеді.  Зияткерлік  мектептерде    үш  

тілде  оқытудың  əдіс тəсілдері: 

1.

Пəн  мен  тілді  кіріктіріп  оқыту  əдісі;

2.

Командалық    оқыту;

3.

Тілдік ортаға  ену;

Командалық   оқыту əдістеменің үштілдік білім беру саясатына  əсері  

    Реформаны  жүзеге  асыру əрбір  ұстаздың  басты міндеті. Сондай  міндеттердің бірі  

ретінде    командалық  оқыту  əдістемесі  негізінде    кіріктірілген    білім    беру  

бағадараламасының  үштілдік  саясатының  мақсатын    жүзеге    асыру    болатын.  НЗ 

мектептерінде    жасаланып  ,іске    асып    жатқан  игі    істерімізді    оқырман    жəне  ұстаздар 

қауымымен  ортаға    салып,  бөліскіміз    келеді.  Мұндай  игілікті  істер  ел  болашағын  қолына 

алатын  болашақ  жастарымыздың  жан-жақты  өсіп-өркендеуіне  ықпал    етері    сөзсіз.Біздің 

алдымызда    Назарбаев  Зияткерлік  мектептері  үшін  нақты,айқын  қойылған    стратегиямызда 

мақсат    пен  міндет    көрсетілген,  оны    орындау  үшін  ат    салысу  əр  қайсысымыздың 

міндетіміз. 

Сапаға  жетелейтін,  оны  қадағалайтын  түрлі  тетіктер  жеткілікті.  Сол    тетіктің    кілті  

ретінде біз өзіміз практикада  қолданған əдістемеміз:  командалық оқыту əдістемесі арқылы 

үштілдік  саясатты  биология  сабақтарында қалай жүзеге  асыруға болатындығы  туралы өз  

пікірлерімізбен  əдістерімізді  бөліскіміз  келеді. 

Зерек,  зердесі  биік,  ұлтжанды,  сауатты,  ана  тілін  əлемдік  тілдерге  тəн  құндылықтар 

тұрғысынан  үйретіп,  меңгертетін  болашақ    біздер,  яғни  ұстаздар  қауымы  алдымыздағы  

оқушылардың  жан-жақты  дамып,өркендеп  жəне  болашақта    еліміздің  экономикасының 

906

ілегрлеуіне    септігі    тиетіндей  ұл-қыздарға  білім  беруді  дəстүр  жалғастығы  тұрғысынан 

сабақтастырған  абзал.  

Қазіргі  кезде  жаһандану  жəне  белсенді  инновациялық  технологиялардың  өзекті 

қолайлы  жағдайларын  іздестіруі  байқалады,  өсіп  келе  жатқан  жас  ұрпақты  тəрбиелеудің 

механизмдері,  басқа  мəдениеттермен  қарым-қатынаста  болуға  қарастырылған.  Əлемнің 

өзара  байланысты  жəне  өзара  тəуелді  жағдайында  оқушыларды  дайындаудағы  құрал – 

көптілділік болып табылады.   

Көптілділік білім беру жеке тұлғаның қалыптасуындағы негізі болып табылады, қазіргі 

қоғамдағы адамның тұлғалық өзін-өзі жетілдіруіне ықпалын тигізеді, бəсекеге қабілеттілікті 

арттырады жəне əлеуметтік ұтқырлықты жылдам қалыптастырады. 

Адамның  өмір  сүру  салты  заманауи  жағдайларында  белгілі  түрде  жойылатынын, 

көптеген  ұлттық    айырмашылықтарды  жоғалатынын,  адамның  өз  ұрпағымен  байланысы, 

алдыңғы  ұрпақпен  рухани  тəржірибесінің  құндылығын  жоғалтатынын  атап  өту  қажет. 

Сондықтан,  ұстаз  алдына  халықтардың  мəдениетті  дəстүрлердің  білімі  мен  тəжірибесін, 

білім  беру  ортасында  жайлы  дүниежүзілік  мəдениеттің  жəне  жалпы  адамзаттық 

құндылықтарын  қолдана  білетін,  əлеуметтік-белсенді  тұлғаның  қалыптасуында  ықпалын 

тигізе  алатын  үлкен  міндет  қойылады.Бəсекеге  қабілетті  маманды  қалыптастыруға,  жан 

жақты жағымды тұлғаны көпұлтты жəне көпмəдениетті ортада пайдалы жəне белсенді өмір 

сүре  алатын,  жеткілікті  түсінігі  бар  жəне  басқа  ұлттардың  мəдениетін  сыйлайтын, 

бейбітшілікте жəне келісімде өмір сүру үшін көптілділікті білім беру қажет.[3] 

жүктеу/скачать 16,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: