АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №1, 2013

303 
 
                               АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №1, 2013 
Сонда  ғана  инвестициялық  процесс  әлеуметтік-экономикалық  саланың 
құрамдас бөлігі ретінде өз міндеттерін  атқарып отырады [4]. 
Аймақтар  экономикасының  әлеуметтік–экономикалық  дамуына  жақсы 
ықпалын  тигізетін  ол  инвестициялық  саясат.   Қаржылық  саланы дамытуда  
 
көптеген өндіріс салалары мен туризмдер, ауыл шаруашылығы, 
құрылыс және басқа салаларда оң әсерін тигізуде. 
 
ӘДЕБИЕТТЕР 
 
1.
 
Аубакиров  Я.А.    Национальная  экономика:  теоретико-методологические  и 
практические проблемы развития: Сб.науч.тр. – Алматы: Триумф «Т», 2010. -408 с. 
2.
 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  –  Елбасы  Н.Ә.Назарбаевтың 
«Қазақстан-2050» стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты 
Қазақстан халқына Жолдауы // ҚР Үкіметінің WEB-сайты. – 2012. –40 б. 
3.
 
Утаров  А.К.,  Нурашова  К.К.,  Шаухаров  М.Н.  Налоговое  стимулирование 
инвестиционной активности экономики Казахстана //Вестник МКТУ им. Х.А.Ясави. 
–2010. –№6(72). –293-299 с. 
4.
 
   ҚР  индустриалды-инновациялық  дамыту  2003-2015  бағдарламасы  //ҚР 
Үкіметінің WEB-сайты. – 2003. –36 б. 
 
РЕЗЮМЕ 
В  статье  рассматриваются  роль  и  значение  инвестиции  в  регионе,  его  особенности  в 
социально-экономическом развитии государства. 
(Махамбетова У.Р., Кастаева У. Социально-экономическое значение и роль инвестиции в 
регионе)  
 
SUMMARY 
In  clause  the  role  and  meaning  (importance)  of  the  investment  in  region,  his  (its)  feature  in 
socio economic development of the state is considered (examined). 
(Mahambetova  U.R.,  Kastaeva  U.  Socio  Economic  Meaning  (importance)  and  Role  of  the 
Investment in Region) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

304 
 
   
АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №1, 2013 
 
ӘОЖ 338.826 2 (584 5) 
 
Б.М.ДАНДАЕВА 
экономика ғылымдарының кандидаты,  
Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ-нің доценті 
 
ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА КӘСІПОРЫНДАРДЫ МЕМЛЕКЕТ 
ТАРАПЫНАН РЕТТЕУ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ ЖҮЙЕСІНІҢ 
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
Бұл  мақалада  Қазақстанда  шағын  және  орта  кәсіпорындарды 
мемлекет  тарапынан  реттеу  мен  қолдау  жүйесінің  ерекшеліктері 
қарастырылған.  Еліміздің  экономикасын  жандандыру,  халқымыздың 
әлеуметтік  хал-ахуалын  көтеруде  шаруашылықты  жүргізудің  жаңа 
формаларын  қолдану  қажет.  Ол  үшін  мемлекет  тарапынан  шағын  және 
орта  бизнесті  дамыту  бағыты  алға  тартылған.  Шағын  және  орта 
кәсіпорындарды  мемлекетпен  қолдаудың  негізгі  мақсаты  –  олардың 
әлеуметтік-экономикалық  қызметін  тиімді  атқаруына  мүмкіндіктер 
жасап, өмір сүру мерзімінің  неғұрлым ұзаруына  ықпал жасау. Осы  негізде 
мемлекеттік қолдау шараларын жүзеге асыру мәселелері айтылған.   
 
Кілт  сөздер:  инфрақұрылым,  инвестиция,  трансферттер,  несиелендіру, 
кәсіпкерлік  қызмет,  макроэкономикалық  саясат,  мемлекеттік  бюджет, 
бюджет тапшылығы. 
 
Экономиканың  орнықты  және  теңгерімді  өсімін  қамтамасыз  етуге 
бағытталған  мемлекеттік  саясат  2010–2014  жылдарға  арналған  Қазақстан 
Республикасын  үдемелі  индустриялық-инновациялық  дамыту  жөніндегі 
мемлекеттік  бағдарламасын  іске  асыру  арқылы  жүзеге  асыруда.    Орта 
мерзімді 
перспективада 
экономиканы 
әртараптандыруға, 
үдемелі 
индустрияландыру жолымен қол жеткізілетін болады. Индустрияландырудың 
негізіне  дәстүрлі  экспортқа  бағдарланған  салаларды  дамыту  арқылы 
мемлекеттік  және  жеке  секторлардың  өзара  іс-қимылының  тиімділігі, 
отандық  экономиканың  бәсекеге  қабілеттілігін  және  Қазақстанды  қамтуды 
ұлғайтуды  арттырудың,  шикізат  емес  басым  секторларды  дамыту 
қағидаттары  алынды.  Барлық  секторлар  экономиканың  өнімділігін 
арттыруды индустрияландырудың нәтижесіне айналады.  
Индустриялдық-инновациялық  дамуға  бағытталған  мемлекеттік  саясат 
қолайлы макро ортаны, басым секторлар мен қаржылық және қаржылық емес 
қолдаудың  кешенді  шараларын,  сондай-ақ  озық  технологиялар  мен  импорт 
алмастыру  өндірістерін  дамыту  бойынша  шағын  және  орта  бизнестің 
бастамаларын қолдауды қамтиды.   
Қазақстанды  индустрияландырудың  республикалық  және  өңірлік 
карталарының  ірі   инвестициялық   жобаларын   іске   асыру  индустриялық-  

305 
 
                               АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №1, 2013 
инновациялық  бағдардың  негізгі  тетігіне  айналды.  Жобаларды  қолдау 
қаржылық  және  қаржылық  емес  қолдаудың  іріктемелі  шараларының 
құрастырылған  пакетін  беру  арқылы  жүзеге  асырылуда.  Қолдаудың 
инфрақұрылымдық  шаралары  өндірістік  қуаттарды  оңтайлы  орналастыру 
сызбасы  арқылы  іске  асырылатын  болады,  жобаларды  инфрақұрылымдық 
және  ресурстық  қамтамасыз  ету,  минералды  шикізат  және  еңбек 
ресурстарын, өткізу нарықтарын оңтайлы бөлу мәселелерін шешудің тұрақты 
өзектендіріліп отыратын құралы болып табылады.  
Бүгінде ірі жоғары технологиялық индустриялық жобаларды іске асыру 
және  жүйе  құраушы  кәсіпорындарды  қолдау  жуырда  іске  қосылған 
«Өнімділік-2020»  және  «Бәсекеге  қабілетті  кәсіпорындарды  сауықтыру» 
бағдарламалары  шеңберінде  қамтамасыз  етілуде.  «Өнімділік  –  2020» 
бағдарламасы  шеңберінде  өндірістік  үдерістерді  оңтайландыруды  және 
инновациялық  гранттар  беруді  қамтамасыз  ететін  конструкторлық 
бюролардың жаңа өнімдерді өндіріске енгізу жолы негізінде еңбек өнімділігі 
артады.  
Инвестицияларды  әлеуметтік  маңызы  бар  секторға  ынталандыру 
мақсатында бюджет және концессия заңнамасына қажетті өзгерістер арқылы 
мемлекеттік  –  жеке  меншік  кәсіпкерлік  тетіктерін  пайдалануды  жетілдіру 
жолымен жүзеге асырылмақшы. Мемлекет озық технологиялар трансфертіне, 
жаңа  экспортқа  бағдарланған  жоғары  технологиялық  өндірістерді  құруға 
инвестицияларды  тартуға  бағытталған  Қазақстанның  шағын  және  орта 
бизнесінің бастамаларына қолдау көрсетуде. 
Шағын және орта бизнестің бастамалары қазірдің өзінде «Бизнестің жол 
картасы  2020»  бағдарламасы  бойынша,  ал  микробизнес  -  Жұмыспен  қамту 
бағдарламасы шеңберінде қолдауға ие болып отыр. Отандық компанияларды 
сыртқы  нарықтарға  ілгерілеу  жөнінде  қолдау  үшін  «Экспорттаушы  2020» 
бағдарламасының  шеңберінде  мемлекеттік  қолдау  шаралары  көрсетілмекші. 
Бұл үшін тікелей инвестицияларды тарту жөніндегі тұтастай жүйе құрылатын 
болады,  ол  ынталандыру  шараларының  кешенін,  сондай-ақ  шетелдік 
инвесторлармен  жұмыстың  институционалдық  тетігін  қамтитын  болады. 
Жоспарлы  кезеңде  тікелей  инвестицияларды  тарту  мақсатында  «Инвестор  – 
2020»  бағдарламасы  іске  асырылатын  болады.  Жалпы  қолайлы 
инвестициялық  ахуалдар  жасау  бойынша  шаралармен  қатар  трансұлттық 
компаниялар  үшін  жобаларды  Қазақстан  Республикасының  аумағында  іске 
асыру жөнінде жағдай жасалмақшы.  
Шаруашылық  жүргізудің  жаңа  формаларын  қолданбай  еліміздің 
экономикасын  жандандыру,  халқымыздың  әлеуметтік  хал-ахуалын  көтеру 
мүмкін  емес.  Сондықтан,  шағын  және  орта  кәсіпорындардың  дамуын 
мемлекет  тарапынан  басқару  жүйесін  жетілдіру  қажет.  Шағын  және  орта 
кәсіпорындар  ел  экономикасын  дамытуда,  нарықты  қалыптастыруда,  ірі 
өндірушілер  монополиясын  шектеуде  және  бәсекелестікті  дамытуда,  тауар 
мен  қызмет   сұраныстарын   қанағаттандыруда,   жалақы   мен  зейнетақыны  

306 
 
   
АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №1, 2013 
 
уақытылы  төлеуде,  жұмыссыздық    мәселесін    шешуде  және  орта  бизнес 
шешуші фактор ретінде маңыздылығы жоғары. 
Қазақстан  Республикасында  шағын  және  орта  кәсіпорындардың 
қалыптаса бастауы мен дамуы нарық реформаларының  басталуына тұспа-тұс 
келуімен  және  тауарлы  нарықтың,    кәсіпкерлік  іс-әрекеттің  кең  ауқымға 
құлаш  жаюымен    байланысты.  Мемлекетіміздің  тәуелсіздікке  қол  жеткізуі, 
нарық  экономикасына  бет  бұруының  өзі  елде  кәсіпкерлік  пен  шағын  және 
орта бизнеспен айналысуға қойған міндет болып табылады.  
Еліміздің  экономикасын  жандандыру,  халқымыздың  әлеуметтік  хал-
ахуалын  көтеруде  шаруашылықты  жүргізудің  жаңа  формаларын  қолданбау 
мүмкін емес. Ол үшін мемлекет тарапынан шағын және орта бизнесті дамыту 
бағыты  алға  тартылады.  Нақты  айтқанда,  жұмыссыздықты  жоюда,  жалақы 
мен зейнетақыны уақытылы төлеуде, нарықты халыққа қажетті тауарлармен 
толтыруда,  жеке  өндірушілердің  монополиясын  шектеуде,  депрессияны 
бастан кешіріп отырған жекелеген аудандарды қалпына келтіруде осы шағын 
және орта бизнес шешуші фактор болуы тиіс [1]. 
Шағын  және  орта  кәсіпорындарды  мемлекетпен  қолдаудың  негізгі 
мақсаты  –  олардың  әлеуметтік-экономикалық  қызметін  тиімді  атқаруына 
мүмкіндіктер жасап, өмір сүру мерзімінің  неғұрлым ұзаруына  ықпал жасау. 
Ол үшін мемлекеттік қолдаудың мынадай шараларын нақты жүзеге асырған 
дұрыс. 
1.  Шағын  және  орта  кәсіпорындардың  мүдделерін  қорғайтын  салық 
реформасын жасау керек, атап айтатын болсақ, экономиканың бұл секторына 
мемлекет  тарапынан  таза  фискалды  көзқарасты  өзгерту  және  тиімді 
инвестициялар  тарту  үшін  салық  жеңілдіктерін  ұсыну.  Мемлекет  
кәсіпкерлерді  қылмыстық  құрылымдардан  қорғауы  тиіс,  мұнда  кәсіпкерлер 
өздерін кәсіби  жүйе арқылы қорғай алса, өте жақсы болар еді. Құқық қорғау 
органдары  мен  кәсіпкерлердің  арасындағы  қатынасты  жан-жақты  қолдап, 
қорғаған дұрыс.  
2.  Шағын  кәсіпкерлікке  қаржылық  жәрдем    беретін  арнайы  қаржылық 
қорларды құру қажеттілігі. 
3.  Монополияға  қарсы  күрес,  әділетті  бәсекені  орнату,  тұтынушылар 
құқығын қорғауға,  яғни бір жүйе құру керек. 
Шағын  және  орта  кәсіпорындарды  дамытпай,  нарықтық  экономиканы 
қалыптастыру  мүмкін  емес.  Өйткені,  бұл  –  нарықтық  қатынастарды  алға 
жетелеуші  буын.  Нарықтық  экономика  элементтерін  енгізудің  әрекеттері 
монополияландырылған ортаның қарсылығына тап болуда. Ал монополизмге 
қарсы  күресудің  тиімді  жолдардың  бірі  шағын  және  орта  кәсіпорындарды 
дамыту. 
Қазақстанда  шағын  және  орта  кәсіпорындарды  дамытуға  байланысты 
шаралар Елбасы Н.Назарбаевтың 1997 жылы 6-наурызда қабылдаған «Шағын 
және орта кәсіпкерлікке мемлекет тарапынан қолдау көрсетуді жеделдету  

307 
 
                               АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №1, 2013 
 
шаралары» деген қаулысынан басталды. Одан кейін «Шағын кәсіпкерлікті  
мемлекеттік қолдау туралы», «Жеке кәсіпкерлік туралы» Заңдар қабылданды. 
Шағын  және  орта  кәсіпкерлікке  қолайлы  жағдайлар  жасау  үшін,  қаржылай 
және ақпараттық қамтамасыз етуді жетілдіру мақсатында Елбасы «Қазақстан 
Республикасында шағын кәсіпкерлікті қолдау мен дамытудың басымдықтары 
мен  аймақтық  бағдарламалары  туралы»  жарлық  шығарған  болатын.  1997 
жылы  14-қыркүйекте  Алматы  қаласы  әкімінің  шешімімен  шағын  және  орта 
бизнесті  қолдау  департаменті  құрылды.  Оның  мақсаты  -  кәсіпкерлікпен 
айналысушыларға,  жеке  субъектілерге  қолдау  көрсету,  жаңа  кәсіпорындар 
ашу [2]. 
Орта  және  шағын  кәсіпкерлік  –  экономиканың  ұтқыр  әрі  нәтижелі 
секторының  бірі,  себебі ішкі жалпы  өнімнің елеулі  бөлігін  өндіру  солардың 
үлесінде  болғандықтан.  Жалпы  ұстанып  отырған  стратегиялық  бағытта 
қоғамды  жаңартуға  қабілетті,  экономиканың  жағдайын  ойлайтын 
кәсіпкерлерге  ерекше  көңіл  бөлінуде.  Мұндағы  шағын  және  орта 
кәсіпорындардың  тиімділігі  және  артықшылығы  –  олар  аса  үлкен  қаржыны 
керек  етпейді.  Шағын  және  орта  бизнес  халықтың  әл-ауқатын  арттырып, 
қосымша  жұмыс  орындарының  ашылуына,  жалақының  уақытында  төленіп 
отыруына  есебін  тигізетіні  сөзсіз.  Бүгінгі  Қазақстан  жағдайында 
кәсіпкерліктің осы түрін дамытуға кеңінен жол ашылды. Соның бірі – шағын 
несиелендіру.  
Экономикалық  дағдарыста  ірі  кәсіпорындар  едәуір  шығынға  ұшырап, 
иілмелі нарық жүйесі алдында дәрменсіздік танытса, шағын және орта бизнес 
айтарлықтай  зардап  шекпей,  озық  технологияларды  меңгере  отырып,  өзінің 
өміршеңдігін дәлелдеп, тұрақтылық байқатты. Соның нәтижесінде мыңдаған 
жұмыссыздар  жұмысқа  тартылды,  яғни  шағын  және  орта  кәсіпкерлік 
дағдарыстағы экономикамызға тіреу бола алады деп айта аламыз. 
Қазақстандағы  шағын және  орта  кәсіпорындардың  бүгінде  айтарлықтай 
жеткілікті  тауашасы  бар  және  өз  мүддесін  қорғауға  құқылы.  Бірақ  бүгінде 
отандық  кәсіпкерлер  -  бірінші  кезекте  шағын  және  орта  кәсіпорындар  – 
бірлесуді  әрі  меншікті  ұйымдар  мен  өз  мүдделерін  қорғау  үшін  күресуге 
қабілетті  бизнес-қоғамдастықтар  құру  жолының  ең  төменгі  сатысында  тұр. 
Сондықтан  саяси  партиялар  шағын  және  орта  бизнестің  мүдделерін 
көрсетудің  негізгі  арналары  мен  құралдарының  бірі  ретінде  саналады.  Бұл 
тұрғыдан алғанда «Нұр Отан» Халықтық-Демократиялық партиясының үлесі 
жоғары болуы керек. Ол осыдан екі жыл бұрын бірнеше партияларды, оның 
ішінде  ауыл  және  индустриялық  кәсіпкерлердің  мүдделерін  білдіретін 
Аграрлық  және  Азаматтық  партиялардың  бірлестігі  ретінде  құрылды. 
Сондықтан,  «Нұр  Отанның»  өз  мүдделерін  білдірудің  және  кәсіпкерлердің 
бірлестіктерімен нақты қатынас бойынша тәжірибесі болды. Жалпы алғанда 
«Нұр  Отанның»  түсінігінде  мемлекеттік  саясат  шағын  бизнеске  қатысы 
бойынша мынадай үш негізгі міндетті шешуі тиіс:  

308 
 
   
АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №1, 2013 
Біріншіден,  тұтастай  экономикалық  қызметтің,  оның  ішінде  шағын 
бизнестің жұмыс істеуі үшін қолайлы және тұрақты жағдайлармен  
қамтамасыз ету, яғни «оның дамуына» кедергі жасамау. 
Екіншіден,  кәсіпкерлік  қызметті  бастауға  және  өз  ісін  дамытуға  ниет 
білдіргендерге қолдау көрсету.  
Үшіншіден, кәсіпкердің құқықтарын және оның жеке тұлғасы мен жеке 
меншігінің қауіпсіздігін қорғауды қамтамасыз ету.  
Шағын  және  орта  кәсіпорындар  қатынасының  маңыздылығын  ескере 
отырып, 
«Нұр 
Отан» 
ХДП-ның 
«Қазақстанның 
гүлденуі 
және 
қазақстандықтардың  әл-ауқаты  үшін:  біз  елдің  әрбір  азаматының  өмірін 
қалай  жақсартамыз»  атты  Халықтық  сайлау  алды  тұғырнамасында  «шағын 
және  орта  кәсіпкерлікті қолдау»  деген  арнайы  бөлім  бар.  Онда  шағын және 
орта бизнес субъектілерінің Қазақстанның ЖІӨ-дегі үлесін «кемінде 40%-ға» 
дейін  жеткізу  міндеті  қойылады.  Осы  мақсатта  мыналарға  қол  жеткізетін 
болады: 
-  кәсіпкерлік,  әкімшілік  кедергілерді  жою  мәселелері  бойынша 
нормативтік құқықтық базаны жетілдіру; 
- 
мемлекеттік  органдардың  әкімшілік  рәсімдері  мен  бақылау 
функцияларын қысқарту негізінде; 
-  салық  салу,  шағын  және  орта  бизнес  субъектілерін  қаржы-несиелік 
қолдау жүйесін жетілдіру; 
-  шағын  бизнестегі  технологиялар  трансфертін  қамтамасыз  етуге 
арналған заңнама базасын дамыту. 
 
Шағын  және  орта  кәсіпорындардың  саяси  қорғалушылығын 
арттыруды  «Нұр  Отан»  ХДП  өзінің  елді  жаңғыртудағы  және  оның  бәсекеге 
қабілетін  дамытудағы  маңызды  міндеттерінің  бірі  ретінде  қарастырады. 
Мемлекет іскерлік  белсенділіктің  осы  бөлігін  дамытуға  және  оның  гүлденуі 
үшін қалыпты жағдайлар құруға тікелей мүдделі болуы тиіс. 
Қазіргі  таңда  кәсіпкерлік    сектор    қоғамда    елеулі  орынға  ие.  Басты 
стратегиялық    мақсатқа  кәсіпкерлікпен    айналысу  мүмкіндігі  республика 
азаматтарының  конститутциялық  құқықтарының  шынайы  және  ажырамас 
бөлігіне  айналып  отыр.  Мемлекет  тарапынан  қажетті  жағдайларды  жасау 
арқылы  шағын  және  орта  бизнес    экономиканың  өсу  қарқындарын,  ЖҰӨ 
құрылымы  мен сапасын анықтайтын жетекші секторлардың біріне айналды.     
 Қазақстан экономикасында ең басты салалар бойынша тамақ және жеңіл 
өнеркәсіптерімен  қоса  ауыл  шаруашылығының  да  орны  ерекше.  Отандық 
аграрлық  саланың  өнімдері  өсімдік  және  мал  шаруашылықтарындағы 
материалды-техникалық  базаның  артта  қалғандығы  мен  тозғандығынан, 
еңбек  өнімділігі  деңгейінің  төмендігінен  және  өнімділік  мөлшерінің 
салыстырмалы  түрде  аздығынан  әлемдік  нарықта  бәсекеге  қабілетсіз  болу 
салдарынан мемлекетпен қолдау шаралары жүргізілді. 
Қазіргі  таңда  БСҰ-на  мүше  елдерге  қарағанда  Қазақстанда  тауар 
өндірушілеріне бюджеттік субсидиялар әлі де болса аз бөлінеді. Енді  

309 
 
                               АХМЕТ ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №1, 2013 
 
Қазақстан  Республикасындағы  ҰИЖ  –  қалыптасу  кезеңіне  назар 
аударсақ,  төмендегіше  3  кезеңде  былай  мінездеуге  болады,  оның  1  кезеңі 
2005-2007 жылдарды қамтып, ол мемлекеттің белсенді араласуын қажет етті. 
Келесі  2  кезең  2008-2010  жылдарды  қамтып,  ол  кезде  механизмдерді 
жетілдіруге  назар  аудару  және  инновациялық  жүйе  элементтерін  қызметке 
енгізуді  талап  етеді.  3  кезең  2011-2015  жылдармен  топтастырыла  келе,  бұл 
кезеңде инновациялық жүйенің тұрақты дамуына көңіл бөлініп, мемлекеттің 
шығын  үлесін  аз  жұмсап,  осылайша  жеке  инвестицияны  көбейту  көзделді, 
яғни  мемлекет  жанама  басқару  әдісіне  көшу  керектігін  көрсетті.  Айталық, 
ауыл  шаруашылық  өнімінің  жалпы  көлеміндегі  және  табыс  мөлшеріндегі 
қаржылық қолдаудың үлесі Австралияда – тиісінше 4% және 5%, Жапонияда 
–  71%  және  57,5%,  ЕО  елдерінде  –  48%  және  34,8%,  Канадада  –  21%  және 
19,7%, АҚШ-та – 28% және 19,5%, Ресейде – 6,5% және 4,7%, Қазақстанда – 
1,7% және 1,5%, Жаңа Зеландияда – 65% және 1,8%  құрайды екен [3].  
Нарықтық  экономикасы  бар  елдердің  басым  көпшілігінде  аграрлық 
өндірісін  мемлекеттік  қолдаудың  дамыған  жүйелері  қолданылады.  Олардың 
негізгі міндеттеріне ауыл шаруашылығында тұрақты экономикалық ахуалды 
сақтау,  саладағы  нарықтық  конъюнктура  мен  табыстылықты  тұрақтандыру, 
келеңсіз  көші-қон  үрдістерінің  алдын  алу,  азық-түлік  қауіпсіздігін 
қамтамасыз  ету,  жаңа  шарттарға  бейімделуге  көмектесу,  ішкі  нарықты 
қорғау,  тауар  өндірушілерінің  бәсекеге  қабілеттілігін  күшейту,  т.б.  шаралар 
жатады. 
Мемлекеттік  қаржылық  қолдау  жөніндегі  іс-шаралар  кешені,  негізінен, 
тиісті  заңдарда  қарастырылып,  көбіне  ауыл  шаруашылығы  мен  азық-түлік 
нарығындағы шынайы жағдайға тәуелді түрде жүзеге асырылады. Мұндай іс-
шаралар  кешенін  тауар  өндірушілерінің  табыстылығын  қолдауға,  баға 
саясаты  мен  макроэкономикалық  саясатты  реттеуге,  нарықтың  және 
өндірістік  инфрақұрылымның  дамуын  қолдауға,  өңірлік  бағдарламаларды 
жүзеге асыруға бағытталады.  
Елімізде  ауыл  шаруашылығы  саласын      мемлекеттік  қаржылық 
қолдаудың  инновациялық  үрдістер  негізінде  өнім  өндірісін  қарастыратын 
негізгі  бағыттары  қолға  алынған.  Оның  ішінде  индустриаландыру, 
инфрақұрылымды  дамыту,  аграрлық  өндірістің  бәсекеге  қабілеттелігін 
арттыру және аграрлық нарықты мемлекеттік реттеу бағыттарын атап кетуге 
болады.  
Индустриаландыру барысында ғылыми дәйекті технологияларды сақтау 
негізінде  ғылыми  әзірлемелерді  ендіру,  инфрақұрылымды  дамыту, 
ветеринариялық қауіпсіздікті күшейту, ақпараттық маркетингтік қамтамасыз 
ету,  кластерлерді  дамыту  мен  стандарттарды  ендіру  есебінен  бәсекеге 
қабілеттілікті  арттыру,  нарықтарды  мемлекеттік  реттеу  және  азық-түлік 
қауіпсіздігін қамтамасыз ету қарастырылған.  
Тұтастай алғанда, 2009-2011 жылдары мемлекеттік бюджеттен шығатын  

310 
 

жүктеу/скачать 6,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: