Жалпы генетика негiздерi Тақырып Моно- жӘне полигенді
жүктеу/скачать 1,43 Mb.
|
| ...................... көмiрсулар алмасуы аномалияларының тобына жатады, оларға орталық нерв жүйесiнiң, бұлшық ет жүйесiнiң жарақаттануы, бауыр қызметiнiң бұзылуы, эритроциттердiң аномалиясы, гипогликомиялық жағдайлар тән. ..................кезiнде алғашқы биохимиялық дефекттiң негiзiнде галактоза-1-фосфат-уридилтрансферазаның жетiспеушiлiгi (дефицитi) жатады, осыған байланысты ағзаның ұлпаларында галактоза-1-фосафаттың аса көп мөлшерi және лактозаның толық емес ыдырауының басқа заттары жиналады, олар клиникалық белгiлерiн тудырады.
Нәрестелердегi аурудың жиiлiгi 1:30000, кейбiр авторлардың мәлiметi бойынша 1:8000 дан 1:187000 дейiн кездеседi. Аурудың алғашқы симптомдары туылысымен, балалардың сүт емуiнен басталады: құсады, iшi өтедi, дене салмағы азаяды, сарғаяды, тырыспа және гипогликемия пайда болады. Бiртiндеп катарактаның, бауыр циррозының белгiлерi байқалады және ақыл-естiң дамуы нашарлайды. Зiлдi формаларында өлiммен аяқталады. №5 Сфинголипидтердiң жиналуынан болатын аурулардың клиникалық белгiлерiне мидағы, сүйектегi және паренхиматоздық мүшелердегi (бауыр, көк бауыр, бүйрек), терiдегi, көздiң торлы қабатындағы өзгерiстер нәтижесiнде ақыл-естiң және тiрек қимылдың үстемеленiп бұзылуы тән. Бұл ауру сирек кездеседi, 300000 туылған нәрестелердiң бiреуiнде кездеседi, ал арасында ................ ауруы еврей-ашкенази (1:3600 нәрестелерде) өте жиi кездеседi. Барлық сфинголипидоздар аутосомды рецессивтi типте және Х-хромосомамен тiркесiп тұқым қуалайды. Еврей-ашкенази популяцияларында аурудың алдын-алу мақсатында гетерозиготаларды анықтайды. Сфинголипидтер жасушалық мембраналардың, әсiресе, нерв талшықтарының миелин қабығының маңызды құрылымдық компонентi, сондықтан олардың ағзада ұдайы жүретiн жаңаруы, олардың жасуша лизосомаларындағы ыдырауы көптеген тiршiлiкке маңызды мүшелердiң, мидың (сұр және ақ затының) жарақаттануының патологиялық белгiлерiн қалыптастырады. Сфинголипидтердiң алмасу дефектi нақты бiр сфинголипидтердiң типiне тән гексозаминидаза А ферментiнiң белгiлi түрiнiң жетiспеуiне байланысты. № 6 ................... синдромы сирек кездеседi (1:300000 нәрестеге) және Х хромосомамен тiркескен рецессивтi типте тұқым қуалайды. Бастапқы дефектi анықталған: ДНҚ синтездеуге қажет фермент гипоксантин-фосфорибозил-трансферазаның (ГФРТ) жетiспеушiлiгi, ол бос пуриндiк негiздердi (гуанин және гипоксантиндi) нуклеотидтерге айналуын катализдейдi. Ауру емiзулi кезеңiнен басталады; бұлшық еттiң гипертонусы және олигофрения байқалады, рефлекторлық тiтiркенгiштiк жоғарылайды, бала өзiн-өзi жарақаттайды. Ересек адамдарда бұл ауру өзгерген (типтiк емес) формаларында: неврологиялық және подаграның белгiлерi түрiнде кездеседi. Ферменттiң жетiспеушiлiгiнен негiздердiң ақырғы ыдырау өнiмiнен зәр қышқылы пайда болады. Осы қышқылдың және оның тұздарының зәрмен көп бөлiнуiне қарамай, олардың қандағы мөлшерi жоғарылайды, бiртiндеп ураттардың түзiлуiне және бүйректе тастардың пайда болуына әкеледi. № 7 ..................ауруында мыстың алмасуы бұзылады, кездесу жиілігі 1:87000 (Жапониядағы туыс және туыс емес некелер арасында) мыстың қосындылары зат алмасу процессiнде үлкен роль атқарады. Мыс тотығу реакцияларына қатысатын көптеген ферменттердiң құрамына кiредi, олар митохондриялардың мембраналар құрамына енген және тотығу реакцияларының маңызды этаптарына қатысады. Бұл ферменттiң жетiспеуi жасушалық және ағзалық деңгейдегi ауыр өзгерiстерге әкеледi. Белгiлi гендiк мутацияда мысты байланыстыратын белок церуллоплазминнiң синтезделуi тоқтайды. Осыған байланысты мыстың қандағы мөлшерi артады, бауыр, бүйрек және ми ұлпасында жиналып, .................. ауруын қоздырады. Клиникалық сипаты: бауырда цирроз пайда болады, бүйрек және ми жасушалары өледi. Бүйректiң қызметiнiң нашарлауы аминқышқылдарының, глюкозаның зәр қышқылының және фосфаттардың тасмалдануын бұзады. №8 ................... бұл гемоглобинопатияда гемоглобин тiзбектерiнiң ( немесе ) бiреуiнiң синтезi бұзылады. -тiзбектер синтезiнiң бұзылуы жиiрек байқалады және олардың орнына тiзбектер синтезделуi сақталады (НВС немесе НВА2). -тiзбектердiң жеткiлiксiз аз түзiлуi -тiзбектiң артық (көбiрек) түзiлуiне әкеледi. Бүл жағдайда тұрақсыз (стабильдi емес) гемоглобин түзiледi де, преципитацияланады және эритроциттерде денешiктер түрiнде кездеседi. Мұндай эритроциттер тез жойылады және гемолизденедi. Гомозиготаларда анемияның зiлдi формасы-үлкен ............ немесе Кули ауруы пайда болады. Ауруларда гемолиздi гипохромды анемия өмiрiнiң бiрiншi жылында байқалады. Мұндай балалардың денесiнiң және ақыл-есiнiң жетiлуi өте баяулайды, олар бозарады және сарғаяды. қанын зерттегенде нысана тәрiздес эритроциттер анықталады, микроциттер, анизопойкилоциттер, базофильдiк дәндер байқалады. Эритроциттердiң осмостық резистенттiлiгi жоғарылайды. Толық гемолиз тек дитазартылған суда жүредi. Қан сарысуындағы темiрдiң мөлшерi өте жоғарылайды. Гетерогизоталарда ауру жеңiл түрде байқалады. Оларда темiрмен емделетiн гипохромдық анемия болады. қан сарысуында темiрдiң мөлшерi артады, базофильдiк дәндер және мишень тқрiздес эритроциттер болады. -тiзбектердiң синтезделуi бұзылса ...................... пайда болады. Гомозиготаларды анемия зiлдi түрде байқалады. Мүндай балалар ұзақ өмiр сүрмейдi. № 9 ............... көмiрсу алмасуының бұзылуынан болатын аурулардың өте көп таралған формасы. Тұқым қуалау типi аутосомды-рецессивтi. Тұрғындар арасындағы гомозиготалар 4-5%. Мутантты геннiң пенетранттылығы 90% жуық. Бұл ауру басқа генотиптiк және ортаның факторларына байланысты гетерозиготалық жағдайда көрiнiс бередi. Патогенезiнiң негiзiнде инсулиннiң синтезделуi мен бөлiнуiнiң бұзылуы жатады, сонымен қатар глютатион-инсулин-трансгидрогеназамен нейтралдануынан болады. Диагноз клиникалық зерттеулер нәтижесiнде қойылады. Орнын басу терапиясы қолданылады. жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|