Талдау мен жинақтау өруақытта да бірлікте іске асады.
Біртүгас заттар мен қүбылыстар талданылады. Ал жинақтауда
талдаудын; элементтері қатыстырылады. Талдау мен
жинақтаудың байланысы ми бірлігі туралы И.П. Павловтың
бас ми қырытысыньщ анализаторлық — синтетикалық қызметі
туралы ілімінде жан-жақты қарастырылған.
“Ойлау, — деп жазды И.П. Павлов, — ассоциациядан,
жинақтаудан басталады, содан кейін талдау мен жинақтаудың
жүмысын біріктіру іске асады” .
Адамның бас ми жартышарларының қыртысында іске
асатын талдау мен жинақтау өзінің әрекетімен бірінші және
екінші сигнал жүйелерін қамтиды.
Шартгы рефлекстер өдісін пайдалана отырып, И.П.Панлов
мңдың үлкен жартыларының қызметі талдау және жинақтау
үрдістерінен, кептеген тітіркендіргіштерден түратындыгын,
олар жүйке жүйесіне сыртқы ортадан, сонымен қатар
организмнің өз ішкі бөліктерінен эсер ететіндігін айтқан.
Абстракция1 — бүл заттар мен қүбылыстардың негізгі
қасиетгері мен белгілерінің ойша бөлініп берілуі. Абстракция
~ ойлаудың негізгі тәсілдерінің бірі, субъект зерттелу
үстіндегі объектінің белгісін айрықш а бөліп алып,
басқаларын назардан тыс қалдырады. Соның нәтижесінде
абстракция терминін білдіретін ақыл-ой өнімі (түсінік, үлгі,
теория, жіктелімдер жоне т.б.) пайда болады. Бастапкыда
абстракция ортаның тікелей сезімдік — бейне касиеттері
Кабылдау мен әрекет ету үшін багдар түту түсінігіне айналады
да қалгандары жокка шыгарылады.
Таным үрдісінде қажетгілік пайда болады: тек кана затты
немесе қүбылысты талдап қою жеткіліксіз, сонымен катар
одан да терен зерттеу үшін бір белгіні, бір касиетті, бір
белімді баскаларынан уакытша дерексіздендіре отырып, оны
коңілге алмай ерекше беліп көрсету. Беліп корсеткенде, жаи
гана белгілері мен касиеттері емес, негізгі, манызды белгілері
назарга алынады.
. .
Абстракциялау үрдісінде заттың болініп алынган белпсі
басқа белгілерден тоуелсіз ойланады жоне оіілаудын дербес
объектісі болып табылады. Моселен, ортүрлі анык
объектілерді бакылауда: ауа, шолмек, су жэне т.б., алардын
ішіндегі жалпы, ортак белгі — аныктыкты алып, жалпы сол
туралы оііпаймыз.
Достарыңызбен бөлісу: