Жалпы тарих және әгп кафедрасы саясаттану пәнінен дәрістер
жүктеу/скачать 0,82 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұлттың өзін-өзі ұғынуы
- Фанатизм
- Фашистік партиялар
- Форум
- Фундаментализм
| Ұлттық сана сезім — белгілі бір ұлттың этникалық бірлестікке тән, оның рухани даму ерекшелігін білдіретін саяси, әлеуметтік, экономикалық, философиялық, адамгершілік, діни және т.б. идеялар пікірлер, көзқарастар жиынтығы.
Ұлттың өзін-өзі ұғынуы — бір ұлтқа жататын адамдардың өзіндік саяси, экономикалық, әлеуметтік мүдделерін, басқа ұлттардың арасында өз орнын ұғынып, жете түсінуі. Сонын негізінде белгілі бір ұлттық казыналарды ардақтау, ұлттық бірлікті сезіну пайда болады. Онда халыктың өз тарихына, мәдениетіне, өдет-ғұрпына, салт-дәстүріне қатынасы білінеді. Ұлттың өміршендігі, белсенділігі көп жағдайда өзін-өзі толық, сезіну деңгейіне байланысты. Ұлтшылдық — ұлттық жекешелікке, артықшылыққа, басқа ұлттарға сенбеушілікке және бір ұлтты екінші ұлтқа карсы қоюға бағытталған саясат, идеология, психология және әлеуметтік төжірибе. Ұлтшылдық XVIII ғасырдың аяғында отаршылдық қанау мен әлеуметтік теңсіздікке қарсы наразылық ретінде пайда болған. Онын алдын алмаса, кейін халықтар арасындағы өпенділікке айналып кетуі мүмкін. Фанатизм — өз сеніміне шексіз берілгендік. Ол басқардың көзқарасына шыдамсыздық білдірумен, ешкімнің сөзіне құлақ қоймай, бірбеткейлікке салынумен де сипатталады. Фашизм — реакциялық агрессивтік күштердің террорлық диктатурасы. Ол 1919 жылы Италияда, содан кейін Германияда пайда болды. Оның ерекшеліктеріне жататындар: бір нәсілді екіншіден жоғары қою, мемлекетке барлық басшылықты беру, демократиялық құқықтар мен бостандықтарды басып-жаншуда шектен тыс күштеу әдіс-тәсілдерін пайдалану, қоғамдық не жеке өмірді жаппай бақылауға алу және т.с.с. Екінші дүниежүзілік соғыс фашизмге күйрете соққы берді. Бірақ кейбір елдерде қазір жаңарған фашизм бой көрсетуде. Фашистік партиялар — жеке мүддеден мемлекеттік мүдденің басым болғанын, басқаруда қатаң орталықтандыруды, адамның құқықтары мен бостандықтарын шектеуді қалайтын партиялар. Ұлтшылдықты уағыздайды. Ол тоталитарлық немесе авторитарлық жүйеге жол ашады. Ондай партиялар кезінде Германия мен Италияда болған. Қазір кейбір елдерде неофашистік партиялар пайда болуда. Федерация — 1) белгілі бір тәуелсіздігі бар бірнеше мемлекеттік құрылымдардың бірігіп, одактық жаңа мемлекетті құруы. Федерация мен оған кіретін субъектілердің міндеттерінің арасындағы айырмашылықтар жалпы мемлекеттік конституциямен реттеледі. Әрбір субъектінің өзінің жоғары билеу (заң шығарушы, атқарушы, сот) органдары болады. Бірақ олар орталық институттарға бағынады. Мысалы: Австралия, Австрия, АҚШ, Бельгия, Бразилия, Германия, Канада, Малайзия, Мексика, Нигерия, Ресей және т.т.; 2) жеке қоғам, ұйымдардың одағы. Феминизм—қоғам өмірінің барлық салаларында еркектер мен әйелдердің тендігі үшін күресетін қозғалыс. Оның бірінші идеялық манифесті — "Әйел мен азаматтардың құкықтық Декларациясын"—жазған француздың әйел жазушысы Олимпия Де Гуж (1791 ж.) болды. Ондағы негізгі мәселелер: әйелдердің толыққанды, еркін дамуы, өзін-өзі көрсете алуы, мемлекеттік қызметтерге қатысуы және т.с.с. Форум — 1) ертедегі Римдегі халық жиналыстары, базар, жәрмеңкелер ететін, сот болатын алаң; 2) көпшілік өкілдерінің жиналысы, конгресі, съезі; 3) сөз сөйлейтін орын. Фракция— 1) парламентте немесе жергілікті өзін-өзі басқару органдарында және т.б. өз партиясының саясатын ұйымшылдықпен өткізу үшін біріккен кейбір саяси партиялардың мүшелері; 2) партияның жалпы бағытымен келіспегендіктен өз алдына бөлек оқшауланған, өзіндік бағыты, құрылымы, тәртібі бар, бірақ сол партияның катарынан шықпаған саяси партия мүшелерінің бөлігі. Фундаментализм—мұсылман елдеріндегі коғамдык ойдың ислам діні негіздерін берік сақтау әрекеттері. Қазір ол саясатқа араласу, идеологияға басшылық жасауға тырысушылықта бай-қалады. Мысалы, Иран мемлекетінде. жүктеу/скачать 0,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|