«Жан басына қаржыландыруға өту жағдайындағы инновациялық менеджмент»
Тиімді басқарудың құрылымы мен стратегиялары
жүктеу/скачать 42,83 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тиімді басқарудың стратегиясы.
| Тиімді басқарудың құрылымы мен стратегиялары.
Стратегия [strategos] — грек сөзі, қазақ тілінде «жалпы (негізгі, жоғары) өнер» мағынасында қабылданады. Түсіндірме сөздікте «стратегия» ұғымы әскери қимылдарды жүргізу өнері, қоғамдық-саяси күрес барысындағы басшылық өнері ретінде де, ғылыми мағынада да түсіндіріледі. Қазіргі жағдайда «стратегия» сөзі басқару іс-әрекетінде, әртүрлі кәсіпорындар мен мекемелердің қызметін басқаруда кеңінен қолданылып, келешекке арналған міндеттерді айқындау, ұзақ мерзімді жоспарлау, міндеттерді жүзеге асыру жолдарын белгілеу ретінде түсініледі, яғни: мақсаттарды анықтау және нәтижеге жету, бақылау әдістері. Осыған сәйкес терминдер пайда болды: стратегиялық жоспар, стратегиялық жоспарлау, стратегиялық менеджмент және т.б. Басқару әдісі-педагогикалық менеджмент оның негізгі функцияларының іске асыруындағы қойылған мақсаттарының іске асуы. Ынталандырудың экономикалық әдістері. «Әркімнің қабілетіне,әркімге еңбегіне қарай» маңызды ұстаным. Педагогикалық қызметкерлердің санға және еңбек сапасындағы сәйкестіктеріне орай экономикалық ынталандыру әдістерін жетілдіру. Әкімшілік әдістер. Орындау қызметіндегі уақыттың шектелуін нұсқаулау, бұйрықтар талаптар және т.б. түрлеріндегі орындаушыларды инструкциялау және нормаға келтіру. Басқарудың автократиялық стилін қалыптастыру. Психология – педагогикалық әсерлердің әдістері. Педагогикалық басқару əдістері көзделген мақсаттарға жету жəне басқару қызметтерін іске асыру құралдары ретінде қарастырылады. Басқару əдістерінің негізгі топтары төмендегідей: - педагогикалық қызметкерлерді экономикалық тұрғыдан қызықтыру (еңбек саны жəне сапасына орай, категориялары мен атақ-дəрежелеріне сəйкес жалақы беру); - əкімшілік – ұйымдастыру əдістері (орындаушылар қызметтерінің шек-өлшемін белгілеу, көрсетпелер, нұсқаулар, бұйрықтар беру жəне т.б.); - психологиялық – педагогикалық ықпал жасау (кеңес, өтініш, тілек білдіру, алғыстар жариялау) жəне əсерлендіру (шуақты психологиялық климат қалыптастыру, шығармашылық пен ынталылық сезімдерін көтеру, білім мекемесінің əлеуметтік даму болашағы жөніндегі болжамдармен таныстыру); -қоғамдық ықпалдарды пайдалану (педагогтар мен оқушыларды білім мекемесін басқаруға араластыру); - қоғамдық əсер əдістері (ұжымда демократияны нығайтып, басқалармен қатынаста шыдамдылық сақтау, мекеме қызметкерлерінің беделі мен мəртебесін ұлықтау). Соңғы жылдары мектепте психологиялық қызметтің қалыптасуымен жаңа басқару əдістері пайда бола бастады. Оқу-тəрбие ақпараттарымен жұмыс жүргізуші қызметкер оларды жинау, өңдеу, сақтау жəне пайдалану тəсілдерін жақсы білгені жөн. Мектеп басшысы, менеджер өз қызметінде бақылау, анкетті сауалнама жүргізу, тестілеу, нұсқау жəне əдістемелік материалдармен жұмыс жасау əдістерін белсенді қолдана білуі шарт. Мектеп əкімшілігінің күш-қуаты басқарудың мектепішілік ақпараттық технологиясын нақтылап, тəжірибеге ендіруге жұмсалуы тиіс. Бұл технологиялар басшыларға да, əр мұғалімге де таныс болуы міндетті. Сонымен, мектеп басқарымын ұйымдастырудағы маңызды жағдай– педагогикалық басқару жүйесінің қалыпты күйге келіп, əрекетшеңдік жағдайында болуы жəне оны іске асыру жолдарын əрбір басшының жіті білуі. Ұйым қызметінің тиімділігі үшін ұйымдық мәдениеттің маңыздылығы жоғары. Жалпы мағынада ұйымдық мәдениет - бұл ұйым мүшелері өз мінез-құлқының нақты реттеушілері ретінде қабылданған көзқарастардың, нормалардың, ережелердің, сенімдердің, құндылықтардың жиынтығы. Өзіндік ерекшелігі бар оқу орындары субмәдениетімен ерекшеленеді. Басшылар қол астындағылардың мінез-құлқына билікті жүзеге асыру арқылы ғана емес, сонымен қатар ұйымдық мәдениетті құру, қолдау және дамыту арқылы да айтарлықтай әсер ете алады. Мектепішілік басқару сапасы – бұл өнім мен басқару қызметінің нәтижесінің мектепішілік басқару тұтынушыларының осы өнімдер мен нәтижелерге қойған талаптарына сәйкестігі. Бірақ мектепішілік басқарудың өнімдері мен нәтижелері басқару жүйесінің құрамдас бөліктері болып табылады және басқару қызметінің нәтижесі қандай болатыны мақсатты белгілеу кезеңінде анықталады. Мектепті басқару теориясы басқару қызметін ұйымдастырудың әртүрлі нысандарын сипаттайды, оның ішінде топтық формалар, т.б. мектеп әкімшілігі (директор және оның орынбасарлары) басқару қызметін бірлесіп жүзеге асыратын нысандар. Мектепішілік басқару қызметін ұйымдастырудың топтық формаларына: кеңес, жиналыс, семинар жатады. Кеңес – басқару шешімдерін қабылдау үшін қолданылатын мектепішілік басқару формасы. Жиналыс – мұғалімдерді қабылданған басқару шешімі туралы хабардар ету, басқару шешімін орындауда нұсқау беру, шешімнің орындалуын бақылау және т.б. үшін қолданылатын мектепішілік басқару формасы. Семинар – бұл басқару шешімін қабылдау негіздерін дайындау, әзірлеу үшін қолданылатын мектепішілік басқару формасы. Стратегиялық жоспар белгілі бір мекемедегі оқу үдерісінің дамуын, негізгі мақсатқа жету – ұзақ мерзімді перспективаға бәсекеге қабілетті түлектерді дайындауды болжайды және жоспарлы тапсырмалар бағдарламасын қамтиды. Перспективалық жоспар басшы қызметкерлердің жылдық жоспарларын жасау және оларды кейіннен орындау үшін негіз болып табылады. Стратегиялық жоспарлау: білім беру мекемесінің мақсаттары негізінде оларды жүзеге асырудың нақты міндеттері, әдістері мен басқару функциялары анықталады, мақсаттар мен міндеттерді негіздейтін стратегиялық жоспар жасалады, білім деңгейін және білім деңгейін ескере отырып іске асыру мерзімдері анықталады. орындаушылардың кәсібилігі, сыртқы факторлардың әсері, ғылымның, техника мен технологияның дамуы, мекеменің мүмкіндіктері, яғни басқару қызметінің бағыттары талданады. Басқару стратегиясы мыналарды қамтиды: алға қойылған мақсатқа жету үшін білім беру мекемесінің қызметін жетілдіру, педагогикалық ұжымның қызметін үйлестіру. логикалық жұмысшылар, стратегиялық жоспар негізінде іс-шараларды ұйымдастыру. Сонымен бірге стратегияның кез келген анықтамасы үшін оны анықтайтын төрт элемент бар. 1. Сыртқы ортаға бейімделу кез келген стратегияның жүйе құраушы элементі болып табылады, ол ұйымның күшті және әлсіз жақтарын, сондай-ақ туындайтын мүмкіндіктер мен қатерлерді ескере отырып, қоршаған ортаның өзгеретін жағдайларына тиімді бейімделуін қамтамасыз ете алатын барлық әрекеттерді сыртқы орта арқылы көздейді.. 2. Ішкі үйлестіру – стратегияның құрамдас бөлігі және ұйымның іс-әрекеті мен ішкі құрылымының сыртқы жағдайларға оңтайлы сәйкес келуін қамтамасыз ететін бағытты көздейтін сыртқы ортаға бейімделудің жетекші механизмі. 3. Ресурстарды бөлу – жүзеге асырылуы сыртқы ортаға бейімделуді қамтамасыз ететін қызмет салаларына шектеулі ұйымдық ресурстарды бөлу процесі. 4. Тұрақты бәсекелестік артықшылықты құру стратегияның негізгі және негізгі мақсаты болып табылады. Стратегияның бұл элементінің мәні ұйымның тұтынушылық құны бойынша бәсекелестердің өнімі немесе қызметінен асып түсетін өнім немесе қызметті жасау және нарыққа шығарудың бірегей мүмкіндігін анықтау болып табылады. Америкалық ғалымдардың эксперименталды зерттеулеріне сүйене отырып жапондық зерттеуші Т. Коно тиімді бақару концепцияын ұсынды. Өзінің «Жапон өндірісіндегі құрылым мен стратегия» атты кітабында басқарудың типін сипаттайды: Жаңашыл – талдаушы; Жаңашыл – интуициялы; Консервативті – талдаушы; Консервативті – интуициялы Т. Кононың ойынша басқарудың жаңашыл – талдаушы типі ұйымға нарықтық бәсекелестіктің ең қатты кезінде де дамуына үлес қосатын тиімді үлгісі болып саналады. Ол өзіне келесі менеджерлік тәртіп элементтерін қамтиды: — ұйымға берілгендік; — қуаттылық және жаңашылдық; — жаңа ақпарлар мен идеяларға шапшаңдық: — көптеген идеялар мен жаңалықтарды жалпыландыру; — шешімді тез қабылдау; — топтық әрекеттерді сәйкестендір; — мақсаттарды таңдаудағы нақтылық; — басқалардың пікірімен санасушылық: — сәтсіздіктерге шыдамдылық. 3. Тиімді басқарудың стратегиясы.Стратегиялық менеджмент саласындағы жұмыстарды талдау мұндай менеджменттің мәні мен ерекшеліктерін ашуға, «стратегия» түсінігінің негізгі сипаттамаларын және оның «даму» және «болжау» ұғымдарымен байланысын нақтылауға мүмкіндік берді. Оперативтік басқару мен басқарудың айырмашылығын көрсету үшін білім беруде «стратегия», «стратегиялық менеджмент (менеджмент)» ұғымдары енгізілді, оларда сыртқы факторларға басты назар аударылады. Дегенмен, авторлар бұл мәнді анықтауда әртүрлі екпін жасайды. Сонымен, Г.Минцберг, Дж.Куинн, С.Гошальс стратегиялық менеджментті «таңдалған мақсаттарды жүзеге асырудан және қарым-қатынастардың қажетті жағдайына жету әрекеттерінен тұратын жүйе мен оның ортасы арасындағы байланысты анықтау және орнату процесі» деп қарастырады. Тиімді және тиімді әрекет етуге мүмкіндік беретін ресурстарды бөлу арқылы қоршаған ортамен стратегиялық және операциялық басқарудың айырмашылығы мынада көрінеді: мақсат қоюда; басқару жүйесін құрудың негізгі факторларын анықтауда; уақыт факторларын есепке алу; басқарудың тиімділігін бағалауда және т.б.. Мысалы, егер жедел басқару резервтерді іздеуді білім беру жүйесінің ішкі әлеуетімен байланыстырса, стратегиялық менеджмент сыртқы ортаға және жаңа қорларды іздеуге бағытталған. Жоғарыда айтылғандарды қорытындылайтын болсақ, стратегиялық менеджментке дер кезіндегі өзгерістер, импульстар мен сыртқы ортаның бұзылуына икемді жауап беру, адам әлеуетіне сүйене отырып, ұзақ мерзімді перспективада өмір сүруге бағытталған үздіксіз процесс ретінде анықтауға болады. жүктеу/скачать 42,83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|