Жануарлар экологиясы
өз ішінен жүптасып ұрықтануы ягнн инбридингнің
жүктеу/скачать 12,6 Mb. Pdf көрінісі
|
| өз
ішінен жүптасып ұрықтануы ягнн инбридингнің (агыл: іпЬгеесііщ = іп - ішінде; Ьгееёіщ - өсіру) әсерінен ұрпактың тіршілік қабілетінің төмендеуі байқалады. Мысалы жер асты суларын мекендеп үңгірлік тіршілікке үйренген Азіуапах туысына жататын балықгар көбінесе жакын туыстарының уылдырығын ұрықтандыратындьпсган дарақгарының генотипі көбінесе бір текті (гомозиготты) екені айқындалған. Жер астылық суда экологиялық жағдай гұрақты болғандықтан олардың популяциясы жойылмай тіршілік етіп келеді. Егер ортаның экологиялық тұрақтылығы аздап болса да ауытқып өзгерсе мұндай гомозиготтылығы басым популяцияға кауіп төнуі мүмкін. Дарақтардың эр тектілігі қалыптасу арқылы популяцияның тұрақтылығы мен өміршеңцігі жақсару құбылысы жануарларда эр түрлі жолмен іске асады. Жоғарыда аталған орта факторлары мен иерархия үстеадігінен басқа эволюция барысында жақын туыстастардың өзара жұптаспауы арқылы гетерозиго ггылықты 130 сақтауға себепші болатын көптеген мінездік ерекшеліктер пайда болған. Мысальі жылқы тұкымдастардың (кұлан, Пржевальский жылқысы, жолақ жылқы, квагт) айғыры озінің ұрығынан туған ұрғашы құлын байтал жасына жетіп күйлей бастағанда оны үйірімен бірге кайырмай қояды. Оны басқа үйірдің айғыры бөліп экетіп үрықтандырады. Бір аналықган туған сарышұнақтың балалары қыста інде бірге қыстап шығып, келесі жыддың көктемінде еркектері бөлініп 300-400м алыстап барып ін қазып орналасатыны Канадалық үзынқүйрық сарышүнақка жүргізген зерттеуден эйгілі болған. Сондай-ақ түяқгы сүтқоректілерден еліктің бір жерде туған, бірге мекендейтін еркек, үрғашы лақтары бір жаска толған соң алғашқы мекенін тастап, жан- жақка тарап кетеді. Бүдан басқа да жүптасатын қосарын талғап жүптасу, еркек және үрғашы дарактардың жыныстық толысу мерзімі сәйкеспеу т.б себептердің нәтижесінде популяцияда әр тектілік (гетерозиготтық) сакгалады, инбридинг етек алуьша жол берілмейді. жүктеу/скачать 12,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|