Жарықтың корпускулалық теориясы мен-жарықтың толқындық теориясы
Жарық шоқтарының тәуелсіздік заңы
жүктеу/скачать 1,6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Жарықтың шағылу заңдары
- 4. Жарықтың сыну заңдары.
- 4. Жұқа линзалар. Жұқа линзадағы нәрсенің кескіні. Линзаның ұлғайтуы Линза
| 2. Жарық шоқтарының тәуелсіздік заңы.Жарықтың бір шоғынық әсері басқа шоқтарының әсерлеріне тәуелді емес, яғни жарық шоқтары бір-біріне ықпалын тигізбейді.Бұл заң когерент емес сәулелер шоқтары үшін ғана дұрыс орындалады.
3. Жарықтың шағылу заңдары:а) Бетке түскенсәуле, одан ша-ғылған сәуле және сол бетке түсу нүктесі арқылы жүргізілген нормаль бір жазықтықта жатады. б) Шағылу бұрышы (і') мен түзу бұрышы (і) өзара тең і = і'. (1) Осы айтылған заңдар тек жарық жалтыр тегіс беттен шағылғанда орындалады. Егер жарық түскен бет күңгірт немесе кедір-бұдыр болса, онда жарық барлық жаққа бытырай шағылады, яғни жарық шашырайды. 4. Жарықтың сыну заңдары.а) Түскен сәуле; сынған сәуле және түсу нүктесі арқылы екі ортаның шекара бетіне жүргізілген нормаль бір жазықтықта жатады. б) Түсу бұрышы (і) синусының сыну бұрышы (r) синусына қатынасы берілген екі орта үшін тұрақты шама болады: (2) мұндағы п21 -екінші ортаның бірінші ортаға қатысты сыну көрсеткіші деп аталады, ол шекарасынан жарық өтетін орталардың қасиеттеріне тәуелді, і мен r бұрыштарының үлкен-кішілігіне байланысты емес. 4. Жұқа линзалар. Жұқа линзадағы нәрсенің кескіні. Линзаның ұлғайтуы Линза(нем. Lіnse, лат. lens – оптикалық шыны, әйнек) –— таужыныстар мен пайдалы қазбалар жатысының жасымық тәрізді нысаны; қалындығы шетіне қарай жұқара түсетін домалақ не овал дене. Осы шеңберлердің центрінен линзаға дейінгі арақашықтықты қисықтық радиусы дейді. Суретте көрсетілген BO2 кесіндісі линзаның қисықтық радиусы делінеді. Линзаның қисықтығының радиусы BO2 осы линзаның қалындығынан әжептәуір көп болса, бұндай линзаны жұқа линза деп атайды. Линзаның оптикалық өсі бұл оның фокустары арқылы өтетін сәуле. Линзаның аберрациясы. Сфералық екі бетпен шектелген мөлдір біртекті дене оптикада сфералық линза деп аталады. 1-суретте қос дөңес линзаның қимасы көрсетілген. Шектеуші сфералық беттердің центрлері С1 жəне С2 əріптерімен белгіленген, олардың қисықтық радиустары 1 C1O1 r = жəне 2 C2O2 r = линзаның қалыңдығы OO = d 1 2 əрпімен белгіленген. Сфералық беттердің центрінен өтетін түзу ұлы оптикалық ось деп аталады. Егер линзаның қалыңдығы линзаны шектеуші беттердің қисықтық радиустарынан əлдеқайда кем болса ( d << r1, d << r2) , ондай линзалар жұқа линзалар деп аталады. Егер бұл шарт орындалмаса, онда линза қалың линза қалың линза делінеді. өте жұқа линзалардың төбелері, яғни O1 жəне O2 нүктелері біріне-бірі дəл келеді деп санап, олардың орнына O нүктесін алуға болады. Осы O нүктесі линзаның оптикалық осі деп аталады. Линзаның оптикалық центрі арқылы өтетін ұлы оптикалық оське жазықтық ұлы жазықтық деп аталады. Жарық сəулелері линзадан өткенде оның беттері мен қоршаған орта шекарасында екі рет сынады. Егер линза жұқа болса, оның қалыңдығын есепке алмай, сəуле тек өте жақын орналасқан екі сфералық беттен өткенде сынады деп санауға болады. Мысалы, ұлы оптикалық осьте тұрған S жарқырауық нүктеден таралған параксиаль сəуле тек бірінші сфералық бетте ғана сынған болса, онда S -тің кескіні S' нүктесі болар еді. Сонда линза ауада тұрған болса, ауаның сыну көрсеткіші n ≈1 деп алып, (8) формуланы мына түрде жазуға болады. - = a -жарқырауық нүктеден линзаға, ал / a -линзадан оның кескініне дейінгіқашықтық, r -бірінші беттің қисықтық радиусы, / n -шынының сыну көрсеткіші. Екінші сфералық бет үшінS' нүктесі жорымал жарық көзі сияқты болады да оның осы беттегі кескіні S" болып табылады, мұның линзадан қашықтығы 2 OS''= a' болады. Бұл жағдайға сəйкес (8) формула былай жазылады. - = r -екінші беттің қисықтық радиусы (теріс шама) енді (1) мен (2) мүшелеп қосайық. - = - = - + - = + - = n'-1( - ) Берілген линза затының сыну көрсеткіші, оның беттерінің қисықтық радиустары тұрақты шамалар болғандықтан (3) теңдіктің оң жағындағы шама да тұрақты шама болады, ол линзаның оптикалық күші деп аталып, D əрпімен белгіленеді. D=(n-1)( - ) жүктеу/скачать 1,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|