Жазушы Шәміс Құмарұлы 15. 04. 1952 жылы Қытай халық республикасының Мори қазақ автономиялы
жүктеу/скачать 1,22 Mb. Pdf көрінісі
|
| Берікқазының қасына әдемі жылтыр қара ат жетелеп Қатай келді. Қатайдың өңі ерек сұрлы еді
_ Прашкіге мына атты қосып, бірнеше күн жуасыт, оған дейін мына атыңды мен мініп тұрамын, _ деді. _ Мынау арбаға жегілмеген ат, үркіп, не өзін, не мені мертіктірер ме екен,_ деп Берікқазы аттан қашқалақтады. _ Қайтсең де арбаға қосып көр. Бүлдіріп бара жатса көрмейміз бе. _ Көзі өте шатынап тұр, тым шаргез мал екен. Бүгінше үстіне бір нәрсе жауып үйретіп алып, ертең бір-ақ прашкіге қоссақ,_ деп Берікқазы жалтақтап еді, оған Қатай ұнамады. Өңі сұрланып арбаның қасына жетіп келді: _ Бәрі де осындай аттардан үйретілген. Мәселе атта емес, сенің идеяңда тұр,_ деп Қатай зілдене сөйледі. Берікқазының онымен тәжікелесіп тұрғысы келмеді. Жуас атты шығарып, қара атты күшеп арбаға жекті. Қатай аттың аяғындағы тұсауды ағыта бергенде-ақ қара ат прашкіні ала жөнелді. Прәшкінің мінер жақ иығы Берікқазыны соғып есік пен төрдей жерге бір-ақ ұшырды. Содан белі ауыра жүріп, өткен күзде тұра алмай қалған. Берікқазының түнеріп теріс қараған беті ұзақ отырған кескініне қарап, манадан үнсіз тұрған Бекбай ағасының қасына жақын келіп : _ Аға, бейуақыт болды ғой, болмаса басыңызды көтеріп бетіңізді отқа қаратып отырсаңызшы!_ деді жалынышты дауыспен. Сүйектің нілінен Бекбай мен Гүлсім бір-бір шыны ішіп, едәуір әлденгендей жадырап қалды. Гүлсім сүйектің нілін құйып беріп еді, Берікқазы қолына ұстаған беті сілейіп отырып алды. _ Суып қалды ғой, аға, тезірек ішіп алсаңызшы!_ деп Гүлсім жалына сөйлеп жанына келді. Берікқазы тағы қатқылдыққа басты. Өз қолындағы шыныны зорлап Гүлсімге ұстатты. Берікқазының дән жұтпағанына едәуір уақыт болған, ерніне дым тигізбегеніне де үш күннен асқан, бірақ Берікқазы сонда да тың жатыр еді. Ертеңінде Бекбай күндегісінше тағы ерте түрегелді. Берікқазы да күндегі әдетінше басын көтеріп, Бекбайға қарап отыр екен. Оның еті арылып, үңірейген екі көзі күндегіден өткір болып кеткендей байқалды Бекбайға. Бекбай ағасының көзінің өңменінен өте қадалғанына шыдай алмады. Ағасын «пәле іздеп жатыр ма?» деп ойлады. _ Бала өлді ме, көрші?_деді Берікқазы. Берікқазының дауысы күндегідей емес, бүгін сәл қарлығыңқы естілді. Бекбай біреу желкесінен сүйрегендей ішкі үйдің табалдырығынан зорға аттады. Аяғын сүйрете басып бесіктің қасына барды. «Бүгін, сөз жоқ, өлді» деп ойлады ол. Бесікке жабулы көрпені ақырын ашты. Баланың ерні тағы жыбырлады. Жер астынан шыққандай болымсыз дыбыс естілді. Бекбай өзінің жүрегін бір нәрсе ерітіп езіп бара жатқандай сезінді. Ауыр бір тыныс алып ауыз үйге шықты. Бұл жолы Берікқазы баланы өлді ме деп сұраған жоқ. _ Баланың бойында әлі жан бар екен,_ деді Бекбай. Берікқазы теріс қараған беті үнсіз жатыр. Бекбайдың сөзін естігені, естімегені белгісіз. Бекбай Гүлсіммен ілесе тысқа шықты Қыстақтың шығыс жағындағы жаттық қырдағы үйілген бір кішкене нәрсеге бір топ қарға ұйлығып алыпты. _ Анау не?_ деп сұрады Бекбай Гүлсімнен. _ Екі жылдың алдында бір көне қырман бар секілді еді,_ деді Гүлсім. Гүлсім қыстақты аралап қайыр тілегелі кеткенде, Бекбай буынсыз аяқтарын сүйрете басып сол ескі қырманға барды. Қалдық сабандары баяғыда қуарып қарайып кетіпті. Ойына бір нәрсе түскендей, сабанның қардың астынан шыққан шетін аяғымен аршып, онан соң тақыр жердегі топан үгіндісін қолымен ақырын сыпырып еді, қарайып кеткен бір тал бидай көріне кетті. Бекбай қуанып кетті. Жан дәрменімен бидайды алып аузына салып шайнап дәмін алды. Кәдімгі бидайдың өзі, бір тал дән Бекбайға ерекше дәмді сезілді. Тағы бір сипап еді, тағы бір дән шықты. Түске дейін жанқалтасына бір уысқа жуық бидай терді. Бұл «дән емес тура жан» деді Бекбай өзіне- өзі күбірлеп. Қас қарая үйіне келді. Есіктен кіре: _ Бидай, Гүлсім, бидай!_ деп қуана айғай салды. Гүлсім пеш аузында бәрінен үміт үзіп, Берікболдан да үміт үзіп жылап отыр еді. Бекбайдың даусынан селк ете түсті. _ Бидай таптым, Гүлсім! Бидай! Құдай бізге өлмес талшық берді,_ Бекбай қолын қалтасына салды, _ шыны әкел, шыны! Бекбайдың тосын қуанышы Гүлсімді де абдыратып тастады. Шыны қолына әрең ілінді. Бекбайдың тергені орта шыныдан сәл артық екен. _Ана сүйектің ніліне жармын салып қайнатыңдар,_ деді Берікқазы бұйрық беріп,_егер қырманнан теріп алсаң жақсы болды. Сендер өлмей қалатын болдыңдар. Бекбай сен күн бойы тапжылмай тер. Жарты бидай қалтырма, сонымен жандарың қалады. Берікқазының өңінен қуаныш нышаны байқалғандай болды. _Мақұл, аға, мына тамақтан сіз де біраз ішіңіз, _ деді Бекбай. Жауап орнына Берікқазы Бекбайға қадала қарап: _ Бала өлді ме?_ деді қатқыл дауыспен. Бекбай еріксіз түпкі үйге кірді. Тез келіп бесіктің бетін ашты. Өзінің қимылының неге тездегенін Бекбай білген жоқ. Сәби бала, әппақ шөлмек болып ұйықтаған жандай тыныссыз жатыр екен. _ Өліпті, аға,_ деді Бекбай. Бекбайдың үні сәл дірілдеп шықты. Осы шақ ағасын «көңілі не деген қатты адам еді» деп ойлады. _ Қырман жақтағы шилі дөңге бетін жасыра салыңдар,_ деді Берікқазы. Сөйтті де бар жалынын шығарып ауыр бір тыныс алды,_ көзім жұмылған соң мені де сәбидің қасына қоя салыңдар... Берікқазының сөзінің соңы үзіліп-үзіліп әрең шықты. Гүлсім жүгіріп қасына келді. Бекбай қайтерін білмей аңырып тұрып қалған еді. _ Мына кісі жүріп кетіпті,_ деді Гүлсім. Бекбай да ағасының тынысының тоқтағанын білді. Бекбай мен Гүлсім оның басын қыбылаға қаратты. Марқұмның өзінің айтуы бойынша екінші күні Бекқазы мен баласының сүйегін сол дөңге апарып жерледі. Қыстақтағы тірі адамдар, әйтеуір бойында жаны бар деген болмаса, бәрі де үрдесе ұшып кететіндей қалтылдап, жұптарына жетіп, қалдері құрып тұрған. Арыстай азамат Берікқазы мен баласының сүйегін он шақты адам қайықбас шанамен, беті ери бастаған сылбыраң қардың үстімен алып жүріп дөңге алып шықты. Өлім иесі болған соң Бекбай бар күшін салып сүйреді. Әуелі жердің жұмсақтау жеріне Бекбай тесенің жүзін тигізді. Жер әлі де тоң екен. Он шақты жігіт бірінен соң бірі неше шауып, әрең дегенде белуардан ғана келетін шұңқыр қазды. Бекбай тағы біраз қаза түскісі келіп шұқырға түсіп еді, ауылдастың бірі: _ Әй, Бекбай балам, осы да болды. Мына елің қып-қызыл аштан мәлкілдеп әрең тұрған жоқ па, өлген кісі кетті, тіріміз тірліктің қамын қылмасақ болмайды,_ деді.Осы сөз медет болды ма, Бекбай шұңқырдың ішін өзі әбден тазалаған соң, тысқа шықты.Бойында қуаты бар бірнешеуі әуелі Бекқазының сүйегін жатқызып, қасына баласын қойды.Қабірдің бетін тақтаймен жауып, топырақты шоқитып төбесіне үйіп қыстаққа қайтты. Сөйтіп Берікқазы мен сәби баласы бір шұңқырда жатты. Бекбай мен Гүлсім тырбанып тағы да өлмеудің қамына кірісе бастады. Көне қырман бұларға құтқарушы болды. Бекбай жерге жарық түсіп, көзге дән көрінетін шақта кетіп, көзіне дән көрінбейтін қараңғылық түскенде ғана қайта оралады. Бұл Бекбайға едәуір жақсы кәсіп болды. Ауыздарына аздап бидай дәні түскеннен бері, Гүлсім екеуі едәуір қуаттанып жырғап қалды. Күнде құрғақ қайнаған су ішкендігі болса керек, алғаш аздап бет- ауыздары іскен болатын. Дән тауып жегелі ісігі қайтып, денелері де жеңілдеп кетті. 3 Бекбай дөңдегі көне қырманның орнында қалған аз ғана шірік топанды күнде тоқтамай тырнап, тауық тарпығандай қорыс-қопасын шығарды. Алғашқы күндері тырналаған еңбегі төленіп, жарым шыныға жуық қураған бидайдың дәнін тауып алып қуанып қайтушы еді, бара-бара дән де азая бастады.Түске дейін сабанды қырманның шығысына аударса, түстен кейін қырманның батысына қарай қайта бір рет аударып шығатын. Ақыры аз ғана топанның ішіндегі дән де таусылайын деді. Бүгін Бекбай қолына бірде дән іліктіре алмай, екі алақаны қып-қызыл қан болып, үйге сенделіп әрең жетті. Гүлсім өз төсегінің алдындағы сырмаққа жастық қойып, бүк түсіп жатып қалыпты. Бекбай қолын жуып еді, екі алақаны удай ашыды.Қырманның тап-тақыр бетіне топанның шірік үгіндісін жайып, бір тал дән іздеп, алақанымен күн бойы сипап, екі алақаны тесіліп кеткен еді,күп-күрең болып қанталап қалыпты. Қолын жуып орнынан тұрмақшы болып еді, тұра алмады. Сол жағына қарай жамбастап құлай кетті. Аз дем алып бойына бар қайратын жиған соң шалқалап алып, екі шынтағымен жер тіреп, төрге таман жылжып кигізге шығып сұлық жатты. Бекбай өзінен де, жеңгесі Гүлсімнен де хал кеткенін әбден білді. Осыдан аз күн бұрын ьұндағы аштан өлгендерді көргенде, яғни естігенде өне бойы бір ысып, бір суып бойын қарадай үрей баса қалатын. Енді ажал аузын арандай ашып, «екі күннен кейін жолыңа түсесің» дегендей төніп келгенін жаны әбден сезседе онша үрейленген жоқ. «Аштықтың азабынан құтылармын» деді өзіне өзі күбірлеп.Жеңгесі Гүлсім де дәл сол шақ: «Берікбол жоғалды.Ол сорлыны үкімет ұстап алды ғой, біздің жанымыз олардан артық емес, өлсек өлерміз» деп күбірледі.Мынау ғажайып өлім адамдарды өздері тіке ажалға мойын ұсынатын күйге келтіріп отырып әкететін өлім болды.Бекбай сол қырына аунап Гүлсімге қарады.Гүлсім сол бүк түскен беті өңі ақшыл тартып,үнсіз жатыр.Көздері жұмулы. Мүмкін, ол «О дүниеге кетсем көзім ашық кетпесін» деп ойлаған шығар. Жоқ әлде көздерін жұмып, мынау үй ішінің сүркейлі кейпін көргісі келмеді ме, жоқ әлде екі көзін тарс жұмып, бір ерекше ләззаты бар тәтті қиялды жан азық етіп жатырма екен. Бекбай сан құбылтып ойлап, өзі де көздерін жұмып, бір тәтті қиялды көз алдына келтіргісі келді. Кенет сырттан шыңғырған әйел даусы Бектайды да, Гүлсімді де бастарын жерден жұлып алғызды.Бекбай орнынан сенделектеп тұрып, есікке әрең жетіп, аз дем алған соң сыртқа шықты. Өздерінің бас жақ қасындағы көршісінің әйелінің дауысы екен, шаштарын дудыратып төгіп жіберіп, жер тырналап зарлап жатыр.Маңайында мандыған адам жоқ. Анадай жердегі ак үйіндісінің қасында аузы әппақ болып, бір қырынан құлап, оның жеті жастағы жалғыз ұлы сұлық жатыр. Бекбайдың да көңілі босап жылағысы келді. Бірақ көзінен мүлде жас шықпады. Баланың аштыққа шыдамай ак үгіндісін қауып жіберіп өлгенін Бекбай білді. Аяқтарын сүйрете-сүйрете басқан бірнеше адам жиналып, баланы өз үйіне қарай көтеріп кетті. Әлгі әйелдің зарлы даусы басылған жоқ, Бекбай қайтып келіп өз орнына отырған соң да құлағының түбінде зарланды да тұрды. Гүлсім әлі бүк түсіп жатыр.Қозғалар емес, мүмкін, қозғала аларлық қауқары да жоқ шығар.Оның сындардай жіп-жіңішке бітіміне сай жұп-жұмыр мықыны ақ шыбар көйлегінің сыртынан арықтаған сиырдың құймышағы сияқты анық білініп тұр. «Енді бәріміз де өлеміз» деді Бекбай өзіне өзі күбірлеп. Сөйтті де тағы Гүлсімге қарады. Оның тынысы тым солғын сияқты сезілді. «Гүлсім өліп қалмасын» деген ой көңіліне сап ете түсті. Бекбай өз ойынан өзі қорқып кетті, бар қайратын бойына жиып, басын қайта көтерді.Гүлсімнің жатқан денесі ұзарып кеткен сияқты көрінді. «Өлген адам ұзарып кетеді деуші еді, өліп қалмасын » деп солай үдірейе қарады. _ Гүлсім!_ деді дауыстап. _ Ау,_ деп Гүлсім өзінің әлі де жаны бар екенін білгізді. Сөйлеген жоқ.Сөйлеуге шамасы ?????????? ????? ??????? ??? ?????? ???????? ???? ?????? ??????? ???? ?????????? ??? ???????? ????? ????? ???. ??????? ????? ????? ??????? ?????? ???? ???? ?? ?????-????? ??????? ?????. ??????, ?? ?? ????????? ????? ??? ?????. ????????, ??????? ?????? ?????? ?????? ?????. ???? ????????? ?????? ?????? ?????????? ????????? ??????? ?????? ???,?????? ??? ???? ?? ?????? ?????, ?? ???? ??????? ??? ???? ????????? ?????.?????? ?? ?????? ??? ??????? ?????????? ?????, ?????? ??? ???????? ?????. ????? ????? ?? ????????? ??????? ????????? ?????. _ ??????, ????????? ?????????. ??? ???????? ???????. ??? ??????, ????? ???????? ???? ????? ???? ??, ????? ?????? ???????,_ ??? ?????? ????????? ???????. _ ??, ??? ??????, ?????. ??? ????? ?????????? ??? ??????? ??? ?????. ???????? ???????? ???? ????? ???????? ?????????. ??????? ????? ??????,_ ??? ??????????? ???????????. _ ?????, ??????, ????? ????? ????? ??????????, _ ?????? ????? ??????? ??????? ???????? ????? ??? ??????? ??? ????? ???, ????-????? ???????? ?????._ ???????? ????????? ??? ??????. ?????????? ?????? ?????? ?????? ?????? ?????. ??????? ???? ?????????? ???????? ??????????? ?????? ?????? ?????? ???, ????? ??????? ?????? ?? ???????. ?? ????????? ???? ??????? ??? ????? ??????? ????? ?????. ??? ????? ????????? ????? ?? ?????? ?????? ???, ?? ????????? ???????????? ??? ????? ????????? ??? ??? ?????????, ?????? ?? ???? ??????? ????????????? ????? ????? ????? ????. ????? ?? ????? ????? ?? ?????? ?????.????? ??????? ???, ??? ?????? ????????, ??????? ????????? ?????.??? ??????? ??????? ???????? ?? ???? ????? ?????. ??? ???? ???????? ???? ?? ??????????? ?? ?????? ??????. ?? ???? ????? ????? ?????? ???????? ?? ?? ?????? ???? ??????. ?????? ????? ????????? ?????, ?? ????? ????? ?????, ?? ??????? ?????? ??????? ???, ??? ??????? ???? ????????, ????? ????? ?????. ????? ?????? ??? ???, ???? ??????? ????? ?????? ????????? ??? ??????. ??? ??? ??? ??? ?????? ??????????? ???? ?????? ??????? ????????. ???????? ??? ?????-?? ???-?????? ????? ??????, ??? ??? ????? ???????? ?????? ??? ??????? ???????.????? ????? ??????????? ????? ??? ????? ??? ??????? ??????? ???, ???????? ???????? ???????? ??????: _ ??????, ????? ????? ????? ???, ????? ???????? ?????????,_ ??? ??? ??????? ????? ?????? ??????? ?????? ?????????? ???????, ??????????? ?????????? ??????? ???????? ?????? ??????? ??? ?????? ????????.??????? ??????????? ???????? ?????? ??????? ????? ?????????, ??????????? ??????? ????? ??, ???, ?????? ???? ?? ????? ????? ????? ??, ??? ?????? ????? ????? ??????. ???????? ????????? ?????? ?????? ??????: _ ????????, ????? ?????????,_ ????? ???, ????? ????????: _ ???? ?????? ??? ???????, ????? ??? ????? ???????,_ ??? ???????? ??????? ?????? ??????????? ????????? ??????? ??????? ??????. ??? ??? ???? ???? ???? ????????? ??????????? ??? ????????? ???? ???? ????????? ???? ??????? ???? ?????? ???-???? ?????? ????? ?????. ?????? ???????? ?????? ???? ?????? ??? ???????? ?????? ??? ???????, ??? ??????? ???? ??????, ??????? ????? ????? ??????? ???? ?????? ???. ????? ????? ?? ??? ?????? ????? ??? ??????????. _ ???, _ ??? ?????? ????? ??? ?????????, _ ??? ??? ?????????, ????? ??? ????? ???? ???????? ??????, ???? ????????? ?? ??? ??????? ??????????? ???????? ???????? ?????? ???? ???-?? ????? ???????. ????????? ??????? ????? ??? ??? ????????? ???? ???????? ?????. ????? ????????? ???????? ?????????????????. ??????? ????? ?????????? ?????, ?????? ?????? ???? ??? ??????. ?????? ?? ??????? ???????? ?? ??????? ????? ??????? ????? ??????. ??? ??? ????? ??????? ?????????? ???, ????? ?????? ?????? ????? ?????? ?????. ??? ??????? ???-??? ???? ?? ????? ?????? ???????? ??????? ??????? ??????. ?? ?????????? ?????, ??? ???????? ?????? ????? ?????-????? ????? ????? ????. ??? ??? ???????. ?? ???????? ??????? ????? ????? ??? ???????? ????? ????? ?????????? ????????? ???. ?????? ??????? ?????, ???? ????? ??? ?????? ????????? ????????? ?? ????-????? ???. ???????? ??? ???????, ????? ????? ??????? ???????? ???? ??????-??? ??? ??????. ??? ?????? ???? ?? ???????? ????????. ???, ???????, ????? ????? ????????, ???, ?????? ??????? ?????????.??, ????? ????? ???!? ??? ?????????. ?????? ??????-?????? ???? ?????. ??? ???????? ?????? ???? ????? ??? ???????. ???? ????? ?????. ?????? ????? ??? ???? ??? ??????. ???????? ????? ???? ?????. ??????????? ??? ?????? ???? ??????? ?????? ???????? ????????? ?????? ?????? ???????. _ ????? ??? ????????? ??????. _ ??,_ ??? ??? ??????? ????????? ?????? ?????. _ ?????, ??? ???????, ?? ???????? ???,????? ?????? ??, ????? ?????? ??, ??? , ??? ???????? ????? ??????? ???????? ????? ??????? ?????? ??, ??? ???? ??????, _ ?????? ???????? ????? ????? ???? ???????,_ ?????? ??? ??????? ????? ??????.??? ????? ???? ??????????? ???? ??? ??? ???? ???????.?????? ?? ???????? ???? ??????? ??? ???? ??????? ???????... ?????? ??????? ????? ???? ????? ????? ????? ?????. ??? ??? ????? ???? ???? ???? ?????? ???????? ????? ?????. _ ???????? ???? ????? ???!_ ??? ?????? ?????? ????????? ????? ??????? ??????? ??????? ?????. ?????? ?? ???????? ??? ?????? ??? ?????? ???? ?????. ????? ????? ?????? ?????, ??????? ????? ????? ???????? ?????? ?????. ??????????? ????? ???? ??????? ???? ?????? ?????????? ???????? ????. ??????????? ????????? ???? ??? ??????? ????? ????? ????? ?????. ?????? ?????????? ??????? ???? ???? ??????.???? ?????? ?????? ????? ????? ?????? ???? ?????????? ??????????? ???????? ????? ????? ???????.????????? ????? ??????? ???????? ???????? ???? ?????.?????????? ????? ?????????, ??????? ????????? ????? ???????? ?????? ????.????? ?????? ??? ???? ??????, ?????? ??? ???? ???? ????? ??????? ?? ???????. ????????? ?????? ????? ????????? ?????. ??????? ?????? ????? ?????? ??????? ?????. _ ??? ???????? ???, ???? ???????? ?????? ????,_ ??? ?????? ????? ???????. _ ?? ??? ??? ??? ???????. ??????????? ????? ????????? ?????? ????? ?????????? ???. ????? ???? ???? ?????,_ ???????? ?????? ????????? ?????,_ ?????? ??? ?????? ???????????, ??????? ??? ????????? ????????. ???????? ??? ????????, ??? ?????? ???? ???? ??? ???????? ?????? ??? ???????? ?????-????? ???????.??????? ????? ??? ????????? ????????? ?????. ?????? ????? ????? ???-?? ???? ???????????? ????? ???? ???, ???? ?????? ??????? ?????? ?????? ??? ?????? ??????? ??????????? ??? ??????? ???????? _ ??????? ??????? ?????? ????? ???,_ ???? ?????? ?????????? ???????? ?????. _ ?????? ???????, ?? ??????? ??????? ??? ???????? ?????? ??????,_ ???? ???????? ????? ??? ?????? ??????? ??-????? ??? ??? ??????????. ?????? ??? ???????? ?? ??? ?????. ??? ?????? ???? ???? ???????. _ ????????????,_ ???? ???????? ?? ????? ?????? ??? ??????,_ ????? ????? ???????. ????? ?????, ??? ??? ??? ????????. ???????? ?????? ????????, ??????? ?????, ?????? ???????, ???? ?????? ???? ?????????? ???? ??????. ???????? ????? ?? ?????? ?????-???????? ??????? ????????? ?????????? ????? ???????? ?????. ??????? ??????????? ???????? ????? ????? ??????? ??????: _ ???? ?????? ????? ????? ????? ??????? ???, ????, ?????? ?? ??? ????,_ ??? ?????????? ?????? ??????? ?????. ???????? ????? ??????? ???? ???? ?????, ??????? ????. ????? ????? ?????, ????????, ????? ??????? ??????, ??????, ?? ????? ?????-????????? ?????? ????. ???????? ??????? ????????? ??????? ???????? ???? ?????. ????????? ?????? ??????? ??????? ????? ????? ???????. _ ???? ????? ??????? ????,_ ???? ??????. _ ??????? ??????? ????? ?????? ?????,_ ??? ???????? ????? ????? ??????? ????? ?? ???????? ?????? ???? ?????. ???????? ???? ???? ??? ?????. ????????? ????? , ????? ????. ????? ?????? ???????? ????????? ?????,_ ??? ???????? ?????-??????? ????? ??????? ????? ?????, ??????? ????? ????. ???????? ??????? ?????-?????????? ????? ????, ???????? ?????? ??? ???????? ????? ?????? ?????. ??? ???????? ?????? ????????? ??????? ??, ??? ????? ?????? ???????? ??????? ????. ????? ???? ?????????,_ ??? ???????? ????????? ????? ???????? ??? ????????? ???? ??? ?????? ?????. ????? ?? ?? ??????? ????? ??? ????.???????? ??? ????? ???????? ???? ????????. ??? ????? ???????? ???????? ???????: _ ???? ???? ?????? ????? ??? ???_ ???? ???????? ???????. ?????? ???????? ????? ?????, ??? ??????? ???? ???? ??????. ????? ????? ?????? ????.???? ???? ???? ????????? ?????? ???????? ????? ?????????? ????? ???? ??????? ?????. қаптарында өткен күндері мен алдағы жақындап келе жатқан ажалдың үрей көлеңкесін сан құбылтып ойлап жатыр еді. Сырттан көпке дейін естіліп тұрған әйел зары да бірте-бірте басылып қалды. Мүмкін, ол да зарлаймын деген жоқ шығар. Зарлауға, жылауға шамасы келмей қалған шығар. Әлде кімдердің сыртқы жақтан күбірлеген дауыстары естіліп тұрған еді,сәлден соң бәрі де тындым болып, үй ішін ғажайып бір үрей тыныштығы басты.Бекбай үй ішінің ала көлеңке тартқанына қарап, күннің кеш кіргенін білді. Аздап болса да Гүлсімнің көңілін жұбатқысы келді. _ Гүлсім, басымызды көтерейік. Күн бейуақыт болыпты. Кім біледі, бүгін Берікбол ағам келіп қала ма, түнде түсіме кіріпті,_ деп Бекбай күңгірлей сөйледі. _ Әй, кім біледі, Бекей. Мен ыңғай қорқынышты түс көргелі көп болды. Берікбол екеуіміз ұзақ жасай алмайтын сияқтымыз. Әйтеуір бізді ұмытпа,_ деп Гүлсімзорға күлімсіреді. _ Қойшы, Гүлсім, ондай жаман сөзді айтпасаңшы, _ Бекбай басын көтеріп орнынан тұрмақшы болып екі қолымен жер тіреп еді, буын-буыны дірілдеп кетті._ «Жығылып түспейін» деп ойлады. Жамбасымен ақырын сырғып пештің аузына барды. Қураған ағаш жаңқаларын қағазбен араластырып пештің аузына тыққан соң, басын көтеріп отырып от тамызды. От жанысымен үйге ғажайып бір әдемі жылылық пайда болды. Бұл шақта Гүлсімнің аздап су ішкісі келген еді, ол қайнағасы Берікқазының бір айдың алдындағы «Су іше бермеңдер, құрғақ су ісік ауруына шалдықтырады» деген сөзін есіне алды. Сонда да аздап болса да ішкісі келді.Басын көтеріп еді, екі құлағы шыңылдап, көздері қарауытып кетті.Пеш аузында отырған Бекбайды да көре алмай қалды. Бұл үйде сүйектің нілі де қалмағанына үш күннен асыпты. Аз ғана сүйек нілін талшық еткеніне де он күннен асып кеткен. Гүлсім басын көтергісі келді, оң қолын жерге тіреп, оң қырымен тұруға ұмтылып еді, жер тіреген қолы дірілдеп, буыны құрып кетті. «Өлім хабары осы ғой, енді басымды мәңгі көтере алмаспын» деп ойлады. Дәл осы шақ көз алдына Берікболдың биік балуан кескіні елестеді. Екеуінің бір көріп-ақ бір-біріне ғашық болған, сол бір тәтті ләззатты шақтар көз алдынан шұбырды.Екеуі Ертіс жағасындағы әдемі көк дөңде қол ұстасып отырған еді, Берікбол жүктеу/скачать 1,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|