Жүйке орталықтарының Қасиеттері жүйке орталығы
жүктеу/скачать 34,88 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Орталық жүйке жүйесіндегі қозу
| 4)Кері байланыс принципі (кері афферентация) жүзеге асырылатын реакциялар туралы ақпаратты афференттік талшықтар бойынша (мысалы, бұлшықеттердің проприорецепторларынан қозғалысы туралы) оны іске қосқан жүйке орталығына кері жіберу мүмкіндігін білдіреді. Кері байланыстың арқасында тұйық нейрондық тізбек (контур) қалыптасады, ол арқылы реакцияның орындалу барысын бақылауға, егер олар іске асырылмаса, күшті, ұзақтықты және басқа да реакция параметрлерін реттеуге болады.
Кері байланыстың қатысуын терінің рецепторларына механикалық әсер ететін иілгіш рефлексті іске асыру мысалында қарастыруға болады (сурет. 5). Бұлшықеттің рефлекторлық қысқаруы кезінде проприорецепторлардың белсенділігі және осы бұлшық етке иннервациялайтын жұлынның а-мотонейрондарына афференттік талшықтар бойынша жүйке импульстерін жіберу жиілігі өзгереді. Нәтижесінде кері байланыс арнасының рөлін бұлшық ет рецепторларынан жүйке орталықтарына қысқарту туралы ақпаратты беретін афференттік талшықтар орындайды, ал тікелей байланыс арнасының рөлі — бұлшық етке баратын мотонейрондардың эфференттік талшықтары орындайды. Осылайша, жүйке орталығы (оның мотонейрондары) қозғалыс талшықтары бойынша импульстердің берілуінен туындаған бұлшық еттердің жай-күйінің өзгеруі туралы ақпарат алады. Кері байланыстың арқасында өзіндік реттеуші жүйке сақинасы пайда болады. Сондықтан кейбір авторлар "рефлекторлық доға" терминінің орнына "рефлекторлық сақина"терминін қолдануды ұнатады. Кері байланыстың болуы қанайналым, тыныс алу, дене қызуы, мінез-құлықтық және басқа да ағзаның реакцияларын реттеу механизмдерінде маңызды және әрі қарай тиісті бөлімдерде қарастырылады. Орталық жүйке жүйесіндегі қозу Қозу жүйке клеткасының деполяризациясының нәтижесі болып табылады, ол натрий мен кальцийдің иондарына мембрана өткізгіштігінің жоғарлауымен немесе калий және хлор иондары үшін өткізгіштігінің төмендеуімен байланысты болуы мүмкін. ОЖЖ-гі қозудың таралу ерекшеліктері: суммация, конвергенция, реверберация, иррадиация, қозудың тек бір жаққа таралуы – рецептордан аралас нейрондар арқылы эффекторға. Жүйке орталықтарындағы қозудың суммациясы физиологиялық реакцияны дамытады, егер жеке қоздыратын әсерлердің күші айтарлықтай қозу табалдырығынан төмен болса, бірақ мұндай импульстардың уақытша және кеңістік жинақталуы эффекторлы клетканың қозуын тудырады. Жүйке орталықтарының функциональдік лабильділігіне және иннервацияланатын жұмысшы мүшелерге сәйкес келетін тітіркену ырғағын белгілі бір қозу ырғағына трансформациялау нәтижесінде ОЖЖ пессимумның (пессимальды тежеу) пайда болуының алдын алады. Иррадиацияның қасиеті нәтижесінде жүйке орталығына түсетін әрбір жеке жүйке талшығының қозуы импульстар арқылы орталықтан көптеп шығатын талшықтарға таралады. Жүйке орталықтарының интегративті іс-әрекетін қамтамасыз ететін конвергенция қасиеті. Аралас нейрондар жүйесіндегі импульстардың созылмалы айналымымен байланысты реверберация қасиеті афферентті қозудың қасиеттерінің уақытша сақталуын қамтамасыз ететді. жүктеу/скачать 34,88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|