Жұлынның құрылымдық үйлесуі. Жұлынның қызметтері
Үлкен жарты шар қыртысының ОЖЖ-нің басқа бөлімдерімен байланысы
жүктеу/скачать 9,29 Mb.
|
| 18.Үлкен жарты шар қыртысының ОЖЖ-нің басқа бөлімдерімен байланысы .
Ми кыртысы бірнеште әрекеттік аймакка (зонаға) бөлінеді. Ма сы Нарларынын сезiмдiк (сенсорлык) аймагы кыргыстын әжептәуір белiгiн камтиды. Булар көбiнесе шеттегi кабылдагыштардын ми кыр тысындагы проекция орны. Мидын әр сынарынын арткы орталык кат парында (girus postcentralis) денелік (тері, ет, буын қабылдағыштары) және вегетативтiк сезiм проекциясы орналаскан. Муны 1-шi денелік сезiмдiк аймак деп атайды. Ал II-ші сезiмдiк аймак 1-аймактан ішкері, Сильвиев сайынан тысқары орналаскан. Оган таламустын арткы және вентральдык арнамалы ядроларынан мәлiметтер келіп түседi. Денелік-сезiмдiк аймактарда талдау, бірлестiру және тітіркендіргіштін әсеріне, әсер еткен кабылдау аясына байланысты түйсік дәрежесi өзгерiстерiн анықтау үрдiстерi журедi. Мндын шүйде бөлiгiнiң iшкi бетiнде екi сайы (sulcus calcarinus) тұсында, 17, 18, 19 аланда көздiн торлы кабыгынын проекциялык аланы орналасқан. 6, 7, 8 аймактарда дәм, иіс, ішкі ағзалардын хеморецепторларының проекция аймактары бар. Есту аймагы 41 және 42 аландарында негiзiнен жогаргы самай белiгiнiң латеральдык сайында, ал колденен катпарының 20-21 алан дарында сезiмдiк сойлеу, тіл орталыгы (Вернике) орын алған. Моторлық сойлеу орталыгы сол жак жарты шардын мандай бөлiмiнiң төменгi катпарында орналаскан. Бул орталык бузылса адам сөйлей алмайды, бiрак баскалардын сезiн естиді және тусiнедi. Моторлық аймақ организмнiн ерiктi козгалыстарын камтамасыз ететін орталык алдынғы орталык катпарда (girus precentralis) 4-6 аланда орналаскан. Ми сынарларынын iшкi бетiнде және мандай болiмiнде косымша моторлык аймак бар. Мидын екi жарты шарынын кызметi бiрдей еместiгiн 1981 жылы Роджерс Спери (Нобель сыйлыгынын лауреаты) далелдеп берді. Спери мидын сол жак кыртысы көбiнесе екiншi сигналдык жүйе кызметiн аткарады, ягни сейлеу, санау, дерексіз ой, дуние тану, пікір тудыру, келешекті болжау. Мұнымен катар сөйлеу мен козгалыс кимылдарды уйлестiру кызметiн аткарады. Мидын бул сынарын дунне тану қызметiне байланысты "оптимист ми" деп сипаттайды. Мидын он жак сынарынын кызметі музыканы тусіну, кергендi дәл суреттеу, сырткы ортага бейімдеу, бағдарламалык және кабыл дағыштардан түскен хабарларга байланысты ой, пиар тудыру, өткен кеткен окигаларга карайлау. Бул мидын кызметi көбiнесе мидын сезiмдiк аймагымен байланысты. Мндын он сынарын кебiнесе "nec симист" ми деп атайды. жүктеу/скачать 9,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|