Жұлынның құрылымдық үйлесуі. Жұлынның қызметтері
Аралық мидың ОЖЖ-нің басқа бөлімдерімен байланысы
жүктеу/скачать 9,29 Mb.
|
| 16. Аралық мидың ОЖЖ-нің басқа бөлімдерімен байланысы .
Аралык миға көру төмпешігі (таламус), темпешікасты (гипо-та ламус), темпешікустi (эпиталамус) құрылымдары жатады. Аталган курылымдар II ми карыншасын жан-жағынан коршап, онын кабыр гасын курады. Сондыктан бул кұрылымдардын кызметiне, әсiресе пшоталамуска карыншаны толтырган суйыктык, канда еріген зат тар, гормондар тiкелей әсер ете алады. Эпиталамус күмбез денесінін (аркус) сүйелдi денеасты жасушалар мен ішкі сөлініс безі - эпифиз ден турады. Таламус коп ядролы келемi және кызметi жағынан ен көрнектісі. Ол аркылы ми кыртысына әртүрлi сезiм серпiнiстерiн өткiзетiн жуйке талшыктары етеді. Таламус. 40 шакты ядролардан турады. Бұлар қызметiнiн маны зына карай арнамалы, бейарнамалы, уластырушы (ассоциативтік), козгалткыш деп бөлiнедi. Арнамалы ядроларына жулынның өрлеуіш жүйке талшыктары ар кылы дене кабылдагыштарынан келетiн түрлi сезiмдiк акпараттармен бірге көзден, құлақтан шыгатын сезiм серпiнiстерi жиылып, одан әрi ядролардын талшыктары аркылы ми кыртысына жеткiзiледi. Бұл ядро нар бузылса, шеттен келетiн әсерлер сезiлмейдi. Қозғалтқыш ядроларга мишықтан және кыртысасты базальдык ялролардан серпiнiстер келiп түседi және ми қыртысынын козгалткыш зонасына проекциялык серпіністер жеткiзедi. Сондыктан бул ядролар кныылды реттейтін жүйе катарына кiредi. Ми кыртысы таламустын арнамалы және бейарнамалы ядролар кызметін тежеушi және женілдетуші әсер ете алады. Мундай екі жақты байланыстар ми кыртысынын интегративтік кызметiн iске асыруда және физиологиялык әртүрлi жагдайларды реттеуде манызды орын алады. Ішкі ағзалардын кызметiне гипоталамус вегетативтік жүйке жүйесі және эндокриндік бездер аркылы әсер етеді. Ол жүрек-тамыр, iшкi селініс бездер, ас корыту, бүйректер кызметiн, зат алмасуын, несептi шыгаруын реттейді. Мұнымен катар iшкi орталық және дене кызу турактылыгын сактайды. Гипоталамус дене кимылдарының вегета тивтiк озгерiстерiн камтамасыз етедi. Гипоталамус гипофиз аркылы шеткі сөлініс бездерiнiн гормон шы ғаруын бірде күшейтіп, бiрде азайтып организмнiң көптеген әрекет терiн реттейдi. Сойтiп гипоталамус гипофизбен бiрiккен әрекеттік гипоталамустык-гипофиздік жуйе курады. Гипоталамустын кейбiр жер лерiн тiтiркендiрсе, денеге жагымды (унамды) сезiмдер туады. Егеу куйрыктын осы ядроларына микроэлектрод бекітіп, оны токпен бай ланыстыратын тутка койылган белмеге коя бергенде байкаусызда оны басып калып жанагы ядроларды тiтiркендiрсе, ол сол жерден кетпес тен тутканы баса береді жүктеу/скачать 9,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|