Жобаны орындау бойынша есеп
Covid-19 пандемиясының жолаушылар кӛлігінің қаржылық- экономикалық жағдайына әсері
жүктеу/скачать 0,94 Mb.
|
диплом материал
Covid-19 пандемиясының жолаушылар кӛлігінің қаржылық- экономикалық жағдайына әсері2020 жылғы наурызда ҚР-да covid-19 пандемиясының республика халқына әсерінің басталғаны туралы танылды және осыған байланысты тӛтенше жағдай режимі және азаматтардың ел шегінде және шет елдерге жҥріп- тҧруына шектеу енгізілді. Ӛңірлердің (облыстардың) және ірі елді мекендердің (Нҧр-сҧлтан, Алматы, Шымкент қалаларының), сондай-ақ жекелеген елді мекендердің (Ӛскемен, Семей) шегінде жҥріп-тҧруға шектеулер қойылды. Карантин кезеңінде (19 наурыздан 2 сәуірге дейін және 2020 жылғы 5 шілдеден 2 тамызға дейін) қалалық жолаушылар тасымалын жҥзеге асыру да шектелді: кейбір қалаларда, мысалы, Нҧр-сҧлтан және Шымкент қалаларында жолаушылардың қалалық және қала маңындағы тасымалдары толығымен тоқтатылды, Алматы қаласында және кейбір облыс орталықтарында автобустардың желіге шығу саны қысқартылды. Карантин кезеңінде жолаушылар тасымалын жҥзеге асыруда белгілі бір шектеулер сақталды: кӛлік қҧралдарындағы жолаушылардың әлеуметтік алыстауын сақтау және бетперде кию, автобустардың желіде болу уақытын қысқарту, желідегі автобустар санын азайту. Коронавирустық пандемияның әсері халықтың қозғалыс санына теріс әсер етті. Қалалық және қала маңындағы маршруттарда жолаушылар ағыны кҥрт тӛмендеді, халықаралық тасымалдарда тасымалдар толығымен тоқтатылды, қалааралық облысаралық тасымалдарда жолаушылар тасымалдарының тӛмендеуі де байқалады. Мысалы, Алматыда карантин кезеңінде тасымалданатын жолаушылар санының он есе тӛмендеуі байқалды, Нҧр-сҧлтан мен Шымкентте Жолаушылар тасымалы жҥзеге асырылмады. Карантинге жатқызылған уақытта қалалық және қала маңындағы маршруттардағы жолаушылар ағыны да ӛзінің бҧрынғы мәндеріне жеткен жоқ, олар бойынша тасымалдау кӛлемі орташа алғанда бҧрынғы мәндерінің жартысын қҧрайды. Жолаушылар ағынының кҥрт тӛмендеуі автотасымалдаушылардың табыстылығына теріс әсер етті. Сарапшылардың бағалауы бойынша кірістердің жиналуы екі немесе одан да кӛп есе тӛмендеді. Сонымен бірге шығын бӛлігі айтарлықтай ӛзгерген жоқ. Шығындардың кейбір тӛмендеуі автобустардың желіге шығу кестесінің тӛмендеуіне немесе тасымалдау уақытына шектеулерге байланысты отын шығындарына ғана қатысты. Шығындардың қалған баптары (жҥргізушілердің, кондукторлардың, жӛндеу жҧмысшыларының жалақысы, салықтар, ҥстеме шығыстар, жылжымалы қҧрамды техникалық қызмет кӛрсетуге және жӛндеуге арналған шығындар) іс жҥзінде ӛзгерген жоқ. Covid-19 пандемиясы кезеңінде кірістердің айтарлықтай жетіспеушілігінің салдарынан тасымалдаушылардың қаржылық- экономикалық жағдайы одан әрі нашарлады. Осылайша, кірістердің тӛмендеуі және жылжымалы қҧрамның лизингі бойынша уақтылы тӛлемдердің мҥмкін еместігі салдарынан Алматыда бір автокәсіпорын ӛзін банкрот деп жариялады. Бҧл Алматы автопарктері тасымалдаушылардың шығындарын ЖАО субсидиялау салдарынан елдің басқа ӛңірлерімен салыстырғанда анағҧрлым тиімді жағдайда болғанына қарамастан орын алды. Қалалық, қала маңындағы, облысаралық және халықаралық қатынастардағы тасымалдаушылардың қызметіне пандемияның әсер етуі нәтижесінде тасымалдаушылардың кҥзгі-қысқы кезеңдегі жҧмысқа (тосол, қысқы шиналар сатып алу) дайындығы бойынша елеулі қиындықтары бар және жҥргізуші кадрларын жоғалтуы мҥмкін. Осылайша, ҚР Ҥкіметі, орталық УО және ЖАО тасымалдаушылардың қаржы-экономикалық жағдайын тҧрақтандыру бойынша шҧғыл шараларды қабылдамаған жағдайда, қалалық және қала маңындағы қатынаста жолаушылар тасымалының бҧзылу ықтималдығы бар. Сонымен қатар, COVID-19 коронавирус пандемиясының ел экономикасына әсерін азайту мақсатында ел басшылығы мен оған қатысы бар мемлекеттік органдар бірқатар шаралар қабылдады. Атап айтқанда: Салық кодексіне ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаттары жолаушылар кӛлігі саласында ҚҚС-тан босату бойынша ӛзгерістер енгізді. ҚР Президенті "ҚР Ҥкіметінің 2020 жылғы 1 қыркҥйектегі "Қазақстан Жаңа нақты ахуалда: іс-қимыл уақыты" атты Мемлекет басшысына Жолдауын іске асыру жӛніндегі шаралар туралы" 2020 жылғы 14 қыркҥйектегі № 413 Жарлықты бекітті, онда ҚР Ҥкіметіне 2020 жылдың соңына дейін шағын және орта бизнес субъектілері ҥшін еңбекақы тӛлеу қорынан бюджеттен тыс қорларға барлық аударымдарды жою тапсырылды. Бҧдан басқа, тӛтенше жағдай режимі жарияланған сәттен бастап экономиканың зардап шеккен секторларында шағын және орта бизнестің барлық қолданыстағы кредиттері бойынша жылдық 6% - ға дейін пайыздық мӛлшерлемелерді субсидиялау жҥргізіледі; ведомствоаралық комиссияның отырысына облысаралық және халықаралық қатынаста жолаушылар тасымалын жҥзеге асыруға рҧқсат беру туралы мәселе шығарылады. Әлеуметтік маңызы бар автобус маршруттарындағы кәсіпкерлердің қызметін реттейтін НҚА саласындағы маңызды оқиға жолаушылар ағынының айтарлықтай тӛмендеуі жағдайында пандемия кезеңінде есептік тариф бойынша материалдарды дайындау ҥшін нормамен қамтамасыз ету бойынша орталық УО-ның жедел реакциясы болып табылады. ҚР ИИДМ 18.07.2020 ж. №04-1- 27/ЗТ-А-1442 хатымен (№04-1-27 / ЗТ-А-1442) ЖАО-ға Тӛтенше жағдайлар кезінде және эпидемия кезінде тасымалдаушылардың қызметін қаржыландыру және қажеттіліктен толық кӛлемде тасымалдаушылардың шығындарын субсидиялауға мҥмкіндік беретін Қолданыстағы НҚА-ға тҥсініктемелер берілді. жүктеу/скачать 0,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|