Жумагулова айша алгабековна
жүктеу/скачать 1,47 Mb. Pdf көрінісі
|
|
3.2 Эмотивтік құзыреттілікті қалыптастыру мен дамыту технологиясы Эмотивтік құзыреттілікті қалыптастыру мен дамыту үшін оқыту технологиясын пайдаланудың тиімділігі зор. Қазіргі кезде әдіскерлердің басым бөлігі оқыту үдерісінің технологиялық дамуына ерекше назар аударады (Ж.А. Қараев, Б.А. Тұрғынбаева, Ә. Жүнісбек, Қ.Қ. Қабдықайыров, Қ. Әбдіғалиев, К. Өстеміров, Ш.Т. Таубаева, Б.Т. Барсай, Н. Нұрахметов, Қ.М. Нағымжанова, М.М. Жанпейісова, К.Ж. Бұзаубақова, С. Көшімбетова, Б.Тұрғынбаева, А.Қ. Әлімов, Ф.Б. Бөрібекова, Н.Ж. Жанатбекова, М.Ю. Бухаркина, Е.С. Полат, И.В. Роберт, А.В. Хуторской, А.Н. Шамов, В.Б. Беспалько, В.В. Данилов, В.К. Дьяченко, Б.Т. Лихачев, Г.К. Селевко, С.Н. Лысенкова, В.Ф. Шаталов, Е.Н. Ильина және т.б.). Н.Ж. Құрман педагогикалық технология ұғымының бүгінгі күні оқыту аясына тұрақты еніп болғанын айтып, оған мынадай анықтама береді: «Біріншіден, «педагогикалық технология» деп техникалық құралдарды оқыту үдерісінде қолдану мүмкіншіліктері айтылады. Екіншіден, «педагогикалық технология» деп оқыту процесінің өзін жүйе ретінде құру мен басқару, диагностикалық мақсаттар қойып,соған тиімділікпен жету жолдарын ғылыми негізде ұйымдастыру танылады» [197]. 105 Ш.Қ. Құрманбаева педагогикалық технологияларды «алдыға қойған мақсатқа жету үшін, таңдап алынған форма, әдіс, оқу тәсілдерінің тиімділігін және ағымдық нәтижелерді тексеру мен бағалау үшін оқу үдерісін басқарудың әдістері мен құралдарының жүйесі», – дей келе мынадай анықтама береді: «Технология – оқытудың жоспарланған нәтижесін бағдарлау; оқыту модельдерінің жиынтығы; берілген нақты шарттарда тиімді модельді таңдап алудың өлшемдерінен тұратын кешен» [157, б. 229]. Э.Г. Азимов оқыту технологиясын: «аз уақыт ішінде аз күш-жігер мен аз құралдар жұмсау арқылы оқу мақсатына жетуді қамтамасыз ететін еңбекті ғылыми ұйымдастырудың ең ұтымды әдістерінің жиынтығы», - деп түсіндіреді [198]. М.П. Нечаев пен Г.А. Романов: «Педагогикалық технология – бұл педагогикалық іс-әрекеттің сәтті болуына кепілдік болатын нақты ғылыми жобалау», - деп тұжырымдайды [199]. В.И. Загвязинский мен И.Н. Емельянова педагогикалық технологияның келесі сипаттарын ажыратып көрсетеді: 1) үнемділік; 2) диагностикалық мақсаттар; 3) бақылау мүмкіндігі; 4) нәтижелерді түзету мақсатында құралдарды түрлендіру [200]. Оқу үдерісін технологияландырудың белгілері ретінде А.Н. Шамов мыналарды атап көрсетеді: 1) білім беру мақсаттарының толық сипаттамасы; 2) жоспарланған (болжанған) нәтижелерге қол жеткізудің кезең-кезеңдік сипаттамасы (жобалау); 3) білім беру және әлеуметтік-мәдени ақпаратты беру, ұсыну, қабылдау, өңдеудің психологиялық, педагогикалық және техникалық құралдарын жүйелі пайдалану; 4) оқу үдерісін түзету және бағалау мақсатында кері байланысты жүйелі пайдалану; 5) нәтижелерге қол жеткізу кепілдігі; 6) мұғалімнің шеберлігіне қарамастан оқу үдерісінің өнімділігі; 7) жұмсалатын ресурстар мен оқытушының күш-жігерінің оңтайлы қатынасы [192, с. 14]. Технологияларды дамытуға қойылатын талаптар ретінде автор мыналарды ұсынады: 1) инструменталдылық (яғни оқытушы мен студенттердің іс-әрекетін анықтау және алгоритмдеу); 2) білім алушылардың танымдық мүмкіндіктерін олардың қажеттіліктері мен қызығушылықтарын ескере отырып кеңінен қолдану; 3) тілдің немесе сөйлеу әрекетінің белгілі бір аспектісін оқытқанда жоғары оқыту тиімділігіне қол жеткізу; 4) оқытушы тарапынан бақыланатын оқыту іс-әрекетін білім алушылардың дербестігімен (танымдық қызығушылығы, тілдік және филологиялық ой-өрісі, тілдік шығармашылық пен креативтілік негізінде) ұтымды үйлестіру; 5) сабақта ұтымды және пайдалы білім беру ортасын құру; 6) білім беру үдерісі қатысушыларының белсенді әлеуметтік өзара әрекеті [192, с. 14]. Ш.Қ. Құрманбаева технологияларды педагогикалық тұрғыдан құрастырудың шарттары ретінде мыналарды көрсетеді: – ақпараттың логикалық құрылымының оқу мазмұнына сай болуы; – таным үдерісінің жоғары өнімді деңгейде болуы; – оқытудың жеделдете жүргізілуі; – дамытушылықтың тиімді жүзеге асуы; 106 – технологияның бейімділігі; – оқытушы - тіл үйренуші жұмысының синхрониясы; – ақыл-ой және дене күшіне түсетін жүктеме мөлшерінің сәйкестілігі [157, б. 230]. Қазіргі уақытта оқу үдерісінде: 1) педагогикалық қарым-қатынасты ізгілендіру және демократияландыру негізіндегі технологиялар (тұлғаға бағдарлы педагогикалық технология, білім беруді ізгілендіру технологиясы, т.б.); 2) оқушының әрекетін белсендіру және интенсивтендіру технологиялары (ойын технологиясы, проблемалық оқыту технологиясы, тірек сигналдар технологиясы, т.б.); 3) оқыту үдерісін басқару және ұйымдастырудың тиімділігі негізіндегі технологиялар (интербелсенді оқыту технологиясы, нысаналы оқыту технологиясы, деңгейлеп оқыту технологиясы, дифференциалды оқыту технологиясы, ұжымдық оқыту технологиясы, топтық оқыту технологиясы, компьютерлік оқыту технологиясы, т.б.); 4) оқу материалын әдістемелік жетілдіру және дидактикалық қайта құру негізіндегі технологиялар (модульдік оқыту технологиясы, оқу мен жазу арқылы сыни тұрғысынан ойлауды дамыту технологиясы, т.б.); 5) оқушының білім деңгейін жетілдіру технологиялары (дидактикалық бірліктерді ірілендіру – математикалық білім беру технологиясы, т.б.); 6) дамыта оқыту технологиялары белсенді түрде қолданылып келеді [201]. Ф.Б. Бөрібекова мен Н.Ж. Жанатбекова жүйелеген бұл тізімге біз қашықтан оқыту және ақпараттық-коммуникациялық технологияларды жеке енгізу керек деп ойлаймыз. Оқыту технологияларының түрлері осы аталған технологиялармен шектелмейтінін ескерткіміз келеді. Эмотивтік құзыреттілікті қалыптастыру мен дамыту технологиясы жоғарыда аталған технологияларды біртұтас оқу үдерісінде қолдануды жоққа шығармайды. Ол білім алушылардың эмотивтік құзыреттілікті игеруі бойынша оқу үдерісінің нәтижелі болуын қамтамасыз етуге бағытталады. Іске асыруға ұсынылып отырған эмотивтік құзыреттілікті қалыптастыру және дамыту технологиясы оқытудың үш кезеңін қамтиды: эмоцияларды атау, жүктеу/скачать 1,47 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|