К. Ж. Қожахметова
Педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық ұстанымдары. Педагогиканың зерттеу әдістері
жүктеу/скачать 6,1 Mb.
|
Педагогика
Педагогикалық зерттеулердің әдіснамалық ұстанымдары. Педагогиканың зерттеу әдістеріОбъективті педагогикалық шындықты тану, түсіндіру үшін педагогикалық зерттеулер жүргізіледі. Педагогикалық зерттеу – ол оқытудың тәрбиелеу мен мамандандыру заңдылығы туралы және олардың құрылымы мен механизмдері, мазмұны, принци- пі және технологиялары туралы жаңа білімдер алуға бағытталған ғылыми әрекет процесі мен нәтижесі. Педагогикалық зерттеудің теориялық және тәжірибелік эксперименталдық сипаты болуы мүмкін. Бағыты бойынша педагогикалық зерттеулер іргелік, қол- данбалы, жоспарлы болып бөлінеді. Іргелі зерттеулердің нәтижесі болып педагогикалық теория- лық және тәжірибелік жетістіктеріне қорытынды келтіретін не- месе болжамдық негізде педагогикалық жүйелердің даму үлгіле- рін ұсынатын қорытынды тұжырымдамалар болып табылады. Қолданбалы зерттеу – бұл педагогикалық процестің жеке жақ- тарын терең зерттеуге, көп қырлы педагогикалық тәжірибенің заңдылықтарын ашуға бағытталған жұмыстар. Жоспарлы білім теориялық жағдайларды ескеретін нақты ғы- лыми-практикалық ұсыныстарды негіздеуге бағытталған. Педагогикалық зерттеуді жүргізгенде келесідей принциптер басшылыққа алынуы тиіс: педагогикалық құбылыс ішкі объективті заңдардың қарама- қайшылықтары, себеп-салдар байланыстарына тәуелді және ол іс-әрекет пен тіршілік ету барысында дамиды; педагогикалық құбылыстар мен процестерді зерттеуде тұтас амалды қамтамасыз етеді; құбылысты оның дамуында зерттейді; құбылысты басқа құбылыстармен байланыста зерттейді; зерттеу амалын таңдауда кез келген ғылыми мәселелерді шешу үшін өзара толықтыратын амалдардың біреуі емес барлы- ғының жиынтығын пайдаланудан шығу тиіс; зерттеу амалы зерттелетін заттың мәніне сай болу керек; даму процесін қозғаушы күш және дамудың қайнар көзі бо- латын оған тән ішкі қайшылықтармен қорытындылаған өзіндік қозғалыс және өзіндік даму ретінде қаралады; сыналатын білімдік-тәжірибелік процеске зиян келтіретін эксперименттерді жүргізуге жол берілмейді. Педагогикалық зерттеудің амалдары – заңды байланыстарды, қатынастарды, тәуелділікті бекіту және ғылыми теория құру мақ- сатымен ғылыми ақпарат құрастыру тәсілі. Педагогикалық зерт- теуді жүргізуде жалпы теориялық әдістер қолданылады: талдау, синтез, салыстыру, индукция, дедукция, абстракциялау, қорыту, нақтылау, үлгілеу; әлеуметтік амалдар: сауалнама жүргізу, сұх- бат алу, рейтинг; әлеуметтік психологиялық амалдар: социомет- рия, тестілеу, тренинг; математикалық амалдар: межелеу, корре- ляция, т.б. (өзара байланыс, арақатынас). Педагогикалық зерттеудің амалдары теориялық және эмпири- калық- тәжірибелік болып екіге бөлінеді. Зерттеудің теориялық әдістері ғылыми фактілерді нақтылауға, кеңейтуге, жүйелеуге, құбылысты алдын ала болжауға және тү- сіндіруге, алынған нәтижелердің сенімділігін арттыруға, абстрак- тілі білімнен нақтыға өтуге, әртүрлі түсініктер мен болжамдар- дың арасында арақатынас орнатуға мүмкіндік береді. Кейбір теориялық амалдарды сипаттайтын болсақ: Талдау – зерттелетін бүтінді құрауыштарға ойша бөлу құбы- лысының жеке белгілері мен сапасын бөліп беру. Синтез – құбылыстың белгілері мен қасиеттерін ойша мағы- налы бүтінге қосу. Салыстыру – қарастыратын құбылыстар арасындағы ұқсас- тықтар мен айырмашылықтарды бекіту. Салыстырудың құрама бөлігі талдау болып табылады, себебі салыстыру кезінде құбы- лыстарда өлшенетін белгілерді жіктеу керек. Салыстыру құбы- лыстар белгілерінің арасында белгілі бір қатынастықты орнату болғандықтан, салыстыру барысында синтезде пайдаланады. Абстракциялау – заттың қандай да бір қасиеті мен белгісін оның басқа белгілері мен қасиеттерінен ойша бөлу. Нақтылау – алдын ала жіктелген абстракциялар негізінде зат- ты қайта ойша құру. Қорытындылау – процестер мен құбылыстарда ортақ белгі- лерді айыру. жүктеу/скачать 6,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|