Жасөспiрiмдiк кезең және оның ерекшелiктерi
Соңғы жылдары жас кезеңдерін атап айтқанда, жаңа туған ба- ладан бастап, жасөспірімдік шаққа дейінгі аралыққа өзгерістер енгізілді. Олар жеті сатыдан тұрады.
Жаңа туған бала (туған сәттен... бір-екі айға дейін).
Нәрестелік шақ (1-2 айдан бір жылға дейін).
Ерте сәбилік шақ (1 жастан 3 жасқа дейін).
Мектепке дейінгі балалық шақ (4 жастан 7 жасқа дейін).
Бастауыш мектеп шағы (7 жастан 11-12 жасқа дейін).
Жеткіншектік шақ (11-12 жастан 14-15 жасқа дейін).
Ерте жастық шақ (15 жастан 20 жасқа дейін).
Жас ерекшеліктеріне байланысты мәселелерді жас ерекшелік педагогикасы мен психологиясы зерттейді, олардың пәні де ба- ла, жеткіншектер, жасөспірімдік кезеңдегі балалардың білімі мен тәрбиесі.
11 жастан бастап бала организмiнiң жетiлу процесiнiң баста- луына сәйкес оның бойында физиологиялық, психологиялық жә- не педагогикалық, әлеуметтiк өзгерiстер пайда болады. Педаго-
гикалық тәжiрибеде баланың жан-жақты дамуы мен мiнез-құлқы жағынан қалыптасуының жасөспiрiмдiк шағы 10-15 жас аралы- ғына сәйкес келедi. Бұл кезде баланың бойы тез өседi. Балалар- дың сабақ үлгерiмi төмендеп, тәртiбi нашарлайды. Бұл кезеңде балаға ерекше тәрбиелiк қамқорлық қажет. Өйткенi осы кезеңнен бастап бала дамуының өтпелi кезеңi басталады. Ол алғашқы ке- зеңi болғандықтан елеусiз, байқалмай өтедi.
Жасөспiрiм шақ пен жастық шақтың арасында ап-айқын көрiнiп тұрған аралық шек жоқ, ол шартты түрде ғана алынады, тiптi көп жағ- дайда бiрiмен-бiрi үйлесiмдi болып келедi. 14-15 жас пен 16-17 жас аралығы кей жағдайларда ерте жастық шақ болып есептеледi, ал кейбiр жағдайларда жасөспiрiмдiк шақтың соңы болып есептеледi.
Балалықтан есейген шаққа өту сол қоғамның бала мен үл- кенге қоятын нормалары мен талаптарының арасындағы айыр- машылықтың болуымен айқындалады. Жастық шақ – ақыл-ой қабiлеттiлiгi артуының маңызды кезеңi.
Жастық шектеулерді анықтауда адамның физиологиялық, антропологиялық, демографиялық және психологиялық ерекше- ліктер есепке алынады.
Достарыңызбен бөлісу: |