К. Жаңабеков Г. К. Жаңабекова Жануарлар морфологиясы жəне латын терминологиясы



бет208/607
Дата30.12.2023
өлшемі3,09 Mb.
#145123
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   607
Байланысты:
Морфология-emirsaba.org

Итте шынтақ сүйек тым жақсы жетілген. Ол кəрі жілікпен ұзынынан
өзара қозғалмалы байламдар арқылы байланысады. 


Алдыңғы аяқ басының қаңқасы (скелет кисти) — skeleton manus —
тізе, алдыңғы жіліншік жəне бақай сүйектерінен құралған. Алдыңғы аяқ 
басының қаңқасы еркін қозғалатын бөлімнің төменгі дистальды бөлігі

автоподийді (autopodium) құрайды.

Тізе сүйектері (кости запястья) — ossa carpi — проксимальды жəне
дистальды екі қатарда орналасқан қысқа сүйектерден құралған. Тізе 
сүйектерінен құралған алдыңғы аяқ басы қаңқасының жоғарғы бөлігін

базиподий (basipodium) — деп атайды. Тізе сүйек-терінің проксимальды

қатарын тізенің медиальды жағынан латеральды жағына қарай ретімен
орналасқан төрт сүйек: кəрі жіліктік тізе сүйек (os carpi radiale), аралық 


тізе сүйек (os carpi intermedium), шынтақ сүйектік тізе сүйек (os carpi
ulnare) жəне қосымша тізе сүйек (os carpi accessorium) құрайды. 
Тізе сүйектерінің дистальды қатарын тізенің медиальды бетінен
латеральды жағына қарай ретімен орналасқан бес сүйек: I тізе сүйек (os carpi 
primum), II тізе сүйек (os саrpі secundum), III тізе сүйек (os carpi tertium), IV 

тізе сүйек (os carpi quartum) жəне V тізе сүйек (os carpi quintum) құрайды.
Аталған екі қатардағы тізе сүйектер өзара қатараралық, ал əр бір қатардағы 
сүйектер бір-бірімен өзара сүйекаралық байламдармен байланысқан.


192



Ерекшеліктері: Жылқыда, шошқада жəне итте дистальды қатардағы 
IV жəне V тізе сүйектері бірігіп кеткен. Иттің проксимальды қатарындағы
кəрі жіліктік жəне аралық тізе сүйектері бірігіп кеткендіктен, жоғарғы 
қатарда үш тізе сүйек болады. Күйіс қайтаратын жануарлардың дистальды
қатарында I — тізе сүйек болмайды, ал II жəне III тізе сүйектері мен IV жəне 
V тізе сүйектері өзара бірігіп кеткен. Сондықтан, олардың дистальды
қатарында екі ғана тізе сүйек болады. 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   204   205   206   207   208   209   210   211   ...   607




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет