К. Жаңабеков Г. К. Жаңабекова Жануарлар морфологиясы жəне латын терминологиясы
жүктеу/скачать 3,09 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қыргысты затты
- Шумақты аймақты
- Шогырлы аймақты
| 180 — сурет. Бүйрекүсті безі
1 - бозғылт зат, 2 - без қапшығы, 3 — кдн тамыры, 4 - жүйке, 5 - торлы аймак, 5 - шумақты (доғалы) аймақ. 7, 6, 5 — қыртысты зат. Қыргысты затты безді эпителиоциттер (эндокриноциттер) одайды. Олар бір-бірінен жұқа дəнекер ұлпалық аралыктар мен олардағы кан капиллярлары арқылы ажырайтын эндокриноциттер бығындарын түзеді. Қыртысты зат өз кезегінде бір-бірінен анық іжырайтын үш аймақтан құралған. Олар: сыртқы шумақты (догалы) аймақ, аралык шоғырлы аймақ жəне ішкі торлы аймақ. Шумақты аймақты жіңішке келген призма тəрізді эндокриноциттерден түзілген жасушалар багандары құрайды. Бағандар аралығында жұқа дəнекер ұлпалық аралыктар мен қан капиллярлары болады. Эндокриноциттерде барлық органеллалар бар. Əсіресе, агранулалы зндоплазмалық тор жакры жетілген. Эндокриноциттер су-тұз алмасуын ретгейтін минералокортикоидты (альдостерон, дезоксикортикостерон) гормондар бөледі. Бұлар стероидты гормоңдарға жатады. Шумақты
қызметіне аденогиофиз гормондары эсер етпейді. Шумақты жəне шоғырлы аймақтар аралығында майда жетілмеген жас эпителиоцитер қабаты болады. Бұлардан шогырлы жөне торлы аймақгардың эндокриноцитгері дамып жетіледі. Шогырлы аймақты пішіні текше немесе призма тəрізді негізінен акщыл боялған эндокриноциттер бағандары құрайды. Бір-бірімен параллелді орналасқан бағандар аралықтарын дəнекер ұлпасындағы қан капиллярлары бөліп тұрады. Ақшыл эндокриноциттер цитоплазмасыңда көптеген май тамшылары болады. Олардың аралықтарында кейде күңгірт боялған жасушалар да кездеседі. Бұлардың цитоплазмасыңда май тамшылары аз, рибонуклеопротеидтер көп болады.
эндокриноциттерде
368
Жасуша цитоплазмасында стероидты гормондар жиналған соң, күңгірт жасушалар ақшыл эндокриноцитгерге айналады. Эндокриноциттердің қан капиллярлары қабырғасымен жанасатын бетінде микробүрлер болады. Шоғырлы аймақта көмірсу, май, белок алмасуларын (метаболизмін) реттейтін глюкокортикоидты гормондар (кортикостерон, кортизон, гидрокортизон кортизол) тузіледі. Аталған гормондар белоктан глюкозаның түзілуін күшейтіп, оның бауырда, жүрек миокардында қор ретінде жиналуын қамтамасыз етумен қатар, қабыну процесі мен аллергиялық реакцияларды тежейді. жүктеу/скачать 3,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|