К. Жаңабеков Г. К. Жаңабекова Жануарлар морфологиясы жəне латын терминологиясы
жүктеу/скачать 3,09 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жалпы цитология
| микроскопиялық құрылысы— деп атайды. Ал анатомия жануарлар
организмі мүшелері мен мүшелер жүйелерінің үлкейткіш аспапсыз жəй көзге көрінеұлпа қүрылысын зерттейді. Жануарлар организмі құрылымдарының анатомиялық құрылысын, олардың макроскопиялық кұрылысы — деп атайды. "Морфология" терминін тірі жануарлар организмдерінің сыртқы дене бітімі мен пішінін, ішкі қүрылысы мен даму зандылықтарын зерттейұлпа ілімнің атауы реұлпаде бірінші рет 1817 жылы немістің ұлы ақыны жəне табиғат зерттеушісі Иоган Вольфганг Гете ұсынды. Цитология (грек. kytos — жасуша, клетка) жасушаның дамуы, құрылысы жəне тіршілігі туралы ілім. Өз кезегінде цитология жалпы цитология жəне жеке цитология болып екі бөлімге бөлінеді. Жалпы цитология бөлімі жасуша құрылымдарының құрылысы мен қызмеұлпаің жалпы принциптерін зерттейді. Жеке цитологияда жануарлар организмі түрлі ұлпалары мен мүшелеріндегі арнайы маманданған жасушалар құрылысындағы ерекшеліктер зерттеледі. Жасушалар (клеткалар) ұлпалардың дамуы мен құрылысының негізін құрайтындықтан, цитологияны гистология ілімінен бөліп қарастыруға болмайды. Цитология саласындағы соңғы ғылыми жетістіктер биология, медицина жəне ветеринария ғылымдарының дамуына өзінің тиісті үлесін қосуда. Қазіргі таңда, жасуша ядросы мен оның хромосомалық аппаратының 7
анықтау (цитодиагностика) əдісі, адам мен əр түрлі жануарларда кездесеұлпа тұқым қуалаушылық, ісік, қан ауруларын жəне т.б. ауруларды анықтау əдісі реұлпаде медицина мен ветеринария салаларында үлкен қолданыс тапты. Бұған қоса, бұл əдістің көмегімен организмнің əр түрлі мүшелерінен алынған ұлпалық, жасушалық биосынамаларды (биопсия), зəрді, сілекейді, ми-жұлын сұйықтығын, зерттеу шынысына жағылған қан жəне сүйектің қызыл кемігі майы жұғындысын жөне т.б. бионысандарды микроскоппен зерттеу арқылы көптеген ауруларды дəл анықтауға мүмкіндік туды. Цитология саласындағы соңғы ғылыми зерттеу əдістерінің (электронды микроскопия, цитохимия т.б.) көмегімен алынған жаңа ғылыми мəліметтер молекулалық биология, генетикалық инженерия, биотехнология жəне тағы сол сияқты биология ғылымдары жаңа салаларының өркендеуіне негіз болары хақ. жүктеу/скачать 3,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|