К. Жаңабеков Г. К. Жаңабекова Жануарлар морфологиясы жəне латын терминологиясы
—сурет. Сүтқоректі жануарлар іштөлдерінің ұрық қабықтары А, Б — сиыр
жүктеу/скачать 3,09 Mb.
|
| 29 —сурет. Сүтқоректі жануарлар іштөлдерінің ұрық қабықтары А, Б — сиыр
іштөлінің ұрык қабықтары; В — бие іштөлінің ұрық қабықтары 1 — іштөлі, 2 — іштөлі журегі, 3 — іштөлі бауыры, 4 — іштөлі ішектері, 5 — іштөлі сарыуыз қапшығының тамырлары, 6 — қолқа (аорта), 7 — кіндік венасы, 8 — кіндік артериясы, 9 — сарыуыз қапшығы, 10 — несепқабық, 11 — қағанақ, 12 — бүрліқабық, 13 — қағанақ қуысы, 14 – несепқабық куысы, 15 — бүрліқабық куысы, 16 — трофобласт бүрлері, 17 — котиледон бүрлері, 18 — алланто-хорион, 19 — алланто-амнион, 20 — амнио-хорион, 21 — хорион бүрлері, толык сызык, — эктодерма, пунктирлі сызық — энтодерма, нүктелі сызык, —мезодерма. Қағанақ (амнион) — қағанақты жануарларда (құстар мен
оның дамып өсуіне қолайлы сулы орта түзумен қатар, үрықты кеуіп қалудан сақтап жəне əр түрлі механиқалық əсерлерден қорғап, қорғаныс кызмеұлпа 82
тəуліктерінде қағанақ сұйығын жұтып, қоректік зат реұлпаде пайдаланады. Қағанақ ұрық ценесінің сыртқы жағындағы эктодерма мен мезодерма спланхнотомының кдбырғалық (париетальды) жапырағынан дамып, ұрықты сыртынан қоршай өскен қағанақ қатпарларының қосылуынан пайда болады. Оның ішкі беұлпа астарлайтын эктодерма жасушалары қағанақ қуысына сүйық бөледі. Ал қағанақтың сыртқы париетальды мезодерма қабаты несепқабықтың сыртқы висцеральды мезодерма қабатымен бірігіп, қан тамырларының торлары жақсы дамып жетілеұлпа алланто-амнион қабатын құрайды. Несепқабық (аллантоис) — ұрық денесіндегі зат алмасу нəтижесінде түзілген ыдырау өнімдері жиналатын қуысты ұрыққабығы. Ол алғашқы несеп жиналатын қуықгың қызмеұлпа атқарумен қатар, қан тамырларының белсенді қатысуымен ұрығы жұмыртқада дамитын жануарларда, қоршаған орта мен ұрық организмі арасындағы газ алмасуды қамтамасыз дтеді. Несепқабық ұрықтың ішек түтігі соңғы бөлігінің төменгі қабырғасынан, ұрықтантыс энтодерма (ішкі қабаты) мен мезодерма спланхнотомының висцеральды жапырағынан (сыртқы қабаты) дамиды. Қуысы сүйықка толған, пішіні шұжыққа ұқсас несепқабық сыртқы ұрық қабығы (сүтқоректілерде — бүрліқабық, құстарда сірқабық) мен қағанақ аралығында орналасады. Оның сыртқы висцеральды мезодерма қабаты сүтқоректілер бүрліқабығының ішкі париетальды мезодерма қабатымен бірігіп, қан тамырлары жақсы дамыған жүктеу/скачать 3,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|