Казахского государственного женского педагогического университета

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 1 (77), 2019 
 
135 
 
I praise my fate, for it has given me you. If I didn‘t have you, no thoughts would soothe me. Thoughts 
are a safe bridge to life. And the bridge is the path to you.  
I was never afraid of pain, and in fact pain is not the issue here. The villainy of this illness is that 
it has shackled my body.  It is much worse to fully acknowledge  my own debility rather than suffer. I 
feel like the living dead, a motionless block. You know me, Gaukhar. You never thought of me as weak. 
This makes it more hurtful, much more terrible to realise that every time you personally understand: the 
old me is gone. Now I am just a wreck, only bearing the old name, Erzhan. But please believe that I am 
not  a  man  who  cries  out  in  grief  at  every  obstacle.  My  love,  I  was  not  derailed  by  the  storm  of  life, 
rather by the dark thoughts that surround me. 
My only hope is that you, Gaukhar, will endure all this, will not leave me, will not break down. 
Darling, hold on! I will overcome this wretched illness through your aid. I will preserve my honour and 
my  life.  We  will  get  through  this  together.  Let  the  whole  world  turn  its  back;  let  it  make  the  final 
judgment – I care not for this world – but if you leave, I will not cope. When you are not here, or when 
you are late, I wait and worry, like a colt left by people in the remote zhailau. My greatest fear is that 
you will never return. 
Gaukhar!  When  people  are  struck  down  by  illness,  they  understand  the  happiness  of  someone 
who has no bodily infirmity. It‘s bliss to be alive and in good health , to run and have fun. But on the 
other hand, people who are deprived of pain are deprived of much more than that; there are many things 
they don‘t understand, and don‘t have even the slightest understanding of certain matters. 
Gaukhar,  now  I  see  that  each  person  hides  chasms  of  untouched  feelings,  emotions  and  urges. 
They only become evident together with pain when it falls upon a person. Now I am in the grip of forces 
that well up from the depths of my soul. And yet, so many lively, healthy and outgoing people don‘t 
even suspect the existence of such a source. For them it is an unknown territory! I may be tied to bed, 
but that doesn‘t distort my mental capacities, and neither does it prevent me from telling you about my 
emotions and feelings» [4; 17-18]. 
Қысқаша  ҥзіндінің  аудармасынан  байқайтынымыз  –  аудармашы  идиомалардың  негізгі 
мағынасын  беруге  тырысқан.  Солардың  ішінде  кездесетін  «ой-қиялға  шырмалу»  деген 
идиомалық  тіркестің  мағынасы  тҥпнҧсқада  «қатты  уайымдау»  ҧғымына  сәйкес  келеді.  Ал 
ағылшын тіліне бҧл идиома only thoughts remain, like the final strand, like a bridge connecting me to 
the outer world деп аударылған. Аудармашы осы және басқа да жерлерде тҥпнҧсқадағы мағынаны 
толық жеткізу ҥшін тҥпнҧсқадағы идиомаларға сәйкес баламаларды қолданған. Мысалы, тӛсекке 
жіпсіз байланып – buried alive in a grave, қайдағы-жайдағы жымысқы ойлар–by the dark thoughts, 
иленген  терідей  болбырай  қалатын  жан  –  a  man  who  cries  out  in  grief  at  every  obstacle,  тауы 
шағылып, тауаны қайту – I feel like the living dead, a motionless block, қапасқа тҥскен қҧс тәрізді – 
like a bird caught in a net. Аудармашы келесі еркін тіркес пен идиома кездесетін мына сӛйлемді 
келесідегідей  аударған:  адамның  қашан  да  басы  аман,  бауыры  бҥтін  боп,  ауырмай-сырқамай 
айдарынан жел есіп жҥргеніне не жетсін – It‘s bliss to be alive and in good health, to run and have 
fun.Аудару  барысында  қазақ  халқының  әдет-ғҧрпына  қатысты  қолданылатын  идиомалардың 
ескере  отырып,  олардың  сол  сӛйлемдерде  қандай  мағыналар  беретініне  тоқтала  кеткен. 
Идиомаларды  орынды  қолдана  білу  аудармашының  шеберлігі  мен  танымына  байланысты. 
Идиомалардың қалыптасуы жайында айтқанда ҧлттық нақышты ескерусіз қалдыруға болмайды. 
Нақыл  сӛздердің  мағыналары  қҧрамындағы  сӛздердің  лексикалық  мағыналарымен  сәйкес 
келмейді және ол мағыналардың жиынтығы емес. 
 Кӛркем  шығармада  әр  халықтың  идиомаларын  басқа  мәдениеттің  нормаларына  сай  етіп 
аудару  талап  етіледі.  Осылардың  бәрі  әр  халықтың  мәдениетіне  жақсы  пікірді,  қажет  етіп, 
мәдениеттің ішкі дҥниесін тҥсінуге ынталандырады. Қай елдің идиомаларын алып қарастырсақ 
та, олардың кӛріністерін сол елдің салт-дәстҥріне, қҧндылықтарына негізделгенін кӛруге болады. 
Аудармашылар кӛркем шығармаларда идиомаларды аударғанда, олардың ҧлттық нақышын беруі 
тиіс.  
Ағылшын  тілінде  де  идиомалардың  осындай  аталған  кӛріністері  кездеседі.  Олардың 
қолданылу  аясының  кеңдігі  соншалық,  тіпті  қазіргі  таңда  жарнамалардан  да  кӛріп  жҥрміз,  бҧл 
олардың  ерекше  қасиетінің  белгісі.  Ағылшын  тілі  де  қазақ  тілі  сияқты  идиомалық  тіркестерге 
бай және олар кеңінен қолданылады. Ағылшын тіліндегі идиомалар қазақ тіліндегі тҧрақты сӛз 
тіркестеріне  ҧқсас.  Алайда  олардың  мағынасы  қазақ  тіліндегі  баламаларынан  әлдеқайда  бӛлек. 
Шет  тіліндегі  идиомалар  тек  тілде  ғана  емес,  сонымен  қатар  формальды  стиль,  сленг,  поэзия 

Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 1 (77), 2019 
 
136 
 
тіпті Шекспир тілі мен Інжілде де бар. Кӛркем шығармалардағы ағылшын тілінің әдеби, лексика-
фразеологиялық, терминдік, синонимдік, аймақтық тілдік нормалары жан-жақты, әрі бай. 
Мысалы:  I  jumped  out  of  my  skin  when  I  noticed  a  big  snake  creeping  on  the  path.  –Жол 
бойымен сырғып бара жатқан жыланды кӛргенде жҥрегім ҧшты. I have no idea – Біле алмадым, I 
do work hard and ―take care of business‖ – Мен табандылық танытып, қажетті нәрсенің бәрін істей 
аламын. Бҧл тәсілді кӛбіне ақын-жазушылар кӛркем әдебиетте, әсіресе, поэзияда оларға ерекше 
стильдік ӛң беру ҥшін, ҧйқас, ырғақ талаптарына лайық, олардың орны ауыстырып та, арасында 
басқа  сӛздерді  енгізіп  те,  тҧлғасын  ӛзгертіп  те  қолдана  береді.  Қазіргі  таңда  идиомаларды  тек 
кітаптан,  газеттен  ғана  емес,  сонымен  қатар  оларды  жарнамалардан  да  кездестіруге  болады. 
Елімізде ағылшын тілінің қолданылу аясы кҥннен-кҥнге артып келеді. Ағылшын тілін қоғамдық 
және  ғылыми  салада  қолдану  мен  ӛркендетуге  барынша  жағдай  жасалып,  оның  жан-жақты 
әлеуметтік-коммуникативтік рӛлін арттыру ӛмір талабына айналып отыр. Идиома тілдің барлық 
деңгейлермен  тығыз  қарым-қатынаста  ӛмір  сҥретін,  ӛзінің  компаративтік  мағынасы  мен 
компаративтік  функциясын  сол  деңгейлердің  кӛмегімен  жҥзеге  асыратын  кӛпдеңгейлі,  кҥрделі 
тілдік  қҧбылыс  болып  табылады.  Идиома  –  бҧл  сӛз  тәртібін  қатаң  сақтайтын  бҥтін  ретінде 
болатын  сӛз  тіркесі.  Мысалы,  кӛздің  қарашығы  –  тура  мағынада  ―кӛздің  қарашығы‖  емес, 
ауыспалы мағынада ӛте қадірлейтін, қҧрметтейтін адамды және затты айтады. Ағылшын тілінде 
де  кӛп  мӛлшерде  қызықты  идиомалар  кӛп  кездеседі.Халықтың  сӛздік  қорларын  дамытуда  осы 
идиомалардың алатын орны ерекше.  

жүктеу/скачать 6,41 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: