149
сортаңға төзімді болуына жақсы әсер етеді. Күкірт қышқылды
мырыш жүгері түсімін 15 % көбейтеді. Топыраққа пайдалану
үшін тұқымды себер кезінде күкірт қышқылды мырышты әр
гектарға 8 – 10 кг мөлшерінде қолданады, ал дақылдар өсіп
тұрғанда бүркуге 0,3 – 05 % ерітінді дайындайды. Мырыш
тыңайтқыштары ретінде республикадағы кейбір зауыттардың
(Өскемен, Текелі) қалдықтарын да тиімді пайдалануға болады.
Марганец микротыңайтқыштарын әсіресе жаздық бидай, арпа,
қант қызылшасы, көкөніс және картоп дақылдары жақсы сіңіреді.
Мәселен, Алматы облысының бозғылт қоңыр топырақты
танаптарында марганец тыңайтқышын қолданғанда, қант
қызылшасының түсімі гектарына 30 – 35 центнер, ал одан
алынатын қанттың мөлшері 5 – 6 центнер артатыны анықталды.
Марганец қосылған суперфосфат. Зауыттарда дайындалатын
қара-сұр түсті, түйіршікті тыңайтқыш, құрамында 17 – 18 %
марганец ангидриді мен 2,0 % таза марганец бар. Мұны
қызылшаны егу кезінде қатарлап, гектарына 0,25 – 0,5 ц
мөлшерінде, ал үстеп қоректендіру үшін 0,5 – 1,0 ц есебінде
қолданады.
Дәнді дақылдар мен жүгеріні себу кезінде оны гектарына 0,6 –
0,8 ц, ал көкөніс дақылдары үшін 0,8 – 1,2 ц мөлшерінде
пайдаланады.
Марганец қоқысы – қара түсті ұнтақ, құрамында 14-20 %
марганец бар. Металлургия зауытының қалдығы ретінде
өндіріледі. Мұны марганец жетіспейтін топырақтарға, қант
қызылшасы егісіне 1,5 – 3,0 ц, дәнді дақылдар және жүгері үшін
1,5-2,0 ц, ал көкөніс дақылдарына 2 – 3 ц мөлшерде қолданады.
Құрамында
ауыр
металдар
кездесетін
органикалық,
минералдық тыңайтқыштар мен пестицидтердің жоғары дозасын
ұдайы енгізуден топыраққа уыттылығы күшті ауыр металдардың
мөлшері көп өтуі мүмкін. Тыңайтқыштардың құрамындағы ауыр
металдардың мөлшері олардың шикізатта жинақталуына
байланысты.
Достарыңызбен бөлісу: