Казақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

- 
балалардың жеке ерекшеліктерін біледі, балалардың жеке дамыту 
бағдарламасын жасауда және жүзеге асыруға қатысады;
- 
баланың әр түрлі әрекет түрлерінің даму деңгейін, коммуникативті 
белсенділік ерекшеліктерін, мақсатқа бағытталған әрекет деңгейін, өзіне өзі қызмет 
көрсету, мәдени-гигиеналық дағдыларын анықтайды;
- 
мамандардың ұсысыныстарын орындайды [19]. 
Инклюзивті білім беру жағдайындағы мектеп мұғаліміне қойылатын тағы бір 
маңызды талап – медициналық, психологиялық және дефектологиялық саладағы 
мамандармен бірге әрекет етуге дайындығы мен қабілеті. Бұндай әрекеттестіктің 
басты мақсаты - даму мүмкіндігі шектеулі балаларды дамыту, оқыту, тәрбиелеу 
және әлеуметтендіру екендігін түсіну қажет. Сонымен қатар, қазіргі таңда 
педагогтардың барлығы өздерінің белгілі бір салада «білмейтіндіктерін» 
мойындап, әріптесінің көмегін қабылдай алмайды. Инклюзивті білім берудің 
«алтын ережесі» - топта жұмыс жасау, осыған педагогтарды даярлауда ерекше 
мән беру керек. Арнайы педагогика саласында өзінің кемшіліктерін мойындау, 
әріптестері мен мамандардың көмегін қабылдау, мамандармен тұрақты 
байланысуға дайын болу қабілеті – топтағы жұмыстың негізі болып табылады.
Мүмкіндігі шектеулі балаларды енгізу жағдайындағы білім беру үдерісінің 
сапасын арттыру мақсатында, оның барлық субъектілеріне, яғни әкімшілік, 
педагогтар, мамандар, балалар мен ата-аналарға келесі ережелерді сақтау 
ұсынылады: 
- 
әрдайым бір-бірімен өзара әрекеттестікте жұмыс істеу; 
- 
өзін мамандар тобының мүшесі ретінде мойындау; 
- 
бір-біріне сыйластықпен қарау; 
- 
көмек беруге және алуға, кеңестер беруге, сыни ескертулер жасауға және 
оны тыңдауға дайын болу; 
- 
топтың ортақ мақсатын мойындау және сол мақсатқа жету үшін 
еңбектенуге тырысу. 
Мұғалім өз жұмысында басым рөлден жаңа түсінікке ауысуы, яғни арнайы 
педагогика саласындағы білім жеткіліксіздігін, даму мүмкіндігі шектеулі 
балалардың дене және психологиялық ерекшеліктерін түсінуі, мамандардан 
көмек сұрай және қабылдай алу маңызды. Мұғалім өзінің «кәсіби Мен» дегенді 
басқа мамандардың білімдеріне «бағындыра алу» қабілеті - мұғалімнің барлық 
әрекеті мүмкіндігі шектеулі баланы жалпы білім беру жүйесіне нәтижелі қосуға 
бағытталған «инклюзивті білім берудің алтын ережесіне» жатады.
Мүмкіндігі шектеулі балаларды жалпы білім беру үдерісіне қосу бойынша 
педагогикалық ұжымның әрекетін координациялау үшін инклюзивті білім беру 
бойынша координатор деген жаңа штаттық бірлікті енгізген дұрыс (Леонтьева 
Е.Е. жасаған ұсынымдар[20]). Инклюзивті білім беру бойынша координатор 
жоғарғы дефектологиялық білімі бар (сурдопедагог, тифлопедагог, 
олигофренопедагог, мұғалім-логопед, т.б.), инклюзивті білім беру саласында 
даярлықтан өткен және көру, есту, тірек-қимыл немесе интеллектуалды 
дамуында әр түрлі бұзылыстары бар балалармен жұмыс істеген кез келген 
маман бола алады. Интеллектуалды бұзылыстарға психикалық даму тежелуі, 
17 

интеллектуалды жетіспеушілік, оның ішінде Даун синдромы, балалар 
церебралды параличі, аутистік бұзылыстар және т.б. жатады.
Координатордың қызметіне кіруі мүмкін: 

жүктеу/скачать 0,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: