Кенжебаева Сəуле Сағындыққызы биотехнологиядағЫ Қазіргі əдістер

194
Сондай-ақ иммунофлуоресценттік тест көмегімен клетка суспен-
зиясында жеке клеткаларды сəйкестендіруге, яғни антигендерді тірі 
клеткалардың бетінде шығаруға болады. Осы мақсат үшін арнайы ре-
агент пен флуоресцентті боялған тірі клеткалар суспензиясын ағынды 
флуоресцентті клеткалық сортер арқылы өткізеді, бұл – əртүрлі 
спектр аймағында əрбір клетканың жарық қарқынын өлшейтін 
құрылғы, одан кейін клеткаларды жарықтану параметрі бойынша 
бөледі. Берілген əдіс əртүрлі клеткалық популяцияны шығарып алуға 
мүмкіндіктер береді, яғни арнайы беттік антигендерді алып жүретін 
клеткаларды бөледі.
Таңбаланған реагенттер көмегімен антиген мен антиденелерді 
иммунологиялық талдау. Бұл санат əдістері реагенттерді пайдалан-
ғанда жоғары сезімталдықпен жəне үнемділігімен ажыратылады. 
Ең кең таралған иммунологиялық əдістердің бірі – бұл радиоизо-
топпен немесе ферментпен таңбаланған лигандаларды пайдаланатын 
антиденелердің иммуносорбентті талдауы; ол аз уақыттың ішінде 
көптеген үлгілер санын зерттеуге көмектеседі. Антиген мөлшерін «екі 
антигенді тұзақ» əдісімен немесе анықтау үшін кез келген маркерді 
пайдаланып, бəсекелес иммуноталдау жүргiзiледi.
Ерекше ақпараттық болып табылатын радиоиммундық əдiс 
құрамдас бөлiктердiң кейбiрлерiнде радиоактивтi таңба енгiзiлетiн 
иммундық кешеннiң пайда болуы антидене мен антигеннiң əсерлесуi 
сипатының зерттеуiне негiзделген. Ең үлкен таралған антигеннiң 
көздеген радиоактивтi изотобы жəне сондай болып антигендер ерекше 
антиденелерiнде бəсекелестiгiнiң əдiсi, бiрақ радиоактивтi таңбадан 
еркiн болатын, оның санын зерттелетiн биологиялық ортада анықтау 
керек (5.5-сурет). 
Осы мақсат үшін антигеннiң бар болуы мүмкін: зерттелетiн 
сұйыққа сондай белгiлi мөлшерде осы таңбаланған антигенді жəне 
тиiстi антиденелермен сарысуды үйреншiктi сандарға қосады (5.5, 
А-сурет). Егер зерттелетiн сұйықтарда iзделетiн ерекше антиген бол-
маса, онда 70-80% таңбаланған антиген биiк радиоактивтiгiне себепшi 
болып құрастыратын преципитат антиденелермен байланысады (5.5, 
а-сурет). Егер биологиялық ортада iзделiп отырған антиген қатысса, 
ол таңбаланған антигенмен бəсекелеседi жəне антиденелердiң бiр 
бөлiгiмен байланысады. Нəтижесiнде, преципитаттың радиоактивтiлігі 
бақылаумен салыстырғанда төмендейдi (5.5, б-сурет). Бұл қағида анти-
гендер немесе антиденелердiң сандық анықтауына негiзделген.

195
5.5-сурет. Радиоиммундық əдiс қағидасы 
http://medbook.medicina.ru/chapter.php?id_level=404.
А – зерттелетін сұйыққа таңбаланған радиоактивтi изотоппен антиген 
жəне антиденелерге үйреншiктi сарысуды қосу;
Б – зерттелетiн сұйықта iзделетін антиген жоқ болған жағдайда, 
радиоактивтi преципитаттың пайда болуы;
В – зерттелетiн сұйықта iзделетін антиген болған жағдайда, 
радиоактивтi преципитаттың пайда болуы
Иммуноблоттинг жəне иммунопреципитация. Алдын ала белгілі 
емес көпкомпонентті қоспада құралатын антигендерді сəйкестендіру 
жəне сипаттау үшін иммуноблоттингті қолданады.
Иммуноблоттингті жүргізгенде антигендердің күрделі қоспасын 
бастапқыда гель-электрофорезге жібереді, содан соң фракционир-
ленген пептидтерді арнайы антисарысу көмегімен жеке пептидтерді 
сəйкестендіру үшін нитроцеллюлоза бетіне ауыстырады. Натрий доде-
цилсульфаты бар немесе изоэлектрик фокусирлау үшін гельде алдын 
ала бөлу жүргізіп, антигендердің көлемі жөнінде жəне изоэлектрлік 
нүктесі туралы мəлімет алуға болады. Сонымен қатар олардың 
арасындағы ұқсастық туралы да деректер алуға болады.
Кейбір жағдайда гельдегі электрофорез жəне блоттинг процедура-
сы нəтижесінде антигенді оның кейбір эпитоптары бұзылып, арнайы 
гендер мен антиденелердің байланысу қабілетін жоғалтатындай етіп 

196
денатурациялайды. Мұндай жағдайда блоттинг орнына иммунопре-
ципитацияны қолданған дұрыс, яғни қандай антиген антиденелермен 
байланысқанын бекіту үшін. Берілген əдісті ерігіш жəне мембрандық 
антигендерді анықтау үшін қолдануға болады.

жүктеу/скачать 5,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: