Кмм "№19 жалпы орта білім беретін мектеп" ДӨҢгелек үстел
жүктеу/скачать 30,33 Kb.
|
Алаш қозғалысы және ұлт зиялылары
- Бұл бет үшін навигация:
- Манапова Аружан
- 1 - сұрақ (Ілияс) Әлихан Бөкейхановтың жер аударылуына не себеп болды Тарихшы (Наргиз)
| Тарихшы (Елдана):
«Алаш» партиясының өмірге келуі 1917 жылдың 21 қараша күні «Қазақ» газетінде Алаш партиясы бағдарламасының жобасы және съез материалдары жарияланды. «Алаш» партиясының өмірге келуі үлкен саяси мәселе еді. Сол кездегі қазақ зияларының ғылыми жұмыстарымен де, оқу-ағарту ісімен де, алғашқы қазақ тілінде басылымдар шығару әрекетімен де, көркем әдебиетімен де айналысқанын көруге болады. «Алаш» партиясы бағдарламасының жобасындағы тоғызыншы тарауда «Ғылым-білім үйрету» жөнінде - оқу ордаларының есігі кімге де болса ашық, ақысыз болуы; - жұртқа жалпы оқу жайлы; бастауыш мектептер ана тілінде оқылады; - қазақ өз тілінде орта мектеп, университет ашуға; - оқу жолы өз алдына автономия түрінде болуы; - үкімет оқу ісіне кіріспеуі; - мұғалімдер-профессорлар өзара сайлаумен қойылуы; - ел ішінде кітапханалар ашылу туралы айтылады. - газет шығаруға, кітап бастыруға еркіншілік - деп көрсетілген. Осыған қоса, іс-қағаздарын ана тілінде жүргізу туралы мәселе айқын жолға қойылды. Білім беру ана тілінде болуы керек делінген. Басылымдардың қазақ тілінде болуына ерекше назар аударған. Манапова Аружан: Бейнематериал көру арқылы ұлт көсемі Әлихан Бөкейхановтың өмірбаянымен танысайық. Бейнематериал көрсетіледі. Манапова Аружан: Бейматериалды негізге ала отырып пікір алмасуды келген қонақтарымызға сұрақ қою арқылы жалғастырайық. 1 - сұрақ (Ілияс) Әлихан Бөкейхановтың жер аударылуына не себеп болды? Тарихшы (Наргиз): Ә.Бөкейханов найзаның ұшымен, айбалтаның жүзімен болған үкіметке қызмет етуден бас тартады. Ә.Бөкейханов бастаған қазақ зиялы қауымы таптық мүдде емес, тұтас ұлт мүддесін қорғады. Осы қылығы үшін 1920-1922 жылдары «ұлтшыл» деп жала жабылып, Мәскеуге жер аударылды. Әлихан Бөкейханов 1922 жылы Семейде ұсталғаннан кейін Мәскеуге апарылды. Ол кісіге ресми биліктің шешімі бойынша, бір бөлмелі пәтер берілді. Сол үйден шығу құқынан айырды. Содан 1937 жылы ату жазасына кесілгенге дейін 15 жыл үй қамақта отырды. Одан бұрын патша үкіметі 1908 жылы Бөкейхановты Қазақстаннан Самараға жер аударды. Сөйтіп, 1917 жылға дейін Бөкейхановты Қазақстанға келу құқынан айырды. Бірақ сол Самарада тұрып қазақ ұлт - азаттық қозғалысының теориялық, практикалық негізін қалады. жүктеу/скачать 30,33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|