Коммуникация
жүктеу/скачать 11,31 Mb. Pdf көрінісі
|
1 тер-минасова
| La realite russe transparaissait souvent sous la fragile patine de nos
vocables frangais. Le president de la Republique n'echappait pas a quelque chose de stalinien dans le portrait que brossait notre imagination. Neuilly se peuplait de kolkhoziens16. Есейе келе роман кейіпкері қоршаған ортаға екі түрлі көзқа- распен қараүдың салдарынан, әртүрлі мәдениетті екі тұлға кейпі- не енудің қолайсыздығын байқап, бір мәдениет ішіндегі екі тілдің үздіксіз қақтығыстарынан шаршай бастайды. Царь (патша) деген орыс сөзі мен француз тіліндегі tsar деген кірме сөзді қолданғанда, оның санасында бір-біріне ұқсамайтын екі түрлі бейне қатар көлбеңдейді. Тілдік түрғыдан алғанда, сөз- дердің баламалары дәлме-дәл келгенімен, орыс сөзін естігенде, ойыңа кеңес дәуіріндегі орыс тарихы оқулығында суреті берілген қанішер II Николай оралады. Ал француз сөзі баланың көз алдына француз әжесінің әңгімелерінде суреттелген Париждегі көпірдің ашылуына орай III Александр өткізген салтанатқа жұбайымен кел- ген, жас әрі келбетті патшаны келтіреді. Дәл осы «царь» сөзі арқылы Макин кейіпкері басцалардан өзінің айырмашылығын, өзгешелігін байқайды. Cette question, en apparence, etait toute simple: «Oui, je sais, c'etait un tyran sanguinaire, c'est ecrit dans notre manuel. Mais que faut-il-faire alors de ce vent frais sentant la mer qui soufflait sur la Seine, de la son о rite de ces vers qui s'envolaient dans ce vent, du crissement de la truelle d'or sur le granit - que faire de ce jour lointain? Car je ressens son atmosphere si intensement!» 16A Makine. Le testam ent fra n fa is. [Paris], M ercure de France, 1997, p. 4 3 -4 4 . Бір қарағанда сүрақ қиын емес сияқты: «Иә, оның рақымсыз патша болғанын білетінмін, оқулығымызда солай жазылған. Алайда теңіз лебін жеткізген Сена бойындағы салқын са- малды, сол самалмен үндесіп жеткен өлең жолдарын, алтын күректің гранит тасқа тиген үнін, артта қалған алыс күндерді қайтпекпін? Патшаны осылармен байланыстырып елестету мен үшін жеңіл болатын. II Николайды ақтап алу мүлде ойымда жоқ болатын. Мен өзімніңоқулығыма дә, оқытушыма да сенетінмін. Алайда алыс қалған сол бір күн, сол кеш, сол самал жел... Бір-бірімен байла- ныспайтын ойлардан, санамда көлбеңдеген жарым-жарты бей- нелерден шатастым. Жан-жағымнан қулағымды кекесіндерімен тундырған жолдастарымды итеріп түрып, оларға біртурлі ңыз- танышпен қарадым: «Самая ескен сол бір кеш туралы естіме- гендерге, ол оқиғаны білмейтіндерге қандай жақсы! Түкке де қажеті жоқ. Мен де мыналар секілді өмірге бір ғана көзқарас- пен қарасам ғой». Соңғы ойымнан селк ете қалдым. Қаумалағандарға қарсы- ласпастан, басымды терезеге бурып, қар басқан қала кел- бетіне көз тастадым. Сонда мен өмірді басқаша көремін бе? Бул өзі артықшылық па, әлде кемшілік пе? Муның жауабын білмедім. Өмірге екі турлі көзқараспен қарауым, қостілділі- гімнен деп шештім. «Царь» деген орыс сөзін айтқанымда, көз алдыма қанішер, рақымсыз патша - II Николай келсе, ал француз сөзі - «tsar» мулде басқа сезімге бөлейтін: бүл сөз - жарыққа, әдемі эуенге толы болатын, Атлантиданың қайта- ланбас ауасын еске салатын, жарқыраған аспзлы шамдарды, жарықпен шағылысқан әдемі бикештердің и ы ш н көлбең- дететін. Соңғы көзқарзсыма айналамдағылар кекесінмен қарайтындықтан, оны жасыру керек екенін түсіндім.» (А. Ма- кин. Француз мұрасы, 36 бет). Non, il пе s'agissait pas pour тоі de rehabiliter ce Nocolas II. Je faisais conflance a mon manuel et a notre proffesseur. Mais ce jour lointain, ce vent, cet air ensoleille? Je m'embrouillais dans ces reflexions sans suite - mi-pensees, mi-images. En repoussant mes camarades rieurs qui m'agrippaient et m'assourdissaient de leurs moqueries, j'eprouvai soudain une terrible jalousie envers eux: «Comme c'est bien de ne pas porter en soi cette journee de grand vent, ce passe si dense et apparemment si inutile. Oui, n'avoir qu’un seul regard sur la vie. Ne pas voir comme je vois...» Cette derniere pensee me parut tellement insolite que je cessai de repousser les attaques de mes persifleurs, me tournant vers la fenetre derriere laquelle s'etendait la ville enneigee. Done, je voyais autrement! Etait-ce un avantage? Ou un handicap, une tare? Je n'en savais rien. Je crus pouvoir expliquer cette double vision par mes deux tongues: en effet, quand je pronongais en russe «ЦАРЬ», un tyran cruel se dressait devaint moi; tandis que le mot «tsar» en frangais s'emplissait de lumieres, de bruits, de vent, d'eclats de lustres, de reflets d'epaules feminines nues, de parfums melanges - de cet air inimitable de notre Atlantide. Je compris qu'il faudrait cacher ce deuxieme regard sur les choses, car il ne pourrait susciter que les 17 жүктеу/скачать 11,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|