Конференция материалдары
тұрман тағалатты (Ақұштап Бақтыгереева «Боздәурен»). – Күміс ердің
жүктеу/скачать 3,73 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Күміс пияламен
- Күмістен бесік
| тұрман тағалатты
(Ақұштап Бақтыгереева «Боздәурен»). – Күміс ердің қасы мен болат үзеңгі күн нұрына шағылысып, Әміршінің онсыз да суық жүзін одан бетер сұстандыра түседі (Әбіш Кекілбаев «Аңыздың ақыры»). Мысалдардан көріп отырғанымыздай, ат әбзелдері күмістен жасалған: күміс таға, күміс жүген, күміс тұрман, күміс ер. Халқымыз «Ер қанаты – ат» деп, жылқы малын ерекше қастерлеп, ат әбзелдерін күміспен әшекейлеген. Оны тіл- көзден және жын-шайтаннан сақтау әрі сұлулық үшін жасаған. Келесі мысалдарда күмістен жасалған деген метонимия күміс белбеу, күміс білезік, күміс сақина қолданыстары арқылы көрініс тапқан: – Күміс белбеу, тақты екен ару қандай (Ақұштап Бақтыгереева «Музейде»). – Кеш соңында қадыр ақынның аяулы жары Салтанат апайға сый-сияпат жасалып, қолына күміс білезік тағылды (Қаншайым Байдулет «Нағыз қазақ – домбыра»). – Оған да қоймаса, қолына ұсталмаған жаңа күміс сақина сал (Әбіш Кекілбаев «Елең-алаң»). Күмістен жасалған бұл әшекей бұйымдары әйелдерге арналған. Бұл бұйымдардың да күмістен жасалуы халық санасындағы ғасырлар бойы қалыптасқан түсінік негізінде болса керек. Осы мақсатта ыдыс-аяқ, басқа да тұрмыстық заттар, тіпті билік атрибуты мөрдің күмістен жасалғаны байқалады. Мысалы: – Күміс пияламен жиегі зерлі Боза ұсынғаны жадымда қалды (Есенғали Раушанов «Осы ауылда бір құдаша 129 бар-ды»). – Тойы тарқап кеткен соң, Күмістен бесік идірді.. (Есенғали Раушанов «Сайын батыр»). – Полковниктің қасына келіп беліндегі кісеге мықтап байланған кішкентай әмияннан күміс мөрін алып, Еделев көрсеткен тұсқа нығырлап басып біраз тұрды (Әбіш Кекілбаев «Елең-алаң»). Демек, күміс сөзінің тіркесімділік қабілеті мол, жүктеу/скачать 3,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|