Контент (ДӘріс тезисі) «Клиникалық психологияға кіріспе» пәні бойынша Мамандық
Тақырып 15. Соматикалық аурулар клиникасындағы психологиялық мәселелер
жүктеу/скачать 73,12 Kb.
|
| Тақырып 15. Соматикалық аурулар клиникасындағы психологиялық мәселелер.
Аурудың ішкі суреттемесі түсінігін А.Р.Лурия мен А.Гольдшейдер енгізген. АІК адамның өз ауруына қатынасы ретінде мүшелердің реалды және жалған зақымдануымен байланысты. АІК адамның ішкі немесе сыртқы диалогпен міндетті түрде байланысты болады. Бұл басқаға бағытталған қобалжу: өзін басқа сияқты сезінуі. АІК ауру ағымына тәуелсіз, яғни ол фантомды ауру түрінде көрінуі немесе медициналық симптом кезінде пайда болуы мүмкін. АІК аурудың өзіне тәуелді емес. АІК мен қатар ДІК деген түсінік бар. ДІК – адамның өз күшіне, өз дендаулығына ие адам ретінде өзіндік сезінуі. АІК – ДІК – нің бейнеленуі. Өздерінің күшіне сенетін адамдар аз ауырады. Аурудың аутоклассикалық көрінісі. Бұл оның физиклық көңіл күйімен байланысты түйсіну мен қобалжу негізінде болады. Ауру көрінісінің екі деңгейі бар: 1) “сенситивті” – түйсінуге негізделген, 2) “интелектуалды” - өзінің физикалық жағдайын ойланудағы нәтижесі. Аурудың ішкі көрінісі. Ауру бастан не кешті, қобалжыды соның бәрі – оның жалпы өз - өзін сезінуі, өз- өзін бақылауы, өзінің ауруы туралы ұсынысы; бұл қабылдау мен түйсіну, эмоция, аффект, конфликт, психикалық травма мен қобалжудың бірігуі. Қобалжу – жалпы эмоционалды және сезгіштік фоны. Оның алты түрі бөлінген: депрессивті, ипохондриялық, фобиялық, дистимиялық, истероидты, эйфориялы – анозогнозиялық. Бейімделу реакциясы - әртүрлі аурудың көрінуіне өзінің физикалық және психикалық мүмкіндіктерін шектеу. Компенсаторлы түр, спевдоаутикалық мінез реакциялар. Олар пациент тудыратын ауру концепциясын анықтайды. Ауруға деген ұстанымы – бұл ауруға қатынасы бойынша тұлға реакциясы. Аурудың патогентикалық мәні бар симптомдарға ауру адамның маңызды ракциясы. Ауруға қатынасы – ауруды сезіну, яғни ауру гнозисі; Маңызды белгілері: өзінің ауруын қабылдау оны бағалау, оның себебі бойынша қобалжу. Николаев бойынша деңгейлері немесе компоненттері: Ауру тудыратын сезімдер Эмоционалды, симптомның әртүрлі аурумен байланысы. Интеллектуалды немесе когнитивті, адамның өз ауруы туралы білуі, аурудың пайда болу себептерін ойлау. Мотивациялық, науқастың өзінің ауруына қатынасы, ауру кезінде өмір сүру образы мен жүріс – тұрыстың өзгеруі. АІК – сін анықтау: Науқастың шағымдарын анықтау. Мысалы тез шаршау, ұйқының бұзылуы, мазасыздану. Медициналық тексеру немесе бақылау, зерттеу, жақындарымен әңгімелесіп аурудың шын немесе жалған екендігін анықтау Әңгімелесу арқылы аурудың немен байланысты екенін анықтау. Созылмалы хроникалық аурудың кезеңдері: Шок, стресс Мойындамау Аффективті тіл «неге тек мен?» Депрессия Адаптация АІК қартайған және жас адамдарда өзгеруі немесе тіпті бұзылуы мүмкін. Мысалы, неврорз кезінде АІК ығыстырылуы мүмкін. АІК басым болған кезде аурудың динамикалық бейнесі ығыстырылады немесе қалыптаспайы. Түрлері: қалыпты (аурудан шығу жолдарын іздейді) мойындамау (ауру факторын игноривание) нозофобиялы (ауру туралы үрей жоғарылайды, бірақ өзі аурудың қауіпті – қауіпті емес туралы білмейді) ипохондриялық (ауруды іздеуі) нозофилді (ауру жауапкершіліктен құтқаратындықтан науқас қанағат алады) улитарлы (аурудан моралды немесе материалды выгоды алу) жүктеу/скачать 73,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|