Курстық жұмыс н 3
II. ЖАНЖАЛ: ТҮРЛЕРІ, КЕЗЕҢДЕРІ, ШЕШУ ӘДІСТЕРІ
жүктеу/скачать 273,75 Kb.
|
Aknur Bagdatkyzy Қазіргі таңда қоршаған ортадағы тұлғалардың арасындағы жанжалдарды шешу жолдары
| II. ЖАНЖАЛ: ТҮРЛЕРІ, КЕЗЕҢДЕРІ, ШЕШУ ӘДІСТЕРІ.
2.1. Жанжал түрлері. Әлеуметтік-психологиялық қақтығыстың типологиясы, ең алдымен, таңдалған өлшемге байланысты. Мысалы, жанжалдың шешілуіне байланысты толық шешілетін, ішінара шешілетін және шешілмейтін қақтығыстар бөлінеді, олар тек реттелуге жатады. Субъектілер саны бойынша қақтығыстар тұлғааралық, топаралық болып жіктеледі. Тұлғаішілік жанжал ерекше атап өтілді. Тұлғаның құрылымы өте күрделі және қарама-қайшы. Тұлғаішілік қақтығыстардың ішінде патогендік, позитивті, қайта бағалауға және қайта бағдарлауға әкелетін және басқаларын бөліп көрсетуге болады. Жеке тұлға үшін шешім қабылдау процесі көптеген жағдайларда өте күрделі және қайшылықты. Топ аралық қақтығыстар мазмұны жағынан әртүрлі қақтығыстардың құрылымдық негізі болып табылады, атап айтқанда саяси, этносаралық, экономикалық және т.б. бұл типологиядағы Өлшем қоғамның нақты саласы болып табылады. Аталған қақтығыстардың әрқайсысын жіктеуге болады, мысалы саяси: партияаралық, үкіметтік, партияішілік және т. б.д. әлеуметтік қақтығыстарды зерттеушілер көптеген типологиялардың болуы және танылуы туралы қорытындыға келді. Сонымен, қақтығыстарды жіктеу кезінде жүйелік тәсіл, сандық және сапалық критерийлер, қайшылықтарды талдау, мотивтер және т. б. 8 Ғылыми әдебиеттерде қақтығыстардың әртүрлі жіктелімдері бар: -тұлғаішілік, тұлғааралық, топаралық; -іскерлік (өндірістік), эмоционалды (жеке); -жұптық, топтық, жалпыға ортақ; -қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді ; ұзаққа созылған; -стихиялық, жоспарланған; басқарылатын, нашар басқарылатын және басқарылмайтын; - негізделген, негізсіз; - жұмылдыру, дезорганизация; әдепті, әдепті емес; - қолайлы, қолайсыз; көлденең, тік; - сыртқы күштердің әсерінен өздігінен тоқтайтын, тоқтайтын, менің ойымша, келесі негіздер бойынша бөлімше ең оңтайлы болып табылады: көлемі бойынша, ағынның ұзақтығы бойынша, бағыты бойынша, ұйым үшін мәні бойынша, жанжалдардың өзара әрекеттесуінің ашықтық дәрежесі бойынша. 1. Көлемі бойынша қақтығыстар мыналарға бөлінеді: тұлғаішілік; тұлғааралық; тұлға мен топ арасындағы; топаралық. Тұлғаішілік қақтығыстар-өндірістік талаптар қызметкердің жеке қажеттіліктеріне немесе құндылықтарына сәйкес келмеуі, сондай-ақ жұмыс жүктемесіне немесе шамадан тыс жүктемеге, қарама-қайшы талаптарға жауап ретінде пайда болады. Мұнда жанжалға қатысушылар адамдар емес, жеке тұлғаның ішкі әлемінің әртүрлі психологиялық факторлары (қажеттіліктер, мотивтер, құндылықтар, сезімдер және т.б.) тұлғааралық қақтығыс – екі немесе одан да көп адамды өздерін мақсаттарға, орналасқан жерлерге, құндылықтарға немесе мінез-құлыққа қарсы деп санайды. Бұл қақтығыстың ең көп таралған түрі болуы мүмкін. Мұндай қақтығыстардың негізінде, әдетте, объективті себептер жатыр. Көбінесе бұл шектеулі ресурстар, материалдық ресурстар және т.б. үшін күрес. тұлғааралық қақтығыстарда бір қызметкер бастамашы болады. Екіншісі өзінің мінез-құлық бағытын таңдайды: батыл және агрессивті жауап беру және жанжалға түсу; өзін-өзі бағалауды төмендетпестен жанжалды тегістеу; үндемеу, бұл негізінен жеңіліске тең; "байқамадым", "естімедім" деп көріну; өз атына барлық айыптаулармен келісу. Мұндай қақтығыстар басшы мен бағыныштының арасында туындайды, мысалы, бағынушы басшының оған асқан талаптар қойғанына сенімді болған кезде және басшы бағынышты адам толық күшпен жұмыс істегісі келмейді деп санайды. Тұлға мен топ арасындағы қақтығыс-жеке тұлғаның күтуі немесе талаптары мен топта қалыптасқан мінез-құлық пен еңбек нормалары арасындағы қайшылық ретінде көрінеді. Бұл қақтығыс көшбасшылық стилінің ұжымның жетілу деңгейіне сәйкес келмеуінен, басшының құзыреттілігі мен ұжым мамандарының құзыреттілігінің сәйкес келмеуінен, топтың көшбасшының адамгершілік келбеті мен мінезін қабылдамауынан туындайды. Топтар арасындағы қақтығыстар-ұжымның ресми топтарындағы (мысалы, әкімшілік және кәсіподақ), бейресми топтардағы, сондай-ақ ресми және бейресми топтар арасындағы қақтығыстар. Әдетте, мұндай қақтығыстар қарқынды және дұрыс басқарылмаған жағдайда, олар Жеңіс топтарының ешқайсысын бермейді. жүктеу/скачать 273,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|