Курстық ЖҰмыс тақырыбы: «Ауызша есептеу және оны ұйымдастыру.» Орындаған

Зерттеу жұмысының нәтижесін талдай келе ауызша есептеу тәсілін бастауыш сыныпта жаңартылған білімберу мазмұны бойынша әртүрлі көрнекіліктер қолдану арқылы математика сабағын оқушыларға қызықтыруға, логикалық ойлауын дамытуға, таным әрекетін қалыптастыру, тиянақтау, пысықтау, алған білімді тексеру, қызығушылығын ояту, белсенділігін арттыруға ықпалын тигізеді.

Оқушылар шапшаң ойланып, жинақылыққа үйренеді, тез, әрі дұрыс жауап бере білуге дағдыланады.

Зерттеу жұмысы барысында ауызша есептеуді оқытудың негізгі басты жолы – «ойын әдісі» екені анықталды. Баланы оқытудың  барысында оның берілген ақпаратты қабылдауда төзімі  20 минуттан аспайды. Сондықтан ойын баласына еркіндік берілуі тиіс. Баланың ойын әрекетін  белгілі бір жүйемен оқу әрекетіне айналдырудың  сан қилы жолдары қарастырылды. Оған балаларда белгілі бір жағдайда қалыптасқан ойын жүйесін, таңдалынып алынған ойындарды, тәжірибеде кеңінен  қолданылып жүрген дидактикалық ойындарды қай жерде, қалай таңдап, қалай пайдалануға болатынына қатаң талап қойылды.

Қорыта келгенде, ауызша есептеулерді кестеден тыс жағдайларда орындау дағдылары, амал алгоритмдеріне сәйкес дағдылардың құрамды бөлігіне енеді.

Сондықтан тәжірибеде, әсіресе, амал алгоритмдерінде тірек білім болатын кестеден тыс ауызша есептеу тәсілдеріне баса назар аударылды.

Көздеген мақсатқа жоғарыда айтылған жаңартылған білім беру мазмұнының әдістерін сабақта жүйелі түрде пайдаланып отырғанда ғана қол жеткізуге болады. Мұғалімнің негізгі мақсаты- математикалық ойлауды қалыптастыру арқылы оқушыны өздігінен оқытуға үйрету. Ол үшін оқушылар білім негіздерін мұғалімнің басшылығымен іздестіре отырып, өздері жаңадан ашулары керек. Оқу процесі осылай ұйымдастырылған жағдайда оқушыларлдың ойлау қабілеті кеңейіп, оқушылардың сабаққа деген ынтасы артады.[17]

Зерттеу жұмысының барысында зерттеу міндеттері орындалды:

• 
  Математикаға оқыту процесінде оқушылардың ойлау қабілеттерінің
  
• 
  дамуына тигізетін әсері анықталды;
  
• 
  "Ауызша есептеу" ұғымының мазмұнын нақтыланды;
  
• 
  3 сынып оқушыларының математикадан есептеу дағдыларының өсу деңгейі анықталды.
  

Менің байқағаным және тәжірибе нәтижелеріне сүйенсек:

1) егер оқушылар ауызша есептеу дағдыларын жетік меңгермесе жазбаша қосу, азайту, көбейту, бөлуге берілген мысалдарды "баған" түрінде шығару кезінде оқушылар разрядтың бірінен екіншісіне ауысқанда, амалдардың кестелік мәндерін табуда жиі қателеседі. Сонымен, есептеулер жүргізуде оқушылар жіберетін қателерін: қосу, көбейту, бөлу кестелерін жатқа білмегендіктен, амалдардың ерекше жағдайларын бір - бірімен шатыстырудан, ауызша есептеу тәсілдерін саналы меңгермегендіктен. Есептеулерде осындай қателер жіберетін оқушы ілгері сыныптарда өтілетін материалдардың мазмұнын меңгере алмайтыны түсінікті.

2) Ауызша есептеулерді ұйымдастырған кезде көбінесе көрнекіліктер қолдану немесе ойын эелементтерін пайдалану арқылы жүргізілсе нәтиже тиімді болады. Осы орайда әр сыныпқа арналып әдейі жасалған көрнекіліктер немесе әр тақырыпты, тарауды тексеру қажет болатын ауызша тапсырмалар тобы жоқ. Осы кемшіліктерді толықтыру мақсатында тақырыпты таңдап алдым десем артық болмайды.

Зерттеулер жасағанда мен келесі болжамдарды басшылыққа алдым: егерде ауызша есептеулерді жүйелі түрде қолданатын болсақ, онда бұл оқушылардың есептеу дағдысын, есте сақтау қабілеттерін дамытады, оқушы білімі жаңа деңгейге көтеріледі, сонымен қатар білім сапасы артады.

Д. Пойа айтқандай: «Егер мұғалім өз пәніне шын ықыласымен берілсе, онда бүкіл сыныпта бұл пәнге ынтасымен берілетін болады. Егерде, пән сізді қызықтыра алмаса және оны терең білмесеңіз онда сабақ беруден бас тарту керек. Себебі сіз ешқашанда сабақты жақсы бере алмайтын боласыз». [16] Расында да, пәнді сүю және оны терең білу - мұғалімге қажетті шарт, алайда бұл жеткілікті емес. Мұғалім өзінің пәнге деген қызығушылығын өз оқушыларының бойына сіңіре білу қажет.

11. Базаралиева Ғ.Т. «Мектепке дейінгі бастауыш білім беру мазмұнының ерекшеліктері» Білім – Образование 2007, №2.

12. Ақпаева Ә.Б., Буровова В.В. Математика 4-сынып. - Алматы, 2009 жыл, 304 б.

13. Оспанов Т.Қ., Астамбаева Ж.Қ. «Математикадан 12 жылдық білім беретін мектептің 1-4-сыпыптарына арналған оқу-әдістемелік топтама», - Алматы: «Атамұра», 2006. – 593 б.

14. Алпысов А.Қ. «Математиканы оқыту әдістемесі», Павлодар 2012 жыл

15.Есенжолов Е.Қ.., «Математика оқыту теориясы және әдістемесі», 2014 жыл.

16. Математика және физика журналы. №5, 2007 жыл, 6 б.

17.«Бастауыш мектеп» Республикалық журналы, № 3, 2009ж.5 – 7 б.

18.Жунусова М.Р. «Жаратылыстану-математика бағытындағы пән мұғалімдерінің кәсіби құзыреттілігін дамыту», Қарағанды, 2008, 19 – 21б.

19.«Математика Қазақстан мектебінде»№1 2010ж, 8 – 10 б.