Өрістік транзисторлардың тізбекке жалғану схемалары

Өрістік транзисторларды схема элементі ретінде бейсимметриялы активті төртұшты деп есептеуге болады. Схемаларда қай электрод ортақ қосылғанына байланысты: ортақ ағызбалы және жаптырыққа кірісімен, ортақ құйылмалы және жаптырыққа кірісімен, ортақ жаптырықты және ағызбаға кірісімен болып бөлінеді.

Сурет 31. Басқарылатын р – n -өтпелі өрістік транзисторлардың жалғану сұлбалары.

Практикада өрістік транзистордың ортақ ағызбалы және жаптырыққа кірісімен сұлбасы көп қолданылады.

Өрістік транзистордың эквивалент схемасы 32-суретте келтірілген. Бұл эквивалент сұлбадағы тізбектің әрбір бөлігіндегі У –мен белгіленетін өткізгіштіктің өзіндік мағынасы бар.

Сурет 32. Өрістік транзистордың эквивалент сұлбасы

Жаптырық-ағызба бөлігінің кіріс өткізгіштігі у_жа = у₁₁ + у₁₂ ; ағызба-құйылма бөлігінің шығыс өткізгіштігі у_ақ = у₂₂ + у₂₁ ; беріліс функциясы немесе ВАС крутизнасы S = у₂₁ - у₁₂ ; кері беріліс функциясы у_жқ = у₁₂ . Бұл өрістік транзисторды төртұшты деп қарастырғандағы бірінші реттік параметрлері.

Басқарылатын р–n -өтпелі өрістік транзисторлар ВАС-ы

Басқарылатын р–n -өтпелі өрістік транзисторлар вольт-амперлік сипаттамасын қарастырайық. n- типті каналды транзистор үшін құйылмалық (шығыс) сипаттамасы - U_жа тұрақты мәніндегі құйылма тогының U_қа тәуелділігін атайды: U_АЖ=const болғандағы І_Қ =f(U_АҚ).

Өрістік транзистордың негізгі ерекшелігі: канал өткізгіштігіне U_АЖ және U_АҚ кернеуіде әсер етеді. U_АҚ =0 мәніде шығыстағы І_Қ =0 тең. U_АҚ >0 , болғанда каналарқылы І_Қ жүреді. U_АҚ мәнінің өсуі каналдағы потенциал айырмасын үлкейтеді, сәйкесінше каналдың көлденең қимасының ауданы кішірейеді. Одан өсуі кезінде р–n - өтпенің шекарасы айқасып, ток жүруі тоқтайды. Активті жұмыс режимі ретінде вольт-амперлік сипаттаманың сызықты өсу аймағын пайдаланады.

а) б)

Басқарылатын р – n -өтпелі өрістік транзисторлардың негізгі параметірлері: қанығу кезіндегі ағызбаның дифференциалдық кедергісі (Rа=0,1...0,5 МОм); ағызба мен құйылма және жаптырық пен құйылма арасындағы кернеулердің мүмкін максимал мәндері (5...30 В); ағызбаның мүмкін максимал тогы (Іаmax=10...50 мА).

Өрістік транзисторлар негізінен төменгі жиілікті кірмелік кедергілері жоғары күшейткіштерде және логикалық тізбектерде қолданылады.
Бақылау сұрақтары:

1. Өрістік транзисторлар түрлері, типтері.

2. Өрістік транзисторлардың құрылымы, жасалу технологиясы, электрлік сұлбасы

3. «Жаптырық», «Ағызба», «Құйылма», «Арна» дегеніміз не?

4. Басқарылатын өрістік транзисторлар