Мысал-1. Нысанаға 10 рет оқ атылды. Әрқайсысының дәл тию ықтималдығы бірдей және ол 1/3 ке тең. m = 0, 1, 2, ... , 10 мәндерінде сәйкес ықтималдықтарды есептеп , графигін сызыңдар және максимум нуктесінің ең ықтималды санымен салыстырыңдар.
Шешуі. Ізделініп отырған ықтималдықтарды Бернулли формуласы бойынша есептейміз, сонда
Р10(0) = (2/3)10 = 0736,
Р10(1) = C101(1/3) (2/3)9 = 0.0867,
Р10(2) = C102 (1/3)2 (2/3)8 = 0.1951,
Р10(3) = C103 (1/3)3 (2/3)7 = 0.2601,
Р10(4) = C104 (1/3)4 (2/3)6 = 02276,
Р10(5) = C105 (1/3)5 (2/3)5 = 01366,
Р10(6) = C106 (1/3)6 (2/3)4 = 0.0569,
Р10(7) = C107 (1/3)7 (2/3)3 = 0.0163,
Р10(8) = C108 (1/3)8 (2/3)2 = 0.0031,
Р10(9) = C109 (1/3)9 (2/3) = 0.0003,
Р10(10) = C1010 (1/3)10 = 0.00002
Болып шығады. Ықтималдықтар мәнінің сызбасын салу үшін абсциссалар өсіне m- нің мәндерін, ординаталар өсіне Рn(m) мәндерін саламыз және әрбір m = 0, 1, 2, … , 10 мәндеріне сәйкес Рn(m) мәндерінің ұштарын қоссақ, онда төмендегі сызбада көрсетілген көпбұрыш шығады. Мұны ықтималдықтардың үлестіру көпбұрышы деп те атаймыз.
Pn(m)
0.25
0.20
0. 15
0.10
0.05
m
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Енді мысалдың берілгендері бойынша ең ықтималды сан meмәнін есептесек
me = np +p = 10· + = 3 , демек, me = [np +p] = [ 3 ] = 3. Бұган сәйкес ықтималдық сызбада P10(me) = P10(3) 0.2601 болып тұр.
Шын мәнінде, бұл ықтималдық қалған ықтималдықтардың бәріненде үлкен. Сонымен ең ықтималды санды пайдалану нәтижесінде биномдық ықтималдықтарды тиімді және жылдам есептеудің формуласын таптық.