Ұлттық архив қорының құжаттарын және басқа да архивтік құжаттарды мемлекеттік және арнаулы мемлекеттік архивтердің жинақтау, сақтау, есепке алу мен пайдалану қағидаларын бекіту туралы

-параграф. Кино, бейнеқұжаттардың және автоматтандырылған ҒАА жөнсілтерлерін, каталогтарын, сілтегіштерін, шолуларын, монтаж парақтарын жасау тәртібі

жүктеу/скачать 100,72 Kb. бет 24/27 Дата 21.02.2023 өлшемі 100,72 Kb. #69865

3-параграф. Кино, бейнеқұжаттардың және автоматтандырылған ҒАА жөнсілтерлерін, каталогтарын, сілтегіштерін, шолуларын, монтаж парақтарын жасау тәртібі 344. Жөнсілтер архивтің архив қоры туралы мәліметтерді қамтитын және пайдаланушының оның құрамымен және мазмұнымен танысуына арналған жүйеленген түрдегі архивтік анықтамадан тұрады. Жөнсілтер архив қорының сипаттау баптарынан және анықтамалық аппаратынан тұрады. Жөнсілтердің анықтамалық аппаратына мыналар кіреді: 1) титулдық парақ; 2) мазмұны; 3) алғы сөз; 4) қысқартулардың тізімі; 4) қосымшалар (бар болса); 5) сілтегіштер. Жөнсілтерге жалпы библиография жасалады. Жөнсілтерлердің көп томды басылымдарында анықтамалық аппарат жалпы басылымға тұтас немесе оның жекелеген томдары үшін жасалады. 345. Жөнсілтердің түрлері: 1) архив (архивтер) қорлары бойынша жөнсілтер; 2) архив (архивтер) қорлары бойынша тақырыптық жөнсілтер; 3) архив (архивтер) қорлары бойынша қысқаша анықтамалық. Архивтік (архивішілік) және архиваралық жөнсілтерлер жасалады. Жөнсілтердің түрі және құрылым схемасы оның нысаналы мақсатына қарай айқындалады. Архив (архивтер) қорлары бойынша жөнсілтер қордың атауынан, қор нөмірінен, сақтау бірліктері немесе есепке алу бірліктері көрсетілген қор көлемінен, құжаттаманың әр түрі бойынша құжаттардың соңғы датасынан, тарихи анықтамадан, аннотациядан, қор бойынша библиографиядан тұратын архив қорлары сипаттамаларының жүйеленген тізбесін қамтиды. Сипаттамалар тізбесі қорлардың атаулары мен олар туралы анықтамалық деректерден тұратын аннотацияланбайтын қорлар тізімімен толықтырылуы мүмкін. Қор архив (архивтер) қорлары бойынша жөнсілтердің сипаттау объектісі болып табылады. Архив (архивтер) қорлары бойынша тақырыптық жөнсілтер белгілі бір тақырып (тақырыптар) бойынша құжаттарды қамтитын қорлар немесе қор бөліктері сипаттамасының жүйелендірілген тізбесінен тұрады. Архив (архивтер) қоры бойынша тақырыптық жөнсілтердің қор (қорлар) немесе қор (қорлар) бөліктері құжаттарының сипаттамасы қор атауынан, қор нөмірінен, қор құжаттарының соңғы датасынан, тізімдеме (тізімдемелер) нөмірінен, тақырыбы бойынша құжаттардан, қорға (қорларға) ішкі архивтік ҒАА-ның бар екендігін көрсететін сілтегіштерден, құжаттардың аннотациясынан және тақырып бойынша библиографиядан тұрады Архив (архивтер) қорлары бойынша қысқаша анықтамалық архив қорларының атауларын және олар туралы анықтамалық деректерді қамтитын архив қорлары сипаттамаларының жүйеленген тізбесінен тұрады. Қысқаша анықтамалық архивте сақталатын барлық қорға немесе қордың белгілі бір тобына (жаңа түсімдер, құпиясыздандырылған және ашық сақтауға берілген) жасалады. Қысқаша анықтамалықтар аннотацияланған және аннотацияланбаған деп бөлінеді. 346. Жөнсілтер деректемелерінің құрамын уәкілетті орган бекітеді. 347. Каталог қораралық архивтік анықтамалық болып табылады, ондағы архив қорларының мазмұны, сақтау бірліктері, құжаттық ақпаратты жіктеудің қабылданған схемасына сәйкес орналастырылған архивтік құжаттар (немесе олардың бөліктері) туралы мәліметтер пәндер (тақырып, сала) бойынша топтастырылған. 348. Өзара байланысты және бірін-бірі өзара толықтыратын әртүрлі каталогтардың жиынтығы архив каталогтарының жүйесін құрайды. 349. Архив каталогтары жүйесінің құрамы архивтік құжаттардың құрамы мен мазмұнына, оларды пайдалану қарқындылығына, архив қорының дайындалу дәрежесіне, архивтік анықтамалықтардың басқа типтерінің болуы мен сапасына қарай айқындалады. 350. Архив каталогтарының жүйесі мынадай талаптарға сәйкес келеді: 1) каталогтар құрылымының қағидаттары олардың нысаналы мақсатына сай келеді; 2) ақпаратты іздеу аспектілерінің оңтайлы алуан түрлілігін қамтамасыз ететін каталогтардың ұтымды құрылымы; 3) жүйенің әртүрлі каталогтарындағы ақпараттарды топтастыруда параллелизмнің болмауы; 4) дәлелденбеген қайталаудың болмауы және сілтемелік карточкалары мен сілтегіштерді кеңінен қолдану. 351. Архивішілік және архиваралық каталогтар құрылады. Каталогтың сипаттау объектісі белгілі бір тақырып (мәселе) бойынша ақпаратты қамтитын құжат (құжаттар тобы, құжат бөлігі), сақтау бірлігі немесе есепке алу бірлігі, тізімдеме, қор (қорлар тобы) болып табылады. Архивте каталогтарды (каталогтау) дайындау, құру және жүргізу бойынша жұмыс тұрақты негізде жүргізіледі. Каталогтау барысында архив қорларын, олардың құрылымдық бөліктерін таңдау кезектілігі айқындалады, архивтік істер мен құжаттар іріктеледі және сипатталады. 352. Каталогтар құрылымдық схемасына қарай жүйелі, тақырыптық (ұйымның тарихы бойынша каталогтар және әкімшілік-аумақтық бөліну және тағы басқа) және атаулы, географиялық, объектілік болып бөлінеді. 353. Жүйелі каталогтың сипаттау объектісі ғылым, білім, өндіріс, экономика салалары бойынша жіктеледі және құжаттық ақпаратты жіктеудің қабылданған схемасына сәйкес орналастырылады. Жүйелі каталогқа немесе оның бөлімдеріне сәйкес келетін каталогтар болмаған кезде пәндік, географиялық және атаулы сілтегіштер жасалады. 354. Тақырыптық каталогта тақырып бойынша сипаттау объектісі кіші тақырыптар, айдарлар және кіші айдарлар бойынша логикалық бірізділікпен топтастырылады. Тақырыптық каталог ақпараты жүйелі каталогта жоқ белгі бойынша топтастырылған жағдайда жасалады. 355. Ұйым тарихының каталогында сипаттау объектісі ғылым, білім, өндіріс, экономика салалары бойынша, содан соң ведомстволық бағыныстылық, одан әрі ұйымның типтері (банктер, зауыттар, тресттер және т.б.) және ұйымның атаулары бойынша әліпби тәртібімен жіктеледі. 356. Әкімшілік-аумақтық бөліну тарихы бойынша каталогта сипаттау объектісі әкімшілік-аумақтық бірліктердің түрлері мен олардың атаулары бойынша әліпби тәртібімен жіктеледі. 357. Пәндік каталогтарда сипаттау объектісі пәндік ұғымдардың (фактілер, оқиғалар, географиялық атаулар), адамдар тегінің әліпби ретімен жіктеледі және хронологиялық немесе логикалық реттілікпен жүйеленеді. 358. Дербес қолданылып жүрген картотекалар каталог жүйесімен сілтеме жолдары арқылы байланысады. 359. Каталогтың сипаттау бабының құрамына архивтің атауы, индексі, айдар, кіші айдар, оқиғаның датасы, оқиғаның орны, мазмұны, қордың нөмірі, қордың атауы, тізімдемелердің нөмірі, сақтау бірліктері немесе есепке алу бірліктері, құжаттың парақтары, тілі, көрсету тәсілі, құрастырушының тегі және сипаттау бабын жасалған дата кіреді. 360. Тақырыптық және пәндік-тақырыптық картотекалар, қорлардағы ақпараты мол және жиі қолданылатын құжаттардың жеке құрам жөніндегі картотекалары каталогтар жүйесін толықтыру көздері болып табылады. 361. Каталогтау кезінде құжаттарға сипаттау жүргізетін каталогтың карточкалық ақпараты сипаттау бабында көрсетілгендей құжаттардың мазмұны мен іздеу деректері туралы мәліметтер жиынтығынан тұрады. Бір каталогтық карточкада мыналар сипатталады: 1) құжатты сипаттау кезінде – егер осы істегі қалған құжаттардың немесе егер тұтас құжат көптеген мәселелерге қатысты болса (мысалы, есептер, хаттамалар) бір құжаттың бөлігінің басқа мәселелерге қатысты болуы шартымен істегі бір мәселеге арналған жеке құжат (мазмұны жағынан аса құнды немесе маңызды); 2) сақтау бірлігін немесе есепке алу бірлігін сипаттау кезінде – бір мәселеге, оқиғаға қатысты, бір сұрақ бойынша хат алмасуға қатысты іс толығымен; 3) топтастырып сипаттау кезінде – бір мәселе, пән бойынша бір істің құжаттар топтамасы, егер дәл осы мәселе бойынша құжаттар басқа істерде болса, онда әрбір істегі құжаттар жеке карточкада сипатталады; 4) бір архивтік тізімдемедегі біртектес істер тобы. 362. Сипаттау үшін мәліметтерді топтау тәсілдері құжаттардың мазмұнымен айқындалады. Топтық карточка құжаттардың тақырыптық тобын біріктіретін архивтік тізімдемеге немесе архивтік тізімдемелер тобына, сондай-ақ жалпы архив қорына жасалады. 363. Құжаттарды каталогтық карточкаларда сипаттау аяқталған соң, белгілі бір индексті (индекстерді) таңдауға немесе жасауға сайып келетін индекстеу жүргізіледі. Индекстеу каталогтық карточканың мазмұнын талдау арқылы және оны жіктеу схемасының белгілі бір құрылымдық бөлімшесіне жатқызу арқылы жүзеге асырылады. 364. Карточкалар индекстер мен айдарлар бойынша жүйеленеді және каталогқа орналастырылады. 365. Каталог бөлімдерінің арасында байланыс немесе каталог бөлімдерінің басқа архивтік анықтамалармен байланысын орнату үшін сілтемелік жүйе қолданылады. Сілтеме карточкаларының "Айдар" және "Кіші айдар" бағандары әдеттегі тәртіппен толтырылады. Ал, "Мазмұны" деген бағанда – "сондай-ақ ... қараңыз" деп жазылады және каталогтың тиісті бөлімшелері атауларының индексі немесе сілтеме берілетін басқа анықтамалықтың индексі көрсетіледі. 366. Индекстеу кезінде карточкалар редакцияланады және оларға алғашқы сараптама жасалады, оның барысында мазмұны бірдей карточкалар біріктіріледі, сапасы мен маңызы төмен карточкалар одан әрі өңдеуге бөлінеді. Екінші сараптама карточкаларды индексі бойынша жүйелеу процесінде жүзеге асырылады, бұл ретте дублеттік және желініп қалған карточкалар бөлінеді. 367. Карточкалардың межелер арасында дұрыс орналастырылуы және жаңа межелер енгізу қажеттігі тұрғысынан жүйелік каталогтарды мерзімдік тексеру үш жылда бір реттен сиретпей жүргізіледі. 368. Архивтік құжаттарды каталогтау жөніндегі жұмысты есепке алу мақсатында істегі куәландыру жазбасынан төмен "каталог" деген мөртабан қойылады немесе "п.п.... каталог үшін сипатталды" деп белгіленеді. Жеке тізімдемелер бойынша құжаттарды каталогтаудың аяқталғаны туралы осындай белгілер тізімдемелерде куәландыру жазбаларға арналған парақтарға қойылады. 369. Архив қоры құжаттарын каталогтаудың аяқталуы архив қорының ісіне енгізілетін анықтамамен ресімделеді. Анықтамада архив қорының нөмірі және атауы, каталогтау жүргізілген дата, оның орындаушысы, архивтің каталогында құрастырылған және енгізілген карточкалардың саны, анықтамалардың жасалған датасы, оны жасаған адамның лауазымы және оның қолы көрсетіледі. 370. Журналда, картотекада немесе архивтің деректер базасында каталогтау жасалған істердің нөмірлері көрсетіле отырып, қор бойынша (әрбір тізімдеме бойынша) мемлекеттік есепке алу жүргізіледі. 371. Карточкалардың каталогтарға келіп түсуін есепке алу арнайы кітаптарда немесе деректер базасында әрбір каталогқа бөлек жүргізіледі, оларда карточкалардың каталогқа келіп түскен датасы, архив қорының атауы және нөмірі, құрастырушының тегі, карточкалардың каталогқа қосылғаны туралы белгі қойылады. Жыл сайын келіп түскен және каталогқа енгізілген карточкалардың саны белгіленеді. Жасалған және каталогқа қосылған карточкаларды есепке алу архив паспортында жүргізіледі. 372. Сілтегіштер әліпбилік, жүйелілік тізбе немесе архивтік құжаттарда архивтік шифрлері көрсетілген қандай да бір белгілері бойынша құрылған заттар атауларының (атауының) тізбесі болып табылады. 373. Сілтегіштер қорішілік, қораралық, архиваралық болып, сондай-ақ тақырыптық, пәндік (жалпы және арнайы), хронологиялық болып бөлінеді. 374. Сілтегіштердің сипаттау бабы пәндік ұғымнан (айдардан) және архивтік шифрден тұрады. Сілтегіштің мақсатына қарай айдарлар: 1) жай, яғни кіші айдары жоқ; 2) күрделі, яғни бір кіші айдары немесе анықтамасы бар; 3) ұялы, яғни екі немесе бірнеше кіші айдары болуы мүмкін. Айдарлар құрылымына қарай қатаң, қысқаша аннотацияланған және толық аннотацияланған болып бөлінеді. Архивтік шифрді және ұғымның мәнін қамтитын айдарлар қатаң сілтегіштер болып табылады. Айдарларына ұғымдардың мәні, архивтік шифрлер, қысқаша түсініктемелер және анықтамалар кіретін сілтегіштер қысқаша аннотацияланған, құрамына ұғымдардың мәні, архивтік шифрлер, қысқаша түсініктемелер, анықтамалар мен егжей-тегжейлі сипаттамалар кіретін сілтегіштер толық аннотацияланған болып табылады. 375. Сілтегіштердегі жақын ұғымдар арасындағы байланыс "....қараңыз" деген жалпы сілтемені (қайырма сілтемені) және "сондай-ақ.....қараңыз" деген жеке сілтемені пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Жалпы сілтеме: 1) айдар немесе кіші айдар ретінде қабылданбаған синонимдерден; 2) ұғымның қысқартылған нысанынан толық атауына және керісінше; 3) егер сілтегіште сілтемелік деректерді беру жүйесі тек күрделі айдарларға берілетін болса жекеше, түрлік ұғымнан тектік ұғымға; 4) алғашқысына "және" жалғаулығымен немесе үтірмен жалғасқан, екінші және келесі ұғымдар топтамасынан; 5) тура нысандағы ұғымнан инверсиялық нысандағы ұғымға сілтеме жасалған жағдайда пайдаланылады. Жеке сілтеме сілтегіштің жекелеген тармағын құрайтын тектік ұғымды түрлік ұғыммен байланыстыру үшін, сондай-ақ қауымдастық қатынастар мен байланысты ұғымдар үшін қолданылады. 376. Сілтегіштер оқиғалардың, құбылыстардың және фактілердің датасынан немесе хронологиялық тәртіппен орналасқан құжаттардың датасынан тұрады, іздестіру деректеріндегі сілтемелер каталогтың беттеріне немесе анықтамалықтың бөлімдеріне беріледі. 377. Тақырыптық сілтегіште ұғымдардың мәні ашылады немесе пәндік ұғымдар тобы арқылы логикалық (жүйелік) тәртіппен жіктеудің қабылданған схемасына сәйкес орналасқан әрі себеп-салдарлық және жүйелік байланыстармен тарихи фактілермен, оқиғалармен, құбылыстармен, ұйымдардың атауларымен және осы фактілермен байланысты басқа да оқиғалармен өзара байланысқан тақырыптық ұғымдармен беріледі. Айдар, кіші айдар, оқиғаның датасы, оқиғаның орны, мазмұны, архивтік шифрі тақырыптық сілтегіштің сипаттау элементтері болып табылады. Айдарлардың және кіші айдарлардың атаулары атау септігінде беріледі. 378. Жалпы және арнайы сілтегіштердің ішінде ұғымдарды топтастыру әліпби тәртібімен жүзеге асырылады. Жалпы сілтегіштерде күрделі, әртүрлі түсініктер болған кезде түсініктерді топтастырудың жүйелілік қағидаты қолданылуы мүмкін, ал әліпбилік орналастыру жүйелеудің соңғы кезеңінде қолданылады. Сипаттау бабының негізгі деректемесі – пәндік ұғым (айдар, кіші айдар) негізінен зат есіммен немесе байланысқан (кей кездері сын есіммен) атау септігіндегі, жекеше немесе көпше түрдегі зат есімдердің түрінде жазылады. 379. Мемлекеттердің, әкімшілік-аумақтық бірліктердің, теңіздердің, өзендердің және басқа да географиялық түсініктердің атауы географиялық сілтегіштердегі айдарлар болып табылады. Географиялық пункт қайта аталған кезде мәтінде ескі және жаңа атауымен беріледі, хронологиялық схемадағы соңғысы негіз ретінде алынады. Ескі атауы жаңа атаудың жанында жақшаның ішінде беріледі және сілтегішке тиісті әліпбилік реттілікпен жаңа атауға сілтеме арқылы енгізіледі. Күрделі ұғымды білдіретін географиялық атаулар инверсиясыз, бірінші сөз бойынша беріледі. 380. Жалпылаушы ұғымдар немесе әкімшілік-аумақтық атаулар сілтегіштерге түсіндірмесіз қосылады. 381. Атаулы сілтегіштерде тегі, аты, әкесінің аты (әртүрлі оқылуы, псевдонимдері, таңылған аты, лақап аты) жазылады. Атаулы сілтегіште адамдардың аттары құжаттарға сәйкес көрсетіледі. Аты жалпыға мәлім болса, бірақ толығымен қолданылмаған кезде (қысқартылған аты, псевдонимі, таңылған аты), онда толық аты жақшаның ішінде беріледі және адамның толық аты әліпбидің тиісті әрпімен, адамның негізгі мінездемесіне сілтеме көрсетіле отырып сілтегішке енгізіледі. Бір адамның тегінің жазылуы әртүрлі болған жағдайда мәліметтер мен сілтеме деректер адамның дұрыс атына жасалады. Түрлі оқылулар тиісті әліпби тәртібімен дұрыс жазылудың соңынан оған сілтемемен жақшаның ішінде беріледі. Сілтегіште тегі, аты және әкесінің аты қазіргі кездегі фонетикалық белгіленуімен беріледі. Мәтіндегі ескі жазулар қазіргі кездегі жазулардан кейін жақшаның ішінде беріледі және сілтегішке қазіргі кездегі нысанға сілтемемен енгізіледі. Мәтінде тегі мен аты-жөні бірдей адамдар берілсе, аты мен әкесінің аты толық көрсетіледі және түсініктеме беріледі. Қосарланған тектер атаулы сілтегішке бірінші сөзі бойынша инверсиясыз енгізіледі. 382. Хронологиялық сілтегіш оқиғалардың, көріністердің және фактілердің датасы, немесе хронологиялық тәртіппен орналастырылған құжаттардың даталары енгізілген айдарлардан тұрады. Хронологиялық сілтегіш қатаң түрде құрылады. 383. Шолулар архивтік құжаттардың жекелеген жинақтарының құрамы мен мазмұны туралы жүйеленген мәліметтерді, олардың деректану талдауымен толықтырылған архивтік анықтамалықты білдіреді және қорды шолу мен тақырыптық шолу болып бөлінеді. Қорды шолу бір архив қорының архивтік құжаттарының құрамы мен мазмұны туралы жүйеленген мәліметтерді қамтиды. Қорды шолу үшін сипаттау объектісі құжаттар (құжаттар топтамасы, құжаттың бір бөлігі), сақтау бірлігі немесе бір қорды есепке алу бірлігі болып табылады. Тақырыптық шолу – белгілі бір тақырып бойынша архив қорының бір немесе бірнеше тобының немесе бір (архивішілік) немесе бірнеше архивтің (архиваралық) архивтік құжаттарының құрамы мен мазмұны туралы жүйеленген мәліметтерді қамтиды. Архив (архивтер) құжаттары бойынша тақырыптық шолу үшін сипаттау объектісі құжат (құжаттар тобы, құжаттың бір бөлігі), архивтің (архивтердің) бір қорының сақтау бірлігі немесе есепке алу бірлігі (қордың бір бөлігі, қор топтамасы) болып табылады. 384. Шолу сақтау бірліктерінің немесе есепке алу бірліктерінің құжаттардың және ҒАА жеке немесе топтық аннотацияларының жиынтығынан тұрады. Аннотацияда сақтау бірліктерінің немесе есепке алу бірліктерінің, деректану талдамасы бар құжаттар тобының мазмұны баяндалады, құжаттардың негізгі түрлері, олардың авторлары, мазмұны, хронологиялық шеңбері, тұпнұсқалығы, архивтік шифрі көрсетіледі. Шолудың анықтамалық аппаратына титулдық парақ, мазмұны, алғы сөз, қысқартулар тізімі, сілтегіштер кіреді. Тақырыптық шолуға қорлар тізімі, шолудан тұратын ақпарат және шолудың тақырыбы бойынша библиография жасалады. 385. Кино, бейнеқұжаттың монтаждау парағы есепке алу жүзеге асырылатын, жекелеген жоспарлардың (монтаж кадрлары) мазмұнын ашатын және жүйелеуді бекітетін архивтік анықтаманы білдіреді. Кино, бейнеқұжаттың монтаждау парағы – аяқталған кинотуындыны (фильмді, арнайы түсірілімді, киножурналды, телесюжетті) кадрын сипаттауды білдіреді. Монтаждау парағы кинотуындыны жасау процесінде пайда болады және архивке киноқұжаттың немесе бейнефонограмманың мәтіндік ілеспе құжаттамаларының құрамында түседі. Монтаждау парағы екі данада жасалады, біріншісі зерттеушілердің және архив қызметкерлерінің жұмысында қолданылады, екіншісі – түптеледі және сақтандыру көшірмесі ретінде қызмет етеді. 386. Кино, бейнеқұжаттың монтаждау парағы болмаған жағдайда, ол архивте жасалады және бас әріптерден тұратын жазбадан, сипаттама мақалаларынан және қорытынды жазбадан тұрады. Бас әріптерден тұратын жазбада архивтің атауы, монтаждау парағының нөмірі, сипаттамасы (дыбыстау, түстілігі, бөліктердің саны) көрсетіле отырып, киноқұжаттың атауы, студияның атауы, киноқұжаттың шығарылған датасы, фильмнің авторлары (режиссерлері, операторлары, қойылым авторлары) көрсетіледі. 387. Монтаждау парағын жасау киноқұжаттың позитиві бойынша дыбыс-монтаж үстелінде оның мынадай дәйектіліктегі сипаттамасы бойынша бір уақытта көру арқылы жүзеге асырылады: 1) жоспар нөмірі реті бойынша; 2) жоспарды айқындау (жалпы, орташа немесе көлемді); 3) жоспардың метражы; 4) киноқұжат жоспарын бейнелеудің қысқаша мазмұны. 388. Дыбыс-монтаж үстелінде позитивпен жұмыс істеп болған соң, қажет болған жағдайда киноқұжат жиынтығындағы барлық элементтерінің бір-бірімен сәйкес келуі үшін позитив негативпен және лавандамен салыстырып тексеріледі. 389. Бейнеқұжатқа монтаждау парағы архивте жасалады. Арнайы түсірілімнің, киножурналдардың немесе жылнамалық материалдың монтаждау парақтары олардың атаулары, шығарылған жылы, өндіріс студиясы, түсі, дыбысталуы, секундтық хронометраж (жазбаның басталуы мен аяқталуы), секундтары көрсетілген титулдық парақты ресімдеуден басталады. Титулдық парақ сипатталғаннан кейін бейнефонограмманы жоспар бойынша сипаттау жүзеге асырылады. Бейнефонограмманы жоспар бойынша сипаттау мынадай реттілік бойынша жүргізіледі: 1) жоспардың нөмірі реті бойынша; 2) жоспарды айқындау (жалпы, орташа немесе көлемді); 3) бейнежазба жоспарының басталу секундының реттік нөмірі; 4) бейнефонограмманың ақ-қара бейнесінде түрлі-түсті жоспарлар немесе түрлі-түсті бейнеде ақ-қара жоспарлар болғанын көрсету. Монтаждау парағының соңында құрастырушының лауазымы, тегі және құрастырылған датасы көрсетіледі. 390. Архивтік анықтамалықтар архивте автоматтандырылған режимде, жылдам және көп аспектілі іздеу мүмкіндіктерін қамтамасыз ететін әрі құжаттық ақпаратты ұсыну, оның ішінде қашықтан қол жеткізу режимінде жүргізіледі. 391. Архив қорындағы архивтік анықтамалықтардың сипаттау баптары, архивтік құжаттардың сақтау бірлігі немесе есепке алу бірлігі, сондай-ақ түйінді сөздер мен рубрикаторлар автоматтандырылған ҒАА қалыптастыру негізі болып табылады. 392. Автоматтандырылған ҒАА енгізген кезде түйінді сөздердің негізгі түрлері: 1) "тақырыптама" – қысқаша нысандағы фактілерді белгілейтін терминдер сипаттама объектісінің көрсетілген құжаттарында, оқиғалар, көріністер, қызмет түрлері және тағы басқа; 2) "персоналия" – терминдер, берілген деңгейді сипаттау бірлігіне байланысты сәйкестендіруші адамдар, атымен және әкесінің атымен бірге тектері, аты мен тектері, аты-жөні жоқ тектері, бір немесе бірнеше аты-жөні мен псевдонимдер, лақап аттары термин болуы мүмкін; 3) "география" – географиялық немесе топономикалық атаулар болып табылатын терминдер (елдердің, облыстардың, губерниялардың, уездердің, болыстардың, елді мекендерің, теңіздердің, өзендердің атауы және тағы басқа) болып табылады. 393. Түйінді сөздер деректер базасына нақты объектіні сипаттау процесінде немесе оларды аяқтағаннан кейін енгізіледі. Түйінді сөздер бір сөзден немесе қысқаша сөз тіркесінен тұруы мүмкін және арнайы түйінді сөздер файлына салынады. 394. Архив қорлары, сақтау бірлігі немесе есепке алу бірлігі, жедел іздеу шартына жауап беретін құжаттардың тізбесі автоматтандырылған ҒАА-ның шығатын нысандары болып табылады. Архивтің автоматтандырылған ҒАА-да қамтылған ақпарат негізінде анықтамалықтардың мәтіндері олардың ішкі анықтамалық аппаратымен (жөнсілтерлер, қысқаша анықтамалықтар, архивтік тізімдемелер) бірге қалыптастырылады. Анықтамалықтың мәтіні автоматтандырылған кезде түйінді сөздердің файлы анықтамалыққа автоматтандырылған сілтегіштер құру кезінде қолданылады. 395. Сипаттаудың әрбір деңгейі үшін автоматтандырылған ҒАА-ның деректер базасында жүйелі және тақырыптық рубрикаторлар құрылады. Архив қорының деңгейі үшін жөнсілтердегі архив қорының жүйелеу схемасы архивтің архивтік қорлары бойынша мәтінді қалыптастыруға арналған рубрикатор бойынша болып табылады. 396. Сипаттаудың әрбір деңгейі үшін архивтің ҒАА деректер базасында ақпаратты түйінді сөздері бойынша, аннотациялар мәтіні, тарихи анықтамасы бойынша, сипаттама объектісі атауының толық және қысқартылған мәтіндері, архив қорының және/немесе қор құрушының толық және қысқартылған атаулары бойынша, сипаттау объектісінің хронологиялық тиесілілігі бойынша (сипаттау бірлігіне кіретін құжаттардың соңғы датасы бойынша), санамаланған деректемелердің кез келген үйлесімі бойынша көп аспектілі іздеу рәсімдерінің жиынтығы көзделеді. 397. Іздеу нәтижелерін ұсыну мынадай нысанда жүргізіледі: 1) сұраным шартына сәйкес қысқартылған деректер базасы; 2) сұранымды қанағаттандыратын мәтіндік файл немесе сипаттаманың басып шығарылуы. 398. Архивтің құжаттары бойынша деректер базасына анықтамалық аппарат архивтің деректер базасындағы сипаттамалардан тұратын деректер базасы түрінде іске асырылады. Деректер базасында әрбір автономды деректер базасы бойынша – деректер базасының атауы, олардың деректемелерінің тізбесі, сипаттама бірлігінің (бірліктерінің) деңгейі (деңгейлері), жазбадағы және/немесе мегабайттағы ағымдағы көлемі, деректер базасын басқару жүйесіне немесе деректер базасын құруға пайдаланылған бағдарламалау тіліне нұсқау мәліметтер беріледі. жүктеу/скачать 100,72 Kb. Достарыңызбен бөлісу: