Ұлттық баяндама

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
65 
2012 
жылы  техникалық  мамандықтар  бойынша  жұмыс  беруші  грантымен
                     
4  526 
немесе  жалпы  студенттер  санының 
5,8  %, 
келісімшарт  негізінде  оқушылар
 
(76  956 
адам
) 
оқыды
. 
Осылайша,  техникалық  мамандықтарда  жұмыс  берушілер 
немесе
 
шетел  инвесторлары
 
есебінен  оқыту  саны  жалпы  студенттер  санының
                        
2,8% 
құрайды
. 
2012 
жылы  қазақстандық  ЖОО  жүйесіндегі 
 
шығын  негізінен  мынадай 
себептерден, қаржылық қиындықтардан және студенттің өзге ЖОО
-
на ауысуынан
. 
Жоғары білім беру ұйымынан
 
барлығы
 105 
695 адам шығып кеткен 
(2.2.10 
сурет). 
 
 
2.2.10 
сурет. Жоғары білім беру жүйесінен шығып қалғандар
 % 
 
Дереккөз: ҚР СА мәліметтері 
 
Осылайша,
 
жоғары  оқу  орнына
 
түскендер саны
  120 408 
адам  болды
, 
оның 
                            
88 
474  студенттері
  - 
күндізгі, 
4 364 
–
 
кешкі
,  94 685 
–
 
сырттай  бөлімде
. 
Оқуға 
түсушілердің  басым  бөлігі  Алматы  (32
 707 
адам
) 
мен
 
Астана    (13
 090 
адам
) 
қалаларында
,  
сонымен қатар, 
 
Оңтүстік Қазақстанда (15
 
483 адам) мен Қарағанды 
(11 
229 адам) облыстарында
.  
2012  жылға  жалпы 
түлектер
 
саны
  171 609 
адамды  құрады
, 
оның  ішінде
 
74 
973 студенттер
 
–
 
күндізгі бөлім түлектері, 1 951 
- 
кешкі бөлім, 94
 685 
–
 
сырттай 
бөлім  студенттері
. 
Ең  көп  бітірушілер  саны  Алматы  қаласында
  (48 971 
адам
)                   
(2.2.12 
кесте
) 
22,9 
5,7 
15,5 
28,8 
1,1 
11,1 
0,5 
7 
7,4 
қаржы қиыншылығы
 
үлгермеушілік
 
басқа оқу бөліміне ауысу
 
басқа ЖОО
-
ға ауысу
 
ҚК қатарына шақырылғандар
 
өз еркімен
 
денсаулығына байланысты
 
оқу тәртібінің бұзылуы
 
басқа себептер
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
66 
2.2.12 
кесте. ЖОО студентерді қабылдау және шығару
 / 
оқу нысаны бойынша
  
 
Өңір
 
Жалпы студенттер саны
 
Күндізгі бөлім
 
Кешкі 
бөлім
 
Сырттай оқу
 
қа
бы
л
д
ан
ға
н
 
түл
ек
те
р
 
қа
бы
л
д
ан
ға
н
 
түл
ек
те
р
 
қа
бы
л
д
ан
ға
н
 
түл
ек
те
р
 
қа
бы
л
д
ан
ға
н
 
Ақмола облысы
 
2931 
6807 
2006 
1759 
2931 
6807 
2006 
Ақтөбе облысы
 
4912 
6741 
3954 
3073 
4912 
6741 
3954 
Алматы облысы
 
2788 
2948 
2038 
1176 
2788 
2948 
2038 
Атырау облысы
 
2149 
4327 
1234 
1695 
2149 
4327 
1234 
ШҚО
 
8338 
13240 
5188 
5578 
8338 
13240 
5188 
Жамбыл облысы
 
6447 
9043 
4048 
2173 
6447 
9043 
4048 
БҚО
 
5729 
8001 
3128 
2881 
5729 
8001 
3128 
Қарағанды облысы
 
11229 
17308 
6193 
5246 
11229 
17308 
6193 
Қостанай облысы
 
5551 
7382 
3547 
3975 
5551 
7382 
3547 
Қызылорда облысы
 
2813 
4825 
2673 
1810 
2813 
4825 
2673 
Маңғыстау облысы
 
1217 
2493 
736 
796 
1217 
2493 
736 
Павлодар облысы
 
3660 
5764 
2591 
2556 
3660 
5764 
2591 
СҚО
 
1364 
2190 
1012 
1432 
1364 
2190 
1012 
ЮҚО
 
15483 
21586 
11283 
7697 
15483 
21586 
11283 
Астана
 
13090 
9983 
11283 
6917 
13090 
9983 
11283 
Алматы
 
32707 
48971 
27560 
26209 
32707 
48971 
27560 
ҚР
 
120 408 
171609 
88474 
74973 
120 408 
171609 
88474 
Дереккөз
: 
ҚРСА мәліметтері
 
 
Жоғары  білімнің  сапасын  бағалаудың  негізгі  критерийі  Қазақстандық 
 
ЖОО 
түлегінің жұмысқа сәтті орналасуы.
 
2012 
жылы мемлекеттік тапсырыс бойынша оқыған ЖОО түлектерінің саны
-
27  939 
адам
, 
оның
  23  768 
адам  жұмыспен  қамтылды
, 
оның  ішінде  мамандығы 
бойынша 
18  172 
адам
  (65,04  %). 
Өңірлік бөліністе  ЖОО  бітіргеннен  кейін  бірінші 
жылы  мамандық  бойынша  жұмыспен  қамтамасыз  етілгендер  Астана
 
қаласында 
(72%),  Жамбыл  (71%),  Павлодар
 
(71%)  облыстарына
 
тиесілі
. 
Түлектердің 
жұмыспен  қамтылу  коэффициентінің  ең  төмені
 
Атырау  (48%)  облысында
                  
(2.2.11 
сурет
).  
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
67 
2.2.11 
сурет.  Мемлекеттік  тапсырыспен  оқыған  ЖОО  түлектерінің  оқу  бітіргеннен
 
кейін 
бірден мамандық бойынша жұмысқа орналасқандар үлесі
 
 
Дереккөз: ҚР БҒМ мәліметтері
 
 
2012 
жылы 
магистранттар 
саны  27
 
149  адам
, 
ол  2011  жылмен 
салыстырғанда   
5 990 
адамға 
 
артық
. 
Жалпы  магистранттар  санынан 
                     
64,3% 
әйелдер  үлесін  құрайды
.   
Өңірлік  салыстыруда  ең  көп  магистранттар
 
көрсеткіші  Алматы  (12
 
317  адам
) 
мен
 
Астана  (3
 899 
адам
), 
Оңтүстік  Қазақстан
 
(2 166 
адам
) 
және Қарағанды (2
 
017 адам) облыстарында
  (2.2.12 
сурет
) . 
2.2.12 
сурет. Магистранттар
 
саны, адам
  
 
Дереккөз: ҚР СА мәліметтері
 
 
2012 жылы магистратураны бітірушілер саны 10
 
118 адам
, 
ол 
  
2011 жылмен 
салыстырғанда 
1765 
адамға  артық.  Магистратура  бітірушілер  арасында  әйелдер 
саны 
- 
65%  адам
.  9 
878  магистранттар  ғана  магистрлік  диссертацияны  қорғап
 
шықты, оның ішінде 
- 6 416 
әйел адамдары
 (2.2.13 
кесте
).  
 
  
67 
54 
65 
48 
63 
71 
65 
62 
67 
54 
56 
71 
64 
70 
62 
72 
643  485  614  174 
1640 
824  783 
2017 
462  413  184  416  112 
2166 
12317 
3899 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
68 
2.2.13 
кесте. Бітіріп шыққан магистранттар, адам
 
Өңір
 
Магистранттарды 
бітіртіп шығаруы
 
Диссертация қорғағандар
 
жалпы
 
оның ішіндегі әйел 
адамдар
 
Ақмола облысы
 
435 
435 
300 
Ақтөбе облысы
 
131 
111 
87 
Алматы облысы
 
174 
174 
107 
Атырау облысы
 
146 
146 
90 
ШҚО
 
541 
541 
383 
Жамбыл облысы
 
428 
427 
288 
БҚО
 
162 
162 
110 
Қарағанды облысы
 
795 
787 
474 
Қостанай облысы
 
209 
209 
127 
Қызылорда облысы
 
180 
180 
141 
Маңғыстау облысы
 
107 
107 
55 
Павлодар облысы
 
241 
241 
159 
СҚО
 
56 
56 
35 
ОҚО
 
746 
720 
554 
Астана
 
1 351 
1336 
900 
Алматы
 
4 416 
4 246 
2 606 
ҚР
 
10 118 
9 878 
6 416 
 
Дереккөз: ҚР СА
 
мәліметтері
 
Диссертацияны 
100% 
қорғап
 
шығып, 
 
бітіргендер 
 
Ақмола, Алматы, Атырау, 
Шығыс Қазақстан, Батыс Қазақстан, Қостанай, Қызылорда, Маңғыстау, Павлодар, 
Солтүстік Қазақстан облыстарында байқалады. 
 
2012 
жылы 
докторанттар
 
контингенті
  1 
588  адамды  құрады
. 
Ең  көп 
докторанттар саны Алматы
 
қаласында, 971 адам тіркелді, ол жалпы санның
 61,1%  
құрайды.  Ең  аз  докторанттар
 
саны  Ақтөбе  мен  Батыс  Қазақстан  облыстарында, 
 
әр өңірге 3 адамнан ғана тиді (
2.2.23 
сурет
). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
69 
2.2.23 сурет. Докторанттар контингенті, адам 
 
 
Дереккөз: ҚР СА мәліметтері
 
 
ҚР
-
ның 
 
МЖБС  негізгі  ережелеріне  сәйкес  5.04.034
-
2011  ғылыми  және 
педагогикалық  кадрларды  дайындау  докторантурада  жүзеге  асады,  бітіргеннен 
кейін  философия  ғылымдарының  докторы(PhD)  және  бейіні  бойынша  доктор 
ғылыми  дәрежесі  беріледі.  Философия  докторанттары  контингентінің  әркеттерін 
саралай  отырып,  2012  жылы  58  адам  оқудан  шығып  қалғандығы  байқалады. 
Алматы қаласы бойынша оқудан шығып қалғандар саны (25 адам).
 
Философия  докторанттарының  жалпы  саны  1
 
512  болса,  мамандық 
бойынша докторанттар –
 
76 адам. Бейіні бойынша докторанттарды дайындау тек 
Қарағанды,  Шығыс  Қазақстан  облыстарында  және  Алматы  қаласында  жүргізіледі 
(2.2.14 
кесте). 
 
 
 2.2.14  
кесте. Бейіні бойынша докторанттар контингенті, адам 
  
Аймақ
 
Докторанттар
 
Қарағанды облысы
 
1 
Шығыс Қазақстан облысы
 
6 
 
Алматы қаласы
 
69 
ҚР
 
76 
 
Дереккөз: ҚР СА мәліметтері
 
 
Докторантура  бітірушілер  саны  257  адамды  құрады
. 
Оның  ішінде
  110 
докторанттар  диссертация  қорғағандар  болса,  оның  ішінде 
46-
ы
 
әйел  адамдар
. 
Жамбыл
   
облысындағы
   
докторанттардың  еш  қайсысы  диссертация  қорғамаған, 
ал 
 
Астана  қаласына 
 
тек
    47   
докторанттың
 
екеуі 
   
ғана  диссертация  қорғады
 
(2.2.15 
кесте
). 
7 
3 
28 
85 
6 
3 
73 
12 
10 
28 
99 
971 
263 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
70 
 
 2.2.15 
кесте. Докторантура бітірушілер, адам 
 
Өңір
 
 
Бітіруші 
докторанттар
 
Диссертация қорғағандар
 
барлығы
 
олардың ішінде
 
әйелдер саны
 
Ақмола облысы
 
4 
3 
1 
Ақтөбе облысы
 
- 
- 
- 
Алматы облысы
 
- 
- 
- 
Атырау облысы
 
- 
- 
- 
ШҚО
 
- 
- 
- 
Жамбыл облысы
 
6 
- 
- 
БҚО
 
- 
- 
- 
Қарағанды облысы
 
5 
4 
3 
Қостанай облысы
 
- 
- 
- 
Қызылорда облысы
 
- 
- 
- 
Маңғыстау облысы
 
- 
- 
- 
Павлодар облысы
 
28 
6 
6 
СҚО
 
- 
- 
- 
ОҚО
 
13 
6 
3 
Алматы қаласы
 
154 
89 
31 
Астана қаласы
 
47 
2 
2 
ҚР
 
257 
110 
46 
Дереккөз: ҚР СА мәліметтері
 
 
Жоғары және ЖОО
-
нан кейінгі білім беру жүйесіне қолжетімділік деңгейі биік. 
Ұлттық  үздіксіз білім беру  жобасын  құру  жұмыстары  белсенді  түрде  жүріп  жатыр, 
олар  тек  білім  жүйесінің  даму  стратегиялары  мен  болашағына  ғана  сәйкес  емес, 
сондай
-
ақ 
мемлекеттің 
әлеуметтік
-
экономикалық 
дамуы 
мен 
халықтың 
тұтынушылығына да сәйкес
 
келеді.
  
 
 
 
 
 
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
71 
Қорытындылар
 
 

 
 
Мектепке  дейінгі  ұйымдардың
 
желісін
 
ұлғайту  арқылы  мектепке  дейінгі 
тәрбие  мен  білімнің  қолжетімділігінің  жоғары  деңгейі  қамтамасыз  етілді
  (2012 
жылы–
 
801 бірлік). Балабақшаларға орындар
 
алу кезегінің
 
көрсеткіштерінің артуы 
жергілікті  атқарушы  органдардан  өз  өңірлерінде  мектепке  дейінгі  ұйымдарды 
ұлғайтуды жеделдетуді талап етеді. 
 
 

 
2012  жылы  туу  саны  көбейгендігі  тіркелді  (
95 
016  адам),  бұл  өңірлік 
ерекшеліктерді  және  болжау  мәліметтері  бойынша  халықтың  демографиялық 
өсімін есепке ала отырып мектепке дейінгі білім беру ұйымдарын салу құрылысын 
одан әрі дамытуды өзекті етіп отыр
.  
 
 

 
Өңірлік  ерекшеліктерін  ескере  отырып,  мектепке  дейінгі  білім  берудің 
қолжетімділік  деңгейінің  теңдей  бөліну  үрдісі  сақталуда  (қала  –
  50,7%,                   
ауыл –
 49,3%). 
Осылайша, тұратын орнына тәуелсіз мектепке дейінгі тәрбие және 
білім
 
беру 
 
жүйесінің қызметіне деген халықтың сұранысы да  есепке алынады. 
 
 
 

 
1  жастан  6  жасқа  дейінгі  балаларды
 
мектепке  дейінгі  тәрбие  мен  біліммен
 
қамту  көрсеткіші  өсті,  1  ден  6  жасқа  шейін  3,7%,  3
-
тен  6  жасқа  шейін  –
  6,1%.                
3  тен  6  жасқа  дейінгі  балалардың  көрсеткіші  жоғары  Қостанай  (99,8%)  мен 
Қарағанды  (97,8%)  облыстарында,  бұл  өңірдегі  білім  беру  саясатының  тиімді 
түрде жүргізілуінде.
 
  

 
Ақмола,  Атырау,  Шығыс  Қазақстан,  Батыс  Қазақстан,  Қарағанды,  Қостанай, 
Қызылорда облыстарында мектепке дейінгі даярлықпен 100% қамтамасыз етілген. 
Республика бойынша бұл көрсеткіштер 94% құрайды. 
 
 

 
Мектеп
-
ресурсты орталықтар желісі 33 бірлікке кеңейтілді. Ауыл мектептерін 
материалдық  база,  әдістемелік  көмек  пен  ШЖМ  арналған  кәсіби
-
педагогтар 
дайындауды одан әрі қолдау қажет.
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
72 

 
 
Колледж  бітірушілерін  мамандықтары  бойынша 
 
бірінші  жылы  жұмыспен 
қамтамасыз  ету  66,7%
 
құрады.
 
Жұмыспен  қамтамасыз  ету  коэффициенті 
Қарағанды (85,8%) мен Павлодар (75,4%) облыстарында. Жұмыспен қамтамасыз 
еткен  кезде  жергілікті  басқару  органдары  еңбек  нарығының  сұраныстарын  да 
ескеруі
 
қажет. 
 
 

 
ЖОО  сырттай  оқитындар  саны  7%  кеміді.  Осы  бағытта  жүргізілетін
 
саясат 
еліміздің ЖОО 
- 
дағы мамандарды даярлау сапасының деңгейін қамтамасыз етеді
. 
 

 
ЖОО  бітіргеннен  кейінгі  бірінші  жылы  мамандықтары  бойынша  жұмыспен 
қамтамасыз  ету  көрсеткішінің  үлесі
 
артты  (64,05%).  Астана  қаласы  бойынша 
(72%),  Жамбыл  мен  Павлодар  облысы  (71%  адам).  ЖОО  түлектерінің  табысты 
кәсібиліктерін
 
жүзеге  асыру  жұмыс  беруші  талаптарына  сай  элективті 
компонентерді күшейту арқылы қамтамасыз етілген
. 
 

 
Еліміздің 
индустриалды
-
инновациялық 
дамуына
 
ЖОО
-
ның                            
жүйелік 
үлестерін 
қосуды
 
күшейту 
үшін 
10 
инновациялық
-
бағдарлық
 
университеттер 
анықталған
. 
Зерттеушілік 
университеттердің 
инфроқұрылымдарының
 
бәсекелестікке  қабілеттіліктің  маңызды  құрамдас  бөлігі 
ретінде  және  ЖОО  ПОҚ  ғылыми  белсенділігі  білім  алушы  жастардың  білімі  мен 
құзіреттіліктерін  жаңа  технологиялар  мен  инновацияға  ауыстыруына  мүмкіндік 
береді.
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
73 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
74 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
75 
3. 
РЕСУРСТАРДЫ ҚОЛДАНУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
 
 
3.1. 
Білім беру жүйесін
 
қаржыландыру
 
Әлеуметтік  дамудың  басты  көрсеткіші  ретінде  азаматтардың  білім  алуына 
мемлекет  пен  қоғамның  көңіл  бөлу  дәрежесін  көрсететін  деңгейі  ол  білім  беруге 
 
жұмсалатын
 
шығын
 
көрсеткіші.  Білімге  инвестиция 
- 
мемлекеттің  экономикалық 
даму
 
болашағының  және
 
адам  капиталын  көбейтудің  өзіндік  құндылығы  бар 
маңызды  тәсілі,  себебі  білім  адамның  дүниетанымын  кеңейтіп,  олардың  өзін
-
өзі 
танытуға, олардың
 
материалдық жетістігіне және салауатты өмір
 
сүруіне
 
мүмкіндік 
береді
.  
Білім  беру  жүйесін  қаржыландыру  оның  білім  беру  бағдарламаларының 
көлеміне  байланысты  барлық  деңгейлеріне  материалды
-
техникалық  қамтамасыз 
етілуіне,  оқушылар  мен  оқытушылар  контингентіне  бірдей  таратылуына 
бағытталған.
 
Қазақстан
 
Республикасының  қолданыстағы  заңнамаларына 
 
сәйкес  білім 
беруге  жұсалатын  шығындарды  қаржыландыру  принципі  республикалық  және 
жергілікті  бюджеттің  қатынасы
 
бойынша  жүзеге  асады.  Білім  жүйесін 
қаржыландырудың  негізгі  көзі  жергілікті  бюджет  (ЖБ)  есебінен  болады
, 
ол  билік 
органдары өкілеттіліктерін
 
бөлу жүйесімен
 
байланысты. 
 
Елдің  ресурстарын  сипаттайтын  негізгі  көрсеткіштің  бірі
 
ІЖӨ  шығынының 
үлесі  болып  табылады
. 
2008  жылдан  2012  жылға  дейінгі  аралықта
 
білімге 
мемлекет  тарапынан  жұмсалған  қаражат  саны  2  есеге  өскен.  Сонымен  қатар 
алдыңғы жылмен салыстырғанда білімге деген ІЖӨ 
0,4% 
өскен 
 (3.1.1 
сурет
). 
 
3.1.1 сурет. Білім беру жүйесіне мемлекеттік бюджет шығындарының динамикасы
 
 
Дереккөз
: 
ҚРСА
 
мәліметтері
 
2012 жылы республикалық білім беру жүйесіне бөлінген мемлекеттік бюджет 
саны  1  311  993  миллион
 
теңгені  құрады
  (
ІЖӨ 
-  4,2%). 
Айта  кететін  бір  жайт, 
республикалық  бюджетпен  салыстырғанда  жергілікті  бюджет  2,7  есе  көп 
қаржыландырылды.  Осылайша,  РБ
-
ке  27%  (354
 
235  млн.тг.),  ЖБ  –
 
73%  үлес 
бөлінді (957
 
758 млн.тг.) (3.1.2 сурет).
 
641 060 
746 477 
797 414 
1 000 285 
1 311 993 
4% 
4,4% 
4,1% 
3,8% 
4,2% 
2008 
2009 
2010 
2011 
2012 
млн.теңге
 
%ЖІӨ
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 

жүктеу/скачать 7,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: