М е к т е п баспасы 1965 I. У ш Х кластарда эдебиет тарихын
рщ келед1 де, мурал1ммен б 1
жүктеу/скачать 4,22 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1
рщ келед1 де, мурал1ммен б 1 рлесш, класта талдайды. Енд1Г1 б1р мэселе — ш ркпе лекциялар талдаудан бу- рын бер1лу1 керек пе, соц бер1лу1 керек пе легенде. Мы- салы, шолудыц кеб1 б1зде талдаудан, тшт1 окудан да бурын берш п жур. Тарихи куресте барлык шр1спел!к лекциялар текст уйде тугел окылран соц бершу1 керек десек, бул шарт Шзде тшт1 орындалмай жур. Оныц ор- нына мурал1мдер жеке-жеке елецд! немесе улкен текст! белш окытып, талдауды бутшге емес, белшекке, мазмун- ра барындырады. Дурысында, текст1 тутас окытып ал- май, тутас талдау ж урпзуге де болмайды. Егер балалар текст! бурын окып келмеген болса, олар лекцияны тусш- бейд1. Методист В. Голубков шолу лекциясын танымал ету женшде: «Егер окушылардыц текст! талдаура дайынды- ры нашар болса, шолуды кейде белил! б!р кезен мен авторларды еткен соц берген жен»,— дейдь. Бул ушш эуел1 сол авторлардыц, мысалы Бухардыц, шырармала- рын окып, талдап, бел гш б!р урымра келу керек. Эде- биеттщ когаммен байланысатын жалпы жагын осы пак ты урым нэтижесше непздеп жетшзу керек демекий. Акылды сез. Б1ркатар методистер шолу лекциясына эцпме эдкш косып, шарын турде мазмундап, текс пен сабак ж елкш е жакындату кажет дегенд1 айтады. Бул ушш лекцияга эцпме, ягни сурау-жауап эдш н, араластыру керек десе- Д 1 . Бул да дурыс сиякты. Мысалы, шолу устшде б!р елец окылса, соны К1МН1Ц калай тусшгешн, композициясын, Т1Л1Н сурак бойынша жол-женекей аныктаура мумшндж эбден бар. К,ур баяндау есте калмайды. Эцпменщ тет!П талдау дардысын тудырып, жет1ЛД1ре беруде рой. Лири- каны шолранда бул тэсш кажет. Прозаны мазмундай, мэнерлеп оки отырып талдаймыз. Б 1 реулер лекция калайда 20—30 минуттык болсын дейд1. Дурысында, эцпменщ тет^п лекцияныц узын-кыс- калырында емес, оныц мазмунында, окушыра барып жетушде. Мурал1м ой мен эмоцияны катар койып, дикция эле- ментш шебер колданура тшс. Д ауы с карлыкпай, жазушы ойына, образдык кубылыска ене сейлесе, керкем шыгар- 27 маныд куаты, музыкалык мелодиясы гармонияга уйысып, баяндау да, талдау да кызьщты болады. р) Лекцияны бешту. Мектеп окушылары кеп жайда ем*рбаяннан баска лекция материалдарын есте сактап кала алмай жур. 0 М 1 р б ая н д ы да жыл куып, долбарлап айтады. Ал енд 1 шолу немесе автордыц творчестволык жолы деген такырыптарды баяндаган соц, оны сурап карасак, балалар мэз еш нэрсе айта алмайды. Еш нэрсе есшде калмаган. Асылында, бул есте калмаудан емес, лекцияныц мазмуны мен жоспарын урынбаудан болу ке рек. Кейде окушы, тшт1, класта окылран елецнщ де маз- мунын урынбай калады. Бул киындык — б 1 здщ муралам- дер1м1зд1ц ойланатын, шешетш га. Басты себеп: оку- шыларымыздыц аналитикалык ойыныц, талдау кабьлет! мен эдеби урымдарыныц аздырында. Сондыктан лекция ны есте калдыру, бешту шараларын езгеше карастыру кажет. Лекцияныц тусшжт! болуы алдымен мурал1мнен. Ол эрб1р лекцияныц конспекткшен баска, жоспарын жасап келш, соны класка ш п немесе тактара жазып (б1рте- б1рте не ту та с), окушылардыц ойынан, кезшен етюзедЬ Сонда оларра лекцияныц такырыбы да, максаты да айкын болады. Будан соц мурал 1 м эрб1р пунктке белек- белек тбктап, сол бел1мн1ц материалын байыпты турде баяндайды. 0лецд1 жол-женекей талдаса, оныц компо- зициялык белшектерш белш, жоспарын ацрартады, тш н , образын да мысалмен дэлелдейдь Содан соц оран корытынды берш, екшпи мэселеге кешед1. О да осы 1зде баяндалады. Сураранда, алдымен элг1 талданран елец- дерден бастаймыз. Ол тактада жазулы турады, болмаса сол елецд1 класка тутас окытып (б1р1 окиды, езгеа ю- тапка карайды), б^рлесш талдаймыз. Кай такырыпка жататыны, мазмуны содан соц эцг1меленед1. Осылай оцайдан бастап, курдел!ге кешу керек. Шырарманы ауелг окытып алып, лекция оку керек дегеннщ марынасы осында. Дарды беюген кезде салдарлы лекцияра кайта ораламыз. Сейтш, лекцияныц да сабактык, уйретуге не- г 1 зделген сипаты айкын болу керек. Мундай лекциялар- _ ра сурау-жауап эдга ёрш аз араласады. Будан соц V III класта окушыныц урынып тыцдау, кабылдау, материалды игеру кабшетш жасауды унем1 максат етем жүктеу/скачать 4,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|