9
Герман филологиясына кіріспе
ДӘРІСТЕРДІҢ ҚЫСҚАША МАЗМҰНЫ
СЕМИНАР ЖӘНЕ ӨЗДІК ЖҰМЫС
ТАПСЫРМАЛАРЫ
1-2 ДӘрІС
Тақырып: Кіріспе: германтану тіл білімінің жалпы
және жеке саласы. Салыстырмалы-тарихи
әдіс және оның түрлері
Германтану (лат.
germanus – герман) ұғымы екі мағынада қол-
да нылады: біріншіден,
герман халықтарының тарихын, тілі мен
әдебиетінің, рухани мәдениетін зерттейтін ғылымдар жиынтығы
және екіншіден,
герман тілдерінің пайда болу тарихы мен дамуын
және оның диалектілері мен қазіргі жағдайын зерттейтін тіл
білімінің бір саласы ретінде.
Герман тілдері үндіеуропа жанұясына (ҮЕЖ) кіреді. ҮЕЖ
– Еуразия, Америка, Австралия
және ішінара Африка аумақта-
рына таралған туыстас тілдердің ірі одағы. Осы жанұяға туыстас
герман тілдері кіреді. Әйгілі германтанушылар: Ф. Бопп, Р. Раск,
Я. Гримм (ХIX ғ. басында). Германтанудың дамуына Кеңес
ғалымдары В.М. Жир мунский, В.Н. Ярцева, А.И. Смирницкий,
С.Д. Кацнельсон т.б. үлес қосты.
Германтану жеке бөлім ретінде XVII ғ. герман тілді халықтарда
көне жазба ескерткіштерге қызығушылық басталған кезде, ана
тілін көтеруге, бірыңғай тілді қалыптастыруға
бет алған кезде
бөлініп шықты. Алмания, Англия, Нидерланды елдерінде ана
тілінің оқулықтары XVI ғ., Скандинавия елдерінде XVII ғ. пайда
болды.
«Салыстыру» терминінің ұзақ әрі тұрақты қолданылуы салыс-
10
Герман филологиясына кіріспе
тырмалы-тарихи тіл білімімен және салыстырылатын тілдер дің
туыстығын айқындаумен байланысты.
1. Салыстырмалы-тарихи әдістің көмегімен зерттелетін тіл-
дік материалдың таңдап алынуы
белгілі бір тіл топтарының
мүмкін болатын туыстығы жайлы ғылыми болжаммен бай-
ланысты.
2. Салыстырмалы-тарихи талдау үшін (тілдердің тарихи даму
заңдылықтарын, сәйкестіктерін анықтау, ататілдік жағдай мо-
делін қайта құрастыру және т.т.) тілдер (жанұялар, топтар) көне
жазба дәстүрлердің болуына байланысты таңдалады.
3. Салыстырмалы-тарихи тіл білімі әртүрлі уақыттағы тілдің
жай-күйін салыстырады, сондықтан да диахрондық болып табы-
лады.
Достарыңызбен бөлісу: