Магистратура

ҚОРТЫНДЫ

Ақпараттық   және   коммуникациялық   технологиялар   арқылы   студенттер

мәтінмен   жұмыс   істеуге,   графикалық   обьектілер   құруға,   электронды   кестелер

құруға   үйренеді.   Студенттер   ақпарат   жинаудың   жаңа   тәсілдерімен   танысып

дүниетанымы   кеңейіп,   өздік   жұмысының   тиімділігі   артады.   Ақпараттық   және

коммуникациялық технологияның тиімділігі – келешек ұрпақтың жан-жақты білім

алуына,   іскерлігі   мен   шығармашылығын   еркін   дамытуға   жол   ашатын

педагогикалық, психологиялық жағдай жасауында.

Зерттеу нәтижесінде қойылған мақсат пен міндетке жеттік:

- ақпараттық   және   коммуникациялық   технология   құралдарының   география

сабақтарында   қолдану   мүмкіндігін   философиялық,   психологиялық,

педагогикалық әдебиеттереге талдау жасай отырып анқытадық. Ақпараттық және

коммуникациялық   технология   компьютерлік   техника,   телекоммуникациялық

байланыс құралдары, инструментальді бағдарламалар жиынтығы, олар танымдық

әрекеті   үрдісін   басқаратын   интербелсенді   ортаны   қамтиды   және   гипермәтін

негізінде  құрастырылған  электронды  оқулықтар,  әр  түрлі  мәліметтер   базасына,

оқу сайттары мен басқа да дерек көздерімен жұмыс.   Олар оқудағы көрнекілік

құралдарды   қамтамасыз   етеді,   теориялық   және   тәжірибелік   материалдарды

қабылдау сапасын арттырып, меңгеретін ақпарат көлемі көбейеді. 

- ақпараттық   және   коммуникациялық   технологияның   даму   тарихына

сипаттама: алғашқы  ақпараттық технология  жер бетінде бірнеше миллион жыл

бұрын   пайда   болды.   Адамдар   бір-бірімен   дыбыс,   мимика,   әртүрлі   қозғалыстар

арқылы сөйлесті. Келесі кезең жазудың пайда болуы б.э.б. 5-6 мың жыл бұрын

қоғамдық есте сақтау қалыптасты. Ол ақпараттың толық өңделуі, берілуі, сақталу

үрдісі жүрді. Б.э.д. 3 мың жылдықта Вавилонда қашап жазу пайда болды. Мұнда

белгінің   орналасуына   байланысты   оның   мәні   белгілі   болды.   XVIII   ғасырда

энергетикалық   революция   кезеңінде   техникалық   графика   бу  қозғалтқыш,

автономды жұмыс машиналарын   жасауда негізгі аспап болды. XX ғасырдың 90

жылдарының басында Ресей мен ТМД елдерінде есептегіш машиналармен жұмыс

істеу   бойынша   курстар   ашылды.   Жалпы   білім   беру   мен   кәсіби   дайындықтың

екінші   кезеңінде   адам   әрекетінің   барлық   салаларында   (ғылым,   білім,   техника,

экономика) компьютермен қамтылды. 80 жылдардың басында білім саласында –

интелектуалды оқыту жүйелері деген жаңа бағыт қарқынды дами түсті;

-   география   сабақтарында  ақпараттық   және   коммуникациялық   технологияны

қолдана   отырып   география   сабақтарындағы   студенттердің   оқу   белсенділігінің

үлгісі   жасалып   тәжірибеде   тексерілді.    Жоғары   оқу   орнындағы   оқу   үдерісінде

ұсынылған   үлгіні   қолдану   нәтижесінде   студенттердің   ақпараттық   үдерістерді

жүзеге   асыру   деңгейі   арта   түскені   байқалды,   құрастырылған   үлгіні   қолдану

барысында   студенттердің   ақпараттық   процестерді   жүзеге   асыруға   дайындау

үлгісінің   динамикасын  қамтамасыз   ететін   дидактикалық  шарттар   анықталды.

Үлгіде көрсетілгендей студенттердің оқу белсенділігі нақты жағдайларды сақтай

отырп   қана   жүзеге   асырылады:   география   сабақтарын   оқуда   кәсіби   мотивтің

79

болуы;   педагогикалық   үрдісті   қалыптастыру;   оқу   белсенділігн   қалыптастыруға

бағыттау; ақпараттық ортаны қалыптастыру, студенттерді шығармашылық, іздену-

зерттеу әрекетіне жұмылдыру; 

-  «Қазақстанның   әлеуметтік-экономикалық   географиясы»,   «Қазақстанның

физикалық   географиясы»,   «Құрлықтар   мен   мұхиттардың   физикалық

географиясы», «Әлемнің әлеуметтік-экономикалық географиясы», «Метеорология

және   климатология»,   «Топырақтану»,   «Туризм   менджменті»,   «Халықаралық

туризм   географиясы»   оқу-әдістемелік   кешенін   жасалды.   «Қазақстанның

әлеуметтік-экономикалық   географиясы»,   «Қазақстанның   физикалық

географиясы», «Құрлықтар мен мұхиттардың физикалық географиясы», «Әлемнің

әлеуметтік-экономикалық   географиясы»,   «Метеорология   және   климатология»,

«Топырақтану»,   «Туризм   менджменті»,   «Халықаралық   туризм   географиясы»

пәндері бойынша тест тапсырмаларының базасы құрастырылды. Диссертацияда

қазіргі   таңда   аз   зерттелген   оқытуда   ақпараттық   және   коммуникациялық

технологияны   қолдану   мәселесі   қарастырылған,   ол   студенттердің   география

ғылымын   жаңа   қырынан   қарап,   зерттеу-іздену   жұмыстарымен   айналысуға

белсенділіктерін   арттыру,   зерттеу   мәдениетін   қалыптастыру   әсер   етеді.

Студенттердің   зерттеу   әрекетін   белсендіру   жалпы   кәсіби   біліммен   тығыз

байланысты емес, сонымен қатар тұлғаны дамыта оқыту, география ғылымының

дамуы негіз болып табылады. Студенттердің оқу белсенділігін мынадай критерия

бойынша жүзеге асады: алдына нақты мақсат пен міндет қоя білуі, жоспар құра

білуі және оны жұмыста соңына дейін жеткізуі, талдау жасай отырып қателерін

түзету.   Студенттердің   оқу   белсенділігін   ақпараттық   және   коммуникациялық

технолгия   арқылы   дамыту,   тұлғаның   құзіретті   болып   қалыптасуының   негізгі

факторы болып табылады, бұл география мазмұнындағы мәселелер мен оларды

шешуде болашақ мамандардың тұрақты көзқарасын қалыптастырады. 

80

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Қазақстан   Республикасының   жоғарғы   педагогикалық   білім   концепциясы.

Астана, 2005. – 10с.

2. Қазақстан   халқына   Қазақстан  Президенті  Нұрсұлтан Назарбаевтың  жолдауы

«Болашақты бірге бастаймыз». // Егемен Қазақстан. 29 қаңтар 2011. –  С.1 –

3. Роберт   И.В.   Современные   информационные   технологии   в   образовании:

дидактические   проблемы;   перспективы   использования.   –   М.:   Школа-Пресс,

1994.-205 б.

4. Монахов   В.М.   Концепция   создания   и   внедрения   новой   информационной

технологии   обучения.   Сборник   научных   трудов.   Проектирование   новых

информационных технологий обучения. М., 1991. 4-30 б.

5. Кузьмина   Н.В.   Методы   системного   педагогического   исследования:   Учеб.

пособие.-Л.: Изд-во Ленинград. 1980.-172 б.

6. Талызина   Н.Ф.   Пути   и   возможности   автоматизации   учебного   процесса.-М.:

Знание, 1977.

7. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования:

учеб. пособие для студ. пед. вузов и системы повыш. квалиф. пед. кадров / под

ред. Е.С. Полат. – М.: Издательский центр «Академия», 2001. – 272 с.

8. Лернер И. Я. Главное о процессе обучения // География в школе. – №4. – 1992.

– С. 25-29.

9. Максаковский  В. П. Географическая культура: учебное пособие для студентов

вузов. – М.: ВЛАДОС. –  1998. – 416 с.

10.  Методика   обучения   географии   /   под   ред.   Л.   М.   Панчешниковой.  –  М.:

Просвещение, 1997. – 320 с.

11.  Скаткин М. Н. Проблемы современной дидактики. – М.: Педагогика, 1980. –

96с.

12. Махмутов М. Мектепте мәселелі оқытуды ұйымдастыру. – Алматы, 1981. – 100

б.

13.  Нургалиева   Г.Қ.   Педагогиканың   логикалық-құрылымдық   курсы.   –   Алматы,

1996.  – 80 б.

14. Құрманалина Ш.Х. Педагоика . Оқу құралы. – Астана: Фолиант, 2010. – 656 б.

15.  Сабиров Т. Оқушылардың белсенділігін арттыру жолдары. – Алматы,1978. –

216 б.

16. Дүниежүзінің тарихы. Оқу құралы. – А.: Баспа. 2000. – 320 б.

17.  Қаражанов   Қ.С.   Қазақстан   тарихы:   Лекциялар   курсы.   Қ.С.Қаражанов.   -

Алматы: Заң әдебиеті, 2009. - 376 б.

18.  Максаковский,     В.   П.   Географическая   картина   мира:   учебное   пособие   для

студентов вузов. / В. П. Максаковский  ― М.: Гуманит. изд. Центр ВЛАДОС. ―

1998. ― 416 б.

19.Қойшыбаева   А.   Оқушылардың   қызығушылығы   мен   белсенділігін

қалыптастыру. /А.Қойшыбаева //Қазақ тілі мен әдебиеті. 2007.-№7.-Б. 59-61.

81

20.Рамазанқызы   Ә.   Оқушылардың   белсенділін   арттырудың   тиімді   жолдары

//Қазақ тілі мен әдебиеті. 2008.-№3.- Б.49-52 .

21.Кручинин В.В. Разработка компьютерных учебных программ. – Томск: Изд-во

Том.гос.университета, 1998. – 211с. 

22.  Роберт   И.В.   Современные   информационные   технологии   в   образовании:

дидактические   проблемы,   перспективы   использования.   –   М.:   Школа-Пресс,

1994. – 185 б. 

23.Душина   И.В.   Географияны   оқытудың   жаңа   педагогикалық   технологиялары.

География мектепте. 2001.-№3.-Б.14-16.

24.  Талызина Н.Ф. Пути и возможности автоматизации  учебного процесса.-М.:

Знание, 1977.

25.Құдайбергенова   К.С.   Құзырлылық   табиғаты   -   тұлғаның   өздік   дамуында.

Алматы. 2006ж.

26. Возрастная и педагогическая психология /под.ред. А.В.Петровского. М.-1984. 

27.Оқушылардың   ойлау  белсенділігін   дамыту/Жәнібекова.С//   Бастауыш   мектеп.

1999. - №7. - Б13-15.

28.Талызина Н.Ф. Формирование познавательной деятельности учащихся. - М.:

Знание, 1983.-346б.

29.  Қазақстан   Педагогикалық   Ғылымдар   Академиясының   хабаршысы.   Вестник

Академии Педагогических Наук Казахстана. №3 (мамыр-маусым), 2010.-Б.58-

63.

30. Средняя школа Казахстана – Қазақстан орта мектебі.  2007.-№2(50).-Б.12-14. 

31.Халықова К.З. Информатиканы оқыту әдістемесі. Алматы, 2000.-Б.4-8.

32.Әбиев   Ж.Ә.   Бабаев   С.Б.   Құдиярова   А.М.   Педагогика:   Оқу   құралы.   Жалпы

редакциясын басқарған Құдиярова А.М.-Алматы: Дарын.-2004.-448б.

33.Загвязинский   В.И.   Атаханов   Р.   Методология   и   методы   психолого-

педагогического   исследования:   Учеб.   пособие.-4-е   изд.,стер.-М:   Академия,

2007.-208с.

34.Интерактивное обучение Sweet Law: Учеб. пособие.-М: СОРОС Казахстан.

35.Романова А.А. А.П.Нечаев: У истоков экспериментальной педагогики.-М: РОУ,

1996.-84с. 

36.Немов Р.С. Психология: в 3-х книгах, кн, 1: Общие основы психологии. – М.,

1978.-44бет

37.Махмутов М.И. Организация проблемного обучения в школе. – М., 1977.-21-24

бет

38.Матрос   Д.Ш.,   ПолеваД.М.,   Мельникова   Н.Н   Управление   качеством

образования на основе новых информационных технологий и образовательного

мониторинга.-М.: Педагогическое общество России.-1999.-83с.

39.Репкин В.В., Репкина Г.В., Заика Е.В. О системе психолого-педагогического

мониторинга в построении учебной деятельности//Вопросы психологии.-1995.-

№1.-С.13-24.

40.Шишов С.Е., В.А. Кальней. Мониторинг качества образования// Стандарты и

82

мониторинг в образовании.-2000.-№5.-С.47-52.

41.Шишов   С.Е.,   В.А.   Кальней.   Школа:   Мониторинг   качества   образования-   М.:

Пед. Общество Росси, 2000.-320с.

42.Шишов   С.Е.,   В.А.   Кальней.   Технология   мониторинга   качества   обучения   в

системе   «учитель-ученик».   Методическое   пособие   для   учителя.-М.:

Педагогическое общество Росси.-1999.-86с.

43.Грищенко В., Паньшин Б. Программирование на языке СИ: Учебное пособие. –

Тамбов, 1995-169с.

44.Колеченко   А.К.   Энциклопедия   педагогических   технологий:   Пособие   для

препод. – СПб.: КАРО, 2002. – 368 c.

45.Досалы   Ш.К.   Жаңа   ақпараттық   технологиялар.   Монография.   –   Алматы:

Қазақстан, 2007. – 184 б. 

46.Кемалова Н.Г. Электронды оқулықтар. -Астана: Фолиант, 2008. – 268 б.

47.Амиров   Д.Д.   «Педагогика   мәселелері.   Вопросы   педагогики»   журналы.

РЕПУБЛИКАЛЫҚ   ТОҚСАНДЫҚ   ПЕДАГОГИКАЛЫҚ   ҒЫЛЫМИ-

ТЕОРИЯЛЫҚ   ЖУРНАЛ//Д.Д.     Амиров//Қазақстан   жоғары   мектебі.   -   2010.-

№3. - б.17. 

48.Балтабаев   А.А.   Образование   и   ХХІ   век:   информационные   и

коммуникационные технологии. – М : //Наука//.- 1995. – 191 c. 

49.Қазақстан   өз   дамуының   жаңа   серпіліс   жасау   қарсаңында.   Қазақстанның

әлемдегі   бәсекеге   қабілетті   50   елдің   қатарына   кіру   стратегиясы:   Қазақстан

Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы /

Егемен Қазақстан. – 2006. – 2 наурыз. 

50.Совет-Хан   Ғаббасов.   Ұрпақ   тәрбиесінің   жаңа   методологиясы   //   Білім   –

Образование. №5, (23), 2005. б.17 – 22. 

51.Садыбекова   Ж.   Оқу-тәрбие   үрдісінде   ақпараттық-коммуникациялық

технологияны қолдану қажеттілігі // Информатика негіздері, 2008. - № 4. 23–25

б.

52.Е.К.Хеннер,

 

А.П.Шестаков.

 

Информационно-коммуникационная

компетентность   учителя:   структура,   требования   и   система   измерения.

Информатика и образование; 2004; №12; 5–6 б.

53.Д.Ш.Матрос, Д.М. Полев, Н.Н.Мельникова. Управление качеством образования

на основе новых информационных технологий; – Москва, 2001; –30-33 б. 

54.М.В   Лебедева,   О.Н.Шилова.   Что   такое   ИКТ-компетентность   студентов

педагогического   университета   и   как   ее   формировать.  –  Информатика   и

образование; – 2004; №3; 250 б. 

55.Бейсенова   Г.И.   Ақпараттық   технологиялар   –   студенттердің   шығармашылық

белсенділігін қалыптастыру құралы // Қазақстан жоғары мектебі. – 2008, №1. –

63–67 б. 

56.В.А.Каймин.   Курс   информатики:   состояние,   методика   и   перспективы.  –

Информатика и образование. №4. –26– 29 б.

57.Пазылова   Р.Г.   Ақпараттық   технологияларды   қолдануда   студенттердің

83

шығармашылық   белсенділігін   қалыптастыру   //   Орта   Азия   және   Қазақстан

халықтары   рухани   құндылықтарының   жаһандануы   мен   өркениеті:

халықаралық   ғылыми-практикалық   конференцияның   материалдары.   –

Шымкент, 2007. – 428–432 б. 

58.Глушков В.М. Основы безбумажной информатики. М., Наука, 1982. 552 б.

59.Саржанова   О.Д.   Болашақ   мұғалімдерді   ақпараттық-компьютерлік

технологияны кәсіби іс-әрекеттерде пайдалануға даярлаудың психологиялық-

педагогикалық   мәселелері.   әл-Фараби   атындағы   Қазақ   Ұлттық

университеті.   //ҚазҰУ   Хабаршысы.   Педагогикалық   ғылымдар   сериясы.   –

Алматы 2010. – №3 (1). – 58–62 б.

60.Досанов   Б.Д.   Тәжірибелік-эксперименттік   жұмыстарды     жүргізу   және   оның

нәтижелері. //Ұлт тағылымы. 2010. – №3. –38–42 б.

61.Караев   Ж.А.,   Кобдикова   Ж.У.   Оценка   деятельности   учащихся   в   условиях

применения   педагогической   технологии   обучения,   Вестник   высшей   школы

Казахстана, - 1998г, №5, 82–88 б.

62.Кобдикова   Ж.У.   Педагогическая   технология   уровнений   дифференциации

обучения в средней школе, монография, Алматы, 200г, 200 б.

63.Корнелл  Г.,  Моррисон  Д.Ж. Программирование  на  VB  NET, Учебный  курс,

Питер, 2002г 120 б. 

64.Краевский В.В. Проблема научного обоснования обучении. Методологический

анализ. – М: Педагогика, 1977, 264 б.

65.Современная дидактика. Учеб. пособие. 2-е изд., перераб. / А.В. Хуторской. –

М.: Высш. шк., 2007. – 625 б.

66. МҚЖБС 050609 «География» (бакалавриат) мамандығы. – Астана, 2009. – 22 б.

67.Современная дидактика. Учеб. пособие. 2-е изд., перераб. / А.В. Хуторской. –

М.: Высш. шк., 2007. – 639 б.

68.Новые педагогические и информационные технологии в системе образования:

Учеб. пособие для студ. пед. вузов и системы повыш. квалиф. пед. кадров. Под

ред. Е.С. Полат. – М.: Издательский центр «Академия», 2001. – 272 б.

69. Максаковский,  В. П. Географическая культура: учебное пособие для студентов

вузов. / В. П. Максаковский  ― М.: Гуманит. изд. Центр ВЛАДОС. ―  1998. ―

416 б.

70.  Методика   обучения   географии   /   Под   ред.   Л.   М.   Панчешниковой.   ―   М.:

Просвещение; Учебная литература, 1997. ― 320 б.

71. Ушакова, Н. М. Что такое технология обучения? / Н. М. Ушакова // Качество

образования: система технологии. ─ Барнаул. АТУ, 2007. ─ 503 – 508 б.

72.Селевко Г. К. Современные образовательные технологии: учебное пособие. –

М.: Народное образование, 1998. – 256 с.

73.  Гузеев,   В.   В.Познавательная   самостоятельность   учащихся   и     развитие

образовательной   технологии. ─ М.: НИИ школьных технологий, 2004. ― 128

б.

74.  Краевский, В. В. Основы обучения. Дидактика и методика / В.В. Краевский,

84

А.В.Хуторской. ─ М.: Академия, 2007. ― 352 б.

75.Хуторской, А. В. Развитие одаренности школьников: Методика продуктивного

обучения: Пособие для учителя. ─ М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 2000. ―

320 б.

76.  Проблемные ситуации в мышлении и обучении. / А. М.  Матюшкин   ― М.:

Педагогика, 1972. ―170-186 б.

77.Уманец В.Н., Ахметов Е.М., Макыжанова А.Т. Учебно-методический комплекс

по дисциплине "Геоинформационные системы".   Алматы: КазНТУ, 2005. —200

б.

78.Жантуева Ш.А.,  Геско Е.А. Картография. Оқу- әдістемелік кешені - Алматы,

ҚазҰТУ, 2005. —115 б.

79.Бабаев С.Б. Бабаева К.С. Жумадуллаева А. Көрнекі педагогика: Оқу құралы.

2007– 230 б.

80.Садыбекова   Ж.   Оқу-тәрбие   үрдісінде   ақпараттық-коммуникациялық

технологияны қолдануқажеттілігі // Информатика негіздері. №4, 2008, 4-5б.

81.Әлмұхамбетова Б.А.  М.А. Ғалымжанова, Білім беру жүйесі қызметкерлерінің

біліктілігін   арттыруда   ақпараттық-коммуникациялық   технологиялардың

қолданылуы. Информатика негіздері, №5, 2008, 17б.

82.Ғалымжанова   М.А.   Педагогтардың   ақпараттық-коммуникациялық

құзырлылығын қалыптастыру бағыттары // Информатика негіздері, 48б.

83.Сұрауымбетова Р. Білім беру деңгейін көтеруде ақпараттық-коммуникациялық

технологиялардың рөлі, // Информатика негіздері, №2, 2008, 2б.

84.Қазақстан   Республикасындағы   білім   туралы   заңнама.   Заң   актілерінің

жыйнтығы.-Алматы: Юрист, 2010.-236б.

85.Нургалиева   Г.К.   Психолого-педагогические   основы   системы   ценностного

ориентирования личности: Дис. докт. – Алматы, 1993.

86.Әбдірәсілова   Р.   «Болашақ   мұғалімдерді   оқушыларға   тәрбие   беруге   кәсіби

дайындау».- Алматы,2004

87. Мұқанова Б.Ы, Төлеубекова Р.К. «Педагогика».Дәріс курсы.-Алматы: «Нұрлы

Әлем», 2003.-368б.

88.П.И.  Пидкасистый.  Б.И.   Коротяев.   Организация   деятельности   ученика   на

уроке. - М.

89.

 

Б.С.   Гершунский.   Теоретико-методологические   основы   компьютеризации   в

сфере образования: прогностический аспект.

90.И.Я.Ланина.  В.В.Лаптев.  Развитие   познавательных   интересов   учащихся   при

использовании  компьютеров   на   уроках   в   начальной   школе.   –   Петрозаводск,

1995 – 285 б.

91. А.А. Леонтьев Психология общения. М.: 1997 – 180 б.

92.Андреева Г.М. Социальная психология. М.: 1999 – 85б.

93.Бодалев А.А. Проблемы общения в психологии. // Психол. журнал. 1983.

85

ҚОСЫМША А

4°   о.е.   25°   б.б.   географиялық   координаттар     болатын   әлем   картасында

қандай

 

әріптермен

86

белгіленген?  

 

B 

A 

C  D 

 

Тапсырма: Бенгаль шығанағы әлем картасында қандай әріппен белгіленген?

 

B 

A 

D 

C 

87

коммуникациялық дағды мен

икемділіктің дамуына әсер ету

ә

пәнге деген мотивті

қалыптастыру

студенттерді сабақта белсендіру

жағымды атмосфера

қалыптастыру

География сабағында ақпараттық және

коммуникациялық технологияны

қолдану келесідей оқу танымдық

міндеттерді шешуге көмектеседі