мыр кештік. Есеп қызметкері-тұғын, әйтсе де
оның өмірге деген құштарлығы білімге, білуге
деген ынта-ықыласпен ұштасып жататын. Ол
орыс, қазақ, шетел классиктерінің шығармала-
рын зейін қойып оқитын. Оқығанын қызықты-
рып айта да білетін. Ағылшын тілін оқып-үй-
ренді, көптеген шетелдерді аралап, оның өміріне,
мәдениетіне ден қоятын. Мұсылманша сауаты
бар еді және оған аса құрметпен қарайтын. Үй-
дегі үлкен кісілерді айт күндері кейде жұма на-
мазына алып барып, сауабын алып қайттым
деп отыратын. Мұсылман елдеріне барған сапа-
рында ең әуелі «Құранды» қолға түсіруге тыры-
сатын. Және киелі кітаптың талай үлгісін жи-
нап, қастерлеп ұстады. Ал, Египеттен бе, әлде
Түркиядан алып қайтқан Мұхаммед пайғамба-
рымның бейнесі мүсінделген тұмарды демі тау-
сылған күнге дейін – 1990 жылдың сәуір айының
20-сына дейін мойнынан тастамай тағып жүрді»,
– деген екен.
146
Міне, асыл жар жайлы мазмұнды естелік осын-
дай болмақ, балам. Оған қоса Зуһра әжең үлкеннің
батасын алған арлы келін де болды. Димаш атаң-
ның әкесі Меңдіахмет қарияның бар жағдайын
жасап, тіпті дәрет алатын суына дейін жылы-
тып беретін дейді. Соған қарағанда кесір-кесепа-
ты жоқ, өте қамқор, мейірімді жан болуы керек.
Е, ол заман басқа еді ғой, жарығым. Құндылық та,
тірлікке деген көзқарас та басқаша болатын. Бір
сөзбен айтсақ, жаңағы «идалогия» өзгеше болған.
– «Идеология» ма, ата?
– Ә-ә-ә, иә, иә, Қарлығаш, сол… Сондықтан ол
заманда ел билеуге лайықты болған Димекеге
лайықты жар болу оңай емес еді. Бір газеттен
тағы бір ақпар оқып қалғаным бар, Қонаевтан
Зуһра әжең жайлы сұрағанда, ол: «Мен Зуһраның
көзі тірісінде, әсіресе, жас кезінде мін көргенімнің
бәрі пендешілік екен. Жүрегіне үңіліп, терең түсі-
не алмағандығымнан туған «әттеген-айлар»
екен. Әйтпесе, Зуһра артында ұяты қалмау үшін
өмір сүрген әйел еді ғой. Мен онымен өткізген күн-
дерімді ең қымбат, ең қызық күндерім деп білемін.
Елу жыл дегенің қас қағым сәт екен…», – депті.
Асыл жарға деген сезімнің ұлысы осы шығар, жа-
рығым: мінін термей, керісінше, жақсылығын
асыру. Димекең мен Зуһра әжең Алланың нұры
жауған жұбайлар дер едім… Ал Алла ең сүйікті
деген құлдарын сынайды емес пе, балам? Арала-
рында ұрпақ болмағаны да содан шығар, бәлкім…
Бір-біріне деген сезімдерінің тереңдігін осыдан-ақ
біле бер. Ұрпақ сынағына қай ер шыдайды дейсің,
балам? Тіпті мына өзің «қаһарманым» деп санай-
тын атаң да кезінде Алла берген жалғыз ұлға
147
«тәубе» демей, әжеңді ренжіткен еді ғой, Қарлы-
ғаш…
– Ата, енді ондай қатты ренжітпеген шығар-
сыз. Сөзіңізге сенбеймін. Қазір осы әңгімені әжем
естісе, сізді бірден ақтап шығар еді ғой, иә?
– Әжеңнің ұлылығы осы ғой, жарығым, менің
абыройымды балалардың көзінше ешқашан түсір-
ген емес. Бойымдағы мінімнің өзін көкке көтеріп
жүреді. Кемшілігімді өзіме ғана айтады. Оның
өзін сынап емес, «түзелсе екен» деген ниетте ай-
тады ғой, қалқам. Әй, бірақ жаңағы сөзім шындық.
Әжеңді бір емес, екі жолы жөнсіз сөзбен ренжіт-
кен едім. Көзінен тіпті жас шыққан…
– Ата, қатты уайымдамаңыз өйтіп, жү-
регіңізді ойлаңыз. Біз енді бәріміз де пендеміз. Кім
қателеспейді өмірде? Өзіңіз айтушы едіңіз ғой,
«Мәселе қателік жасауда емес, сол қателікті
түсініп, тәубе етуде… Енді басқа қайталамауға
ниет етуде». Ар-Рахман, ерекше мейірімді Алла әр
пендесін кешіреді ғой.
– Қарлығашым-ау, ақылдым-ау, атаңа басу
айтқаныңа рақмет, жарығым. Сонда да, ер-аза-
мат жарын режітпеу керек. Себебі жаныңдағы
серігің оның ата-анасының ғана емес, Алланың
аманаты ғой, ақ құсым. Алланың аманатына қия-
нат жасаған адам бақи ғұмырда жай таба ма?
Мәселе осында, балам… Алланың мейірімі шексіз
ғой , бізге берген жалғыз ұлдан өздеріңдей жеті
ұрпақ тарады, міне – Алланың ұлылығы. Бір ауыр-
лықтың бір жеңілдігі, бір сынақтың бір сыйы бо-
лады! Есіңнен шығармағың! Әне, қарашы, Димаш
Қонаевтай өр тұлғадан ұрпақ жайлы сұраған
148
кезде: «Зуһрадан тумаған баланың маған қажеті
жоқ» деп жауап берсе керек. Өз құлағыммен есті-
меген соң, шын-өтірігін айыру қиын, балам. Десек
те, Димекеңнен мұндай сөзді күтуге болады. Ма-
хаббаттың қадірін білген жан ғой, жарықтық…
Артында ұрпақ қалмаса да, өшпес із, адал іс, өне-
гелі сөзі қалды. Артында он шақты ұл, моншақты
қыз қалса да, біраз ерлердің ізі тұрмақ, ісі де, сөзі
де, көзі де өшті ғой.
–
М-м-м, жатқан жерлері жайлы болғай, Қо-
наевтардың….
– Әмин, Қарлығаш! Әмин!, Зуһра әжеңнің соң-
ғы күндерінде Қонаев атаңа айтқан екі тілегінің
бірі мынандай болған екен: «Сенің атағың алыс-
қа кеткен, кезінде ел сұраған адамсың. Саясатқа
жығып, басқа бір жерге ала қашып жүре ме? Менің
мәңгілік ұйқым тыныш болсын десең, бақилық ғұ-
мырыңда да қасымда болшы…».
– О-о-о, қандай ғажап! Саналы ғұмырыңды бір-
ге өткізген жанмен мәңгілік дүниеде де бірге бо-
луды тілеу – осы өмірдің текке өтпегені шығар,
ата?
– Иә, атасының данасы. Сөзіміздің түйіні де
осы еді…».
Ата, өзіңе хат жазып отырып ойым биікке сам-
ғап кетіпті… Махаббаттың басқұр жібі саналатын
сыйластық пен адалдықтың үздік үлгісін сана-
мызға сіңіріп өсіргеніңе мың да мың алғыс!
Өзіңе деген сағынышпен, атыңды ардақтап
өтер ұрпағың – жер үстіндегі Қарлығашың!
149
Жетінші хат
Достарыңызбен бөлісу: |