Таңдайдың қабынуы (палатинит) — таңдайды жабатын шырышты қабықтың қабынуы. Ауру жарақаттармен, ауыз қуысының бактериялық, вирустық және саңырауқұлақ инфекцияларымен, жақ буындарының дисфункциясымен және лейкоплакиямен дамиды.
Инфекция болған кезде палатинит таңдайдың ісінуі мен қызаруына, дене температурасының жоғарылауына, қалтырауға және безгекке әкеледі. Қатерлі ісіктің болуын тамақ ішкенде, сөйлескенде ауыз қуысының сыздап ауыруы, аймақтық (төменгі жақ, иек, құлақ, мойын) лимфа түйіндерінің ұлғаюы көрсетеді.
Таңдай ісігі.Таңдайдың қатерлі ісігі салыстырмалы түрде сирек кездеседі және көбінесе бас пен мойын аймағында орналасқан басқа жердегі негізгі сайттың метастаз процесі нәтижесінде пайда болады. Таңдай ауыз қуысының жоғарғы бөлігінде орналасып, оны мұрын және мұрын-жұтқыншақтан бөледі, қатты (сүйек бөлігі) және жұмсақ (шырышты қатпар) болып бөлінеді.Тәуекел факторларына темекі шегу, алкогольді ішу, ащы және ыстық тағамдар, дұрыс орнатылмаған протездер мен тәждердің салдарынан тіндердің зақымдануы, қабыну процестері және ісік алды сондай-ақ генетикалық бейімділік, А витаминінің болмауы жатады.
6.3. Қатты және жұмсақ таңдайдың бұзылысын түзету жұмыстары. Операциға дейін және кейінгі ерте кезеңде логопедтің міндеті баланың мінез-құлық белсенділігін бақылау, ата-аналарды баланың ауыз қуысына күтім жасауды үйрету, ауыз қуысы мен дыбыс шығаруды қалпына келтіру, жұмсақ таңдай бұлшықеттерін белсендіру.Логопедпен сабақтар қарқынды терапия бөлімінен шыққаннан кейін 1-2 күннен кейін басталады.Мінез-құлық реакцияларын бақылау жалпы қозғалыс белсенділігін, эмоционалдық жағдайын, есту қабілетін бағалауды қамтиды.
Түзетудің басында баланың физиологиялық тыныс алуын белгілеу қажет. Ол үшін логопед өз алақанын баланың белінен жоғары бүйір жағына қояды. Баланың тыныс алу қабырға астылық болатын болса, логопед өз тыныс алуын оның тыныс алу ритміне сәйкес етіп, жұмысты бастайды. Егер балада жоғарғы бұғаналық немесе кеуделік тыныс алу болса қабырға астылық тыныс алуды еліктеу арқылы қалыптастыру керек.