Мазмұны кіріспе

Екінші кезектегі ластау көздеріне сол жабдықтар жатады, тек қана жеңіл фракцияларды ұстау қондырғыларына қосылған резервуарлардан басқа.

Дизельдік электростанция электрмен қамтамасыз етуде үзілістер болғанда қосылады да, авариялық лақтыру ретінде қарастырылады.

Есептік концентрациялар нәтижелерін сораптау негізінде шекті жіберілетін лақтырулардың жобалық нормативтері шығарылады. Атмосфераны ластауға көп әсерін тигізетін ластау көздері анықталады: жұмыстық аймақтағы шекті рауалы концентрацияның (ШРК) территория алаңындағы шекті-жіберілетін концентрация 2,5 үлесі – жанар-жағар май қоймасы.

Жеңіл фракцияларды ұстау қондырғысына газбен теңестіру жүйесін қосу атомосфералық ауаның ластануын ШРК-ны 0,05-ке дейін төмендетеді, ал жалпы лақтыруды 74,5 тоннаға дейін азайтады.

Есептік мәліметтер негізінде жүйелі түрде ведомстволық бақылауда болуы қажет ластау көздері анықталады.

Газгольдер герметизациясы бұзылып мұнай топырақпен көмкерілген территорияға түскендегі оның салдарлары жобада анықталған. Аварияларды жою бойынша шаралар қарастырылған. Бірінші кезектегі 150-307м, екінші кезектегі – 150м желдер позасын ескере отырып санитарлық-қорғау аймағының өлшемі анықталады.

2. 
   Сулы ортаны қорғау
   

Жер беті және жер асты суларын ластайтын мүмкін ластау көздері:

тұрмыстық ағынды сулар;

Газгольдерлер топырақпен көмкерілген территориясынан, технологиялық жабдықтары бар ашық алаңдардан болатын өндірістік – жауын-шашын ағындылары;

• 
  өрт сөндіру кезіндегі сулар.
  

Айналымды сумен қаматамасыз ету жүйесі автомашиналарды жууға арналған.

КС-ның суды тұтынуы - 16,5куб.м/тәулік, ал су шығаруы – 8,2 кум.м/тәулік. Ағынды суларды әкету үшін бөлек канализация жүйелері жобаланады:

• 
  тұрмыстық;
  
• 
  өндірістік – жауын-шашын.
  

• 
  20 мг/куб.дм –ден 700 мг/куб.дм-ге дейін газоконденсат;
  
• 
  300-ден 600 мг/куб.дм-ға дейін қатты заттар.
  

Газоконденсат мөлшерін 0,5 мг/куб.дм-қа дейін жеткізіп тазартылған ағындылар орталық газ дайындау бөлігінің канализациялық желісіне лақтырылады.

Жауын-шашын суларының есептік шығыны 194куб.м/тәулік (721 куб.м/жыл) құрайды.

Жерасты суларын қорғау бойынша шаралар қарастырылған:

• 
  газгольдер каресінен және топырақпен көмкеру және автожолдар арасындағы ойыстардан жер үсті ағындылары ашық әдіспен жауын-шашын қабылдау құдықтарына жіберіледі, соданкейін жабық жүйемен жергілікті тазалау құрылыстарына әкетіледі;
  
• 
  өз ағысты қамтамасыз ететін тік жоспарлауды орындау;
  
• 
  газгольдер табанынан болатын газоконденсат ағындыларын бақылау үшін ортасында шүңеті бар темір-бетонды плита қарастырылады, ол газоконденсатты жинап бақылау құдығына әкету үшін арналған.
  

5.3 Жер ресурстарын қорғау

Газгольдерлер территорияның топырақпен көмкеру шегінде қиыршық тас араластырылған қалыңдығы 0,5м саздан өткізбейтін экран жасалады. Газгольдер парк айналасындағы алаң ішіндегі жолдар сол территориямен салыстырғанда 0,3м-ден кем емес үйінді де жобаланған.

Құрылыстан бос территорияда жобаланатын құрылыстар алаңында көгалдандыру шаралары қарастырылған.

КС-ң ТК цехында, тегеуріндік сораптар бөлімінде, канализациялық ағыстар және газгольдер құбырының желілік бөлігіндегі нақты зиянды лақтырулар келесі мөлшерде болады:

азоттың қос тотығы – 7,88 т/жыл (0,77%);

көміртегі тотығы – 31,51 т/жыл (3,07%);

күкіртті ангидрид – 15,76 т/жыл (1,54%);

күкіртсутегі – 15,76 т/жыл (1,54%);

күкірт ангидриді – 1,576 т/жыл (0,15%);

күйе – 6,3 т/жыл (0,61%);

газ конденсаты – 472,7 т/жыл (46%);

көмірсутектер – 472,7 т/жыл (46%);

меркаптандар – 1,26 т/жыл (0,12%);

органикалық емес шаң – 0,24 т/жыл (0,023%);

барлығы – 1025,686 т/жыл (100%);

Бұл нақты лақтырулар жұмыстық аймақтағы шекті рауалы концентрация (ШРК) деңгейінде есептеліп берілген.

Магистралдық газ құбырларында қоршаған ортаны – жер үсті су қоймаларын және атмосфераны мүмкін ластанулардан қорғайтын шаралар қарастырылады. Ластау көздері сәйкес желілік өндірістік диспетчерлік станциялардың (ЖӨДС) және компрессорлық станциялардың өндірістік-жауын-шашындық, шаруашылық-тұрмыстық канализацияның шығарымдары және газдың авариялық төгілулері, ал атмосфераны ластау көздері – технологиялық және канализациялық сораптардың желдету құрылғылары, лабораториялар, газгольдер, теміржол эстакадалары, конденсат ұстағыштар, буландырғыш-көлдер, жинақтағыш көлдер, қоқыс жинағыштар, сазды алаңдар, қазандықтардың мұржалары болып табылады.

Магистралдық құбырөткізгішпен газ тасымалдау кезінде келесі жоғалулар болады: газгольдердегі конденсат булануынан (кіші және үлкен “тыныс алулар”); компрессордағы және ашып-жабу арматураларының тығыздамаларынан ағындылар; газгольдер, технологиялық құбырөткізгіштердің герметикасы бұзылуынан.

Газдың көп жоғалуы компрессорлық цехтан, канализациялық ағыстардан және газ құбырының желілік бөлігінен болғандықтан, есептеулер солар бойынша жүргізіледі:

а) газ құбырының сызықтық бөлігі (диаметр – 820мм, Н=2м, ағыс жылдамдығы – 1,5м/с).

мұндағы Д-лақтыру көзінің диаметрі, м;

0,003 – лақтыру көзінен газды-ауалы қоспаның шығу жылдамдығы:

Компрессорлық цех, газ құбырының желілік бөлігі: құбырөткізгішпен газ тасымалдау кезінде айдау станцияларында эксплуатациялық шығындар болады. Олар сораптардың және ашып-жабу арматурасының нығыздамаларынан болатын ағындылар және авариялық жоғалулар нәтижесінен туындайды. Газдың авариялық жоғалулары магистралдық газ құбырларын пайдалану ережелерінің бұзылуынан, құбырөткізгіштерді төсеудегі құрылыс нормаларын және ережелерін сақтамаудан және құбырдың заводтағы ақауларынан болуы мүмкін.

мұндағы 0,35м – КС-ғы компрессордың және ашып-жабу арматурасының сальниктік және басқа тығыздымаларынан болатын ағындылар нәтижесінен лақтыру көздерінің сағасының шартты диаметрі;

1,5м/с – құбырөткізгіштегі мұнай қозғалысының жылдамдығы.

Станцияда үш тізбекті жалғанған негізгі компрессор жұмыс істейтіндіктен:

мұндағы ШРК – зиянды заттың ең үлкен шекті рауалы концентрациясы, мг/м³;

С_ф – зиянды заттың фондық концентрациясы, мг/м³;

Н – лақтыру көзінің биіктігі, м;

А – атмосфераның температуралық стратификациясынан тәуелді коэффициент, Қазақстан үшін А=200;

F – атмосфералық ауада зиянды заттардың шөгу жылдамдығын ескеретін өлшемсіз коэффициент (F=1 газ тәрізді аэрозольдар үшін, F=2-3 ұсақ дисперсті аэрозольдар үшін);

мұндағы Д – лақтыру көзі сағасының диаметрі, м.

1. КС атмосфераға шығатын ластағыш заттардың лақтыру нормативін анықтау

- газгольдерлер үшін:

Ластағыш заттың салыстырмалы қауіптілігін ескеретін келтіру коэффициенті келесі теңдеумен анықталады:

Қорытындылай келсек КС –ң қоршаған ортаны ластау , яғни атмосфераға, гидросфераға және литосфераға зиянды заттардың шығу көздерін қарастырдық.